VERENIGDE STATEN
Economie
Economie
To read about USA in English - click here
| Goedkoop vliegen naar Amerika? Vliegennaar.nl |
Steden VERENIGDE STATEN
| Atlantic city | Boston | Dallas |
| Detroit | Las vegas | Memphis |
| Nashville | New york | Seattle |
Populaire bestemmingen VERENIGDE STATEN
| Arizona | Californie | Florida |
| Hawaii | Utah |
Economie
Algemeen
De Amerikaanse economie rust op de pijlers van de vrije markt en het particuliere ondernemerschap (‘free enterprise’), waarbij de invloed van de overheid tot een zeer beperkt is. Spoorwegen, elektriciteitsbedrijven, telefoon en dergelijke zijn grotendeels in particuliere handen. Toch houdt de overheid zich zeker niet helemaal afzijdig van beïnvloeding van het economische leven. Zo heeft zij een beslissende stem in de hoogte van de tarieven die de nutsbedrijven aan hun klanten berekenen en is het centrale bankwezen door een wet van 1913 in de overheidssfeer getrokken door middel van het Federal Reserve System.
Ook is er in de loop van de tijd een streng toezicht is gekomen op trustvorming, waardoor marktscheidingen, monopolisering en prijsafspraken verboden zijn. Verder beïnvloedt de overheid het economisch leven door belastingheffing, arbeidsbeschermende wetten, kwaliteitseisen en consumentenbeschermende bepalingen. Echte staatsbedrijven kent men in de Verenigde Staten niet.
| advertentie |
|
|
Overzicht Federal Reserve System, Verenigde StatenFoto: Kimse84 CC 3.0 Unported no changes made
De Verenigde Staten zijn in de loop der tijd het welvarendste land ter wereld geworden. Door de enorme uitgestrektheid, de vele mogelijkheden voor de landbouw, de aanwezigheid van vrijwel alle belangrijke delfstoffen (alleen olie is een probleem) en een ondernemende en vindingrijke bevolking, hebben het land tot de machtigste economische mogendheid ter wereld gemaakt, en neemt bijna een kwart van de wereldproductie voor haar rekening. Alleen Japan komt de laatste decennia enigszins in de buurt van de Verenigde Staten.
Na de zware recessie van 1982 kende de Amerikaanse economie een aantal jaren lang een periode van ononderbroken expansie met een gemiddelde groei van 4% per jaar. Het nieuwe economische overheidsbeleid was geënt op het stimuleren van de aanbodzijde op de markt. Lagere belastingen en deregulering leidden tot meer investeringen van het bedrijfsleven, en er werd bezuinigd op verschillende federale programma's, m.n. op die in de sociale sector. De daling van de olieprijs, van de rente en van de dollar droeg verder bij tot het herstel van de economie. Maar tegelijk liep ook het begrotingstekort enorm op. Het tekort op de handelsbalans groeide van $35 miljard in 1982 tot $800 miljard in 2017. Om de steeds langzamer groeiende economie uit het slop te halen werd een strakker monetair beleid gevoerd, mede om de inflatie in toom te houden. De Verenigde Staten hebben in de 21e eeuw last gehad van de huizencrisis, gevolgd door de kredietcrisis.
Desalniettemin is het BNP per hoofd van de bevolking ($ 59.800 in 2017) één van de hoogste ter wereld. Toch leefden in 2017 15,1% van de van de bevolking onder de armoedegrens. Vooral onder de niet-blanke bevolking is de armoede groot. Ca. 22% van het aantal indianen, zwarten en Hispanics kan gerekend worden tot de categorie armen. Ongeveer 40% van de armen leeft in de grote steden. De beroepsbevolking was in 2017 voor 0,7% actief in de landbouw, voor 20,3% in de industrie en voor 79% in de dienstverlening.
| advertentie |
|
|
Inkomensverhoudingen Verenigde StatenFoto: Vikjam CC 3.0 Unported no changes made
De Amerikaanse economie ontwikkeld zich vrij gunstig met een groei van rond de 2% per jaar, 2,2% in 2017). De werkloosheid bedraagt 4,4% en de prijzen zijn stabiel.
Landbouw, veehouderij, bosbouw en visserij
De Amerikaanse landbouwsector draagt voor slecht 0,9% (2017) bij in het bnp van de Verenigde Staten. Door het gigantische volume van de landbouwproductie zijn de Verenigde Staten al lange tijd de grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld, een positie die in de jaren tachtig nog verder uitgebreid werd. Middelgrote en grote landbouwbedrijven overheersen; verregaande mechanisatie en toepassing van de nieuwste landbouwmethoden zijn voor deze bedrijven kenmerkend. Kleine, traditionele boerenbedrijven zijn verdrongen door grotere, efficiënte en technologisch uitgeruste landbouwondernemingen. Het aantal agrarische bedrijven is dalende.
| advertentie |
|
|
Graansilos in Noord-Dakota, Verenigde StatenFoto: Mark Goebel from Taos, New Mexico, USA CC 2.0 Generic no changes made
De klimatologische en fysisch-geografische omstandigheden hebben verschillende landbouwzones doen ontstaan. De noordoostelijke staten en de gebieden om de Grote Meren behoren tot de zuivelzone, de zogenaamde ‘dairy belt’. De oostkust kent vele tuinbouw, fruitteelt en pluimveehouderij. Ten zuiden van de dairy belt worden de voor de veehouderij belangrijke gewassen maïs en sojabonen in de ‘corn soy belt’ verbouwd. De grote katoenplantages in de eens zo beroemde ‘cotton belt’ hebben nu grotendeels plaatsgemaakt voor gemengde agrarische bedrijven. Door betere landbouwmethoden is de opbrengst van de nog bestaande katoenplantages hoger dan vroeger. Aan de kust van Florida en Texas worden citrusvruchten, suikerriet en rijst verbouwd. Het Midden-Westen is de graanschuur, bekend onder de naam de ‘wheat belt’. Californië heeft uitgebreide groente- en fruitkwekerijen, terwijl de wijnbouw daar van inmiddels grote betekenis is geworden.
De belangrijkste producten uit de akkerbouwsector zijn maïs, sojabonen, tarwe, tabak, katoen, sorghum, aardappelen, rijst, haver en suikerbieten.
Ook in de veehouderij zijn de Verenigde Staten de grootste producent ter wereld en is van even groot belang voor de agrarische sector als de akkerbouw. De Amerikaanse veeteeltsector is vooral gericht op de voorziening van de eigen binnenlandse markt. Rundveehouderij vindt plaats in Texas, Iowa, Nebraska, Kansas, Missouri, Oklahoma en Wisconsin. In het westen wordt de veehouderij op extensieve wijze bedreven.
In het zuiden en het westen wordt vnl. slachtvee gehouden, in het noorden en noordoosten en bij de grote steden melkvee. De varkenshouderij wordt voornamelijk in het noorden bedreven. Van grote betekenis is de pluimveehouderij, die in Californië, New England, North Carolina en Georgia is geconcentreerd.
| advertentie |
|
|
Koeien in Ohio, Verenigde StatenFoto: U.S. Department of Agriculture CC 2.0 General no changes made
Ca. 30% van het oppervlak van het land is nog met bossen bedekt. Daarmee behoren de Verenigde Staten na de Russische Federatie en Brazilië tot de bosrijkste landen ter wereld. Twee derde daarvan kan commercieel geëxploiteerd worden en daarvan bevindt zich 73% in privébezit. De houtindustrie bezit aanzienlijke bosarealen en spant zich ook in voor de uitbreiding daarvan. Toch vertoont de houtproductie al jarenlang een dalende tendens.
De commerciële bosbouw vindt voornamelijk plaats in de grote naaldwouden van Noord-Californië, Washington en Oregon, waar ook de grootste zagerijen ter wereld zijn, die voornamelijk voor de papierindustrie werken en in de gemengde bossen van het zuidoosten. Een derde belangrijk bosgebied is de Rocky Mountains.
De bosgebieden worden gebruikt voor houtwinning, maar ook voor voedselvoorziening, natuurbeheer, drinkwatervoorziening en recreatie.
De visserij levert op zich maar een bescheiden bijdrage aan de Amerikaanse economie, en de producten worden voornamelijk aangewend voor de lokale consumptie. De Verenigde Staten beschikken over visgronden in de Atlantische Oceaan en vangen daar voornamelijk kabeljauw, makreel, haring en tong. De belangrijkste visgebieden zijn de Stille Oceaan en de Golf van Mexico.
De belangrijkste importproducten zijn garnalen, zalm, krab, kreeft en tonijn. De belangrijkste importlanden zijn Canada, Thailand, China, Chili, Vietnam, Mexico en Indonesië.
De Fishery Conservation and Management Act van 1976 heeft een zone van 200 mijl vanuit de kust verboden verklaard voor buitenlandse vissers.
Mijnbouw en energievoorziening
De Verenigde Staten zijn zeer rijk aan bodemschatten en ook een van de belangrijkste mijnbouwlanden ter wereld. In de winning van magnesium, fosfaat en molybdeen nemen zij de eerste plaats in. De winning van aardgas, aardolie, lood, koper, goud en steenkool zijn ook zeer belangrijk voor de economie. De Verenigde Staten hebben de grootste steenkoolvoorraad ter wereld, en het zwaartepunt van de winning ligt in Pennsylvania. Verder wordt in de Rocky Mountains steenkool gewonnen.
Naast de gewone winning van aardolie is het winnen van schaliegas belangrijk. De belangrijkste aardgasvoorraden liggen in Texas en Louisiana.
| advertentie |
|
|
Plaatsen waar in de Verenigde Staten schalie-gas wordt gewonnenPhoto: U.S. Energy Information Administration May, 2011 in het publieke domein
IJzerertswinning, vindt met name plaats in het noorden en in de Appalachen, Utah, Nevada en Zuid-Californië, en is ook niet meer voldoende om de binnenlandse vraag te dekken. Dit geldt ook voor de winning van kopererts die plaatsvindt in Arizona, Utah, New Mexico, Nevada en Montana, waar ook goud en zilver gedolven worden. Bauxiet wordt voornamelijk in Arkansas en Georgia gevonden, maar niet voldoende om aan de vraag van de aluminiumindustrie te voldoen. Uraniumerts komt voor in de Rocky Mountains.
Sommige mineralen worden vooral geïmporteerd, met name uit Canada en Mexico: o.a. mangaan, bauxiet, platina, wolfraam, chroom, kalium en nikkel.
De Verenigde Staten gebruiken op dit moment 27% van de totale wereldproductie aan energie. Niet zo vreemd als men bedenkt dat het verbruik per hoofd van de bevolking bijna vier keer zo hoog is als het wereldgemiddelde. De energievoorziening geschiedt voornamelijk door warmtekrachtcentrales, waarvan de meerderheid door aardolie , aardgas en steenkool wordt gevoed. Kernenergie voorziet maar in een klein deel van het totale energieaanbod.
Duurzame energiebronnen voorzien voor een beperkt deel in de stroomopwekkingscapaciteit van de Verenigde Staten. Waterkrachtcentrales, zoals die in de Tennessee River, leveren ook een substantieel een aandeel aan de energievoorziening. Biomassa en vaste stedelijke afvalstoffen enerzijds en zonne-, wind- en geothermische energie anderzijds leveren elk ongeveer 1% van de totale capaciteit. Het totaal aan duurzaam opgewekte energie blijft tot op heden beperkt.
| advertentie |
|
|
Hydro-elektrische energiecentrale in Glendo State Park, Wyoming, Verenigde StatenFoto: Wusel007 CC 3.0 Unported no changes made
Industrie algemeen
De Verenigde Staten zijn ook de grootste industriële natie ter wereld. Het kerngebied van de industrie is de ‘manufacturing belt’, in de door New York, Chicago en St. Louis gevormde driehoek. Texas is het centrum van de petrochemische industrie, terwijl de westelijke staten en in het bijzonder de gebieden rond Los Angeles, San Francisco en Seattle de laatste decennia veel industriële vestigingen hebben aangetrokken.
Kenmerkend voor de Amerikaanse industrie zijn de grote industriële bedrijven die vaak weer in omvangrijke concerns zijn samengevoegd. Deze concentraties hebben zich met name in de auto-industrie, de telefoon-, vliegtuigbouw, staal en sigarettenindustrie voorgedaan.
Chemie en kunststoffen
De chemische industrie is een van de grootste bedrijfstakken in de Verenigde Staten, met meer dan 1 miljoen werknemers. Er zijn honderden chemische bedrijven die over meer dan 13.000 productie-eenheden beschikken. Belangrijkste staten zijn Californië, Texas, Florida, Illinois, New Jersey, Ohio en Pennsylvania. De chemische sector is tevens de grootste exporterende tak van industrie. De productie en verkoopomzet van de kunststoffenindustrie stijgt nog elk jaar Er werken ca. 60.000 personen in deze tak van industrie.
| advertentie |
|
|
Dow Chemical fabriek in Midland, Michigan, Verenigde StatenFoto: Doc Searls from Santa Barbara, USA CC 2.0 Generic no changes made
Biotechnologie
De meest interessante ontwikkelingen in de biotechnologie doen zich voor in de sub sectoren die zich toeleggen op de ontwikkeling van medicijnen en vaccins, genetisch gemanipuleerde gewassen, voedingsmiddelen en pesticiden.
De Amerikaanse landbouw leunt sterk op de biotechnologie. Er worden veel genetisch gemanipuleerde gewassen geteeld.
De meeste biotechnologische bedrijven bevinden zich in het noordoosten van het land en in en om de grote steden langs de westkust.
Computerindustrie
De Verenigde Staten is wereldmarktleider op het gebied van de computertechnologie en innovatie. Eeen groot deel van de wereldmarkt in deze sector is in handen van Amerikaanse bedrijven. De Amerikaanse computerindustrie biedt werk aan 2 miljoen personen wereldwijd, waarvan meer dan 1 miljoen in de Verenigde Staten. Een aantal Amerikaanse computerbedrijven heeft uit concurrentieoverwegingen de productie verplaatst naar Aziatische landen vanwege de veel lagere productiekosten. De ontwikkeling van microprocessoren en software vindt nog voor het overgrote deel in de Verenigde Staten plaats. De technologische vernieuwing vanuit Silicon Valley, waar veel toonaangevende bedrijven hun hoofdvestiging hebben is in wereldberoemd.
| advertentie |
|
|
Locatie grote (computer)bedrijven in Silicon Valley, Verenigde StatenFoto: Samykolon CC 3.0 Unported no changes made
Machine-industrie
In de meer dan 20.000 machinefabrieken werken ongeveer 1,4 miljoen werknemers, die jaarlijks voor ca. 500 miljard dollar produceren. Toch wordt er ook nog veel uit het buitenland geïmporteerd. De belangrijkste staten qua omzethoeveelheid zijn Illinois, Ohio, Californië, Michigan en New York.
Automobielindustrie
De Verenigde Staten behoren de belangrijkste automobielproducenten ter wereld. Deze bedrijfstak neemt ongeveer een kwart van de totale wereldproductie voor haar rekening en dat aandeel stijgt alleen nog maar. De drie grootste Amerikaanse autofabrikanten zijn General Motors, Ford en Chrysler. De automobielproductie vindt vooral plaats in het noorden van het middenwesten.
Lucht- en ruimtevaartindustrie
De lucht- en ruimtevaartindustrie is een van de meest succesrijke sectoren van de Verenigde Staten, met een enorme marktwaarde. Vliegtuigen en vliegtuigonderdelen vormen de belangrijkste producten binnen deze industrie.
Ongeveer 35% van de totale productie wordt geleverd aan het Amerikaanse ministerie van Defensie en meer dan de helft van de productie wordt verkocht aan het buitenland. Belangrijke bedrijven zijn Lockheed Martin, Raytheon, Boeing, Honeywell en Northrop Grumman.
Boeing Everett fabriek in Washington, waar alle wide-boedies gemaakt wordenFoto: Piergiuliano Chesi CC 3.0 Unported no changes made
Handel
De buitenlandse handel is - in vergelijking met de binnenlandse handel - relatief gering van omvang, doordat ca. 90% van alle agrarische en industriële producten in de Verenigde Staten zelf wordt verbruikt. Pas sinds het midden van de jaren tachtig neemt de handel met het buitenland toe en vormt een steeds belangrijker deel van de economie. Het enorme exportoverschot in de jaren zestig van de vorige eeuw is nu omgeslagen in een handelstekort.
Overzicht exportproducten Verenigde StatenFoto: Alexander Simoes, Cesar Hidalgo, et. al. CC 3.0 Unported no changes made
De Verenigde Staten zijn nog wel altijd een van de grootste exporterende landen ter wereld: in 2017 werd ter waarde van 1.553 miljard dollar geëxporteerd. De voornaamste exportpartners waren Canada, Mexico, China en Japan. De voornaamste uitvoerproducten zijn: machines, auto's en auto-onderdelen, vliegtuigen, chemische producten en voedselproducten, waaronder graan.Ingevoerd worden vooral auto's en auto-onderdelen, elektrische apparaten, aardolie en aardolieproducten, chemische en agrarische producten. De totale waarde van de invoer bedroeg in 2017 $ 2.361 miljard. De belangrijkste importpartners waren China, Canada, Mexico, Japen en Duitsland.
Verkeer
De Verenigde Staten hebben het grootste wegennet en de hoogste motoriseringsgraad ter wereld. Voor het dagelijkse personenvervoer op de korte afstand is de auto nog steeds het meest aangewezen en favoriete transportmiddel. De voorzieningen die hiervoor nodig zijn, hebben ingrijpende gevolgen voor met name de stedenbouw gehad. Door het grote aantal particuliere auto's en het veelvuldige gebruik dat daarvan wordt gemaakt (o.a. voor het woon-werkverkeer) is in sommige stedelijke gebieden als bijvoorbeeld Los Angeles, het openbaar vervoer slecht ontwikkeld.
Highway 66, een van de bekendste highways in de Verenigde StatenFoto:Sukuru CC 3.0 Unported no changes made
Ook de vrijetijdsbesteding van de Amerikanen wordt beïnvloed door de auto. Met name het oosten heeft een zeer dicht wegennet. Voor de grotere afstanden zijn de ‘interstate highways’ (6 miljoen kilometer) van belang, waarvan een groot aantal tolwegen zijn. Kern van dit stelsel zijn de tolvrije ‘interstate freeways’ . Het busverkeer speelt met name voor het personenvervoer over grotere afstanden een belangrijke rol (Greyhound en Continental Trailways).
De betekenis van de spoorwegen voor het personen- en goederenvervoer is na de opkomst van de auto en het reizen per vliegtuig, snel teruggelopen. Door een complex van oorzaken, verloren de particuliere spoorwegmaatschappijen de concurrentieslag met de auto en later het vliegtuig. Investeringen, uitbreidingen en aanpassing van het net en vernieuwing van het materieel bleven achterwege, waardoor het passagiers- en goederenaanbod nog verder terugliep. Wat het goederentransport betreft, zijn de spoorlijnen de belangrijkste vervoerslijnen. Ca. 35% van het volume van het commerciële goederenvervoer komt voor rekening van de trein.
Amtrak (National Railroad Passenger Corporation), nationaal treinbedrijf van de Verenigde StatenFoto: User:DanielHolth CC 2.0 Generic no changes made
De binnenscheepvaart is van groot belang voor het goederentransport, m.n. in het stroomgebied van de Ohio, de Missouri en de Mississippi en op de Grote Meren. Haar staat een waterwegennet van in totaal 40.000 kilometer lengte ter beschikking.
Een aantal grote kanalen verbindt belangrijke zeehavens en industriegebieden met elkaar, zoals de St. Laurence Seaway, de Illinois Waterway en de Intracoastal Waterway. Chicago is de grootste binnenhaven. De grootste zeehavens zijn: New York, New Orleans, Houston, Baltimore, Newport, San Francisco en Los Angeles.
De luchtvaart is voor het binnenlandse personenvervoer van zeer grote betekenis. Het is zelfs zo dat het binnenlandse personenvervoer per vliegtuig bijna 50% van het totale, wereldwijde luchtverkeer uitmaakt. Er zijn een groot aantal luchtvaartmaatschappijen (de grootste US Airlines-United Airlines, American Airlines en Delta Air Lines) en meer dan vijfhonderd steden hebben een vlieghaven. De drukste vliegvelden zijn: Chicago, Dallas, Los Angeles, Atlanta, New York (J.F. Kennedy), San Francisco, Denver, Miami, New York (La Guardia) en Boston.
US Airways, Verenigde StatenPhoto: Aero Icarus from Zürich, Switzerland CC 2.0 Generic no changes made
VERENIGDE STATEN LINKS
Advertenties
• Vliegtickets Amerika | Vliegennaar.nl
• Verenigde Staten verre reizen van ANWB
• Verenigde Staten Tui Reizen
• Djoser Rondreis Verenigde Staten
• Autohuur VS
• Bouw je eigen Amerika Rondreis
• Auto huren in de V S
• Hotels Trivago
• AmerikaPLUS
• Amerika rondreizen met kinderen
• New York Hotels
• Rondreizen Verenigde Staten
• Camperreizen Verenigde Staten
• Reisgidsen en kaarten Verenigde Staten
Nuttige links
Campersite Verenigde Staten (N)Dieren in de Verenigde Staten van Amerika (N)
Reisinformatie Verenigde Staten (N)
Reizendoejezo - Verenigde Staten (N)
Rondreis door de Verenigde Staten (N)
Rondreis Verenigde Staten (N)
Rondreizen Noord-Amerika
Verenigde Staten Foto's
Verenigde Staten Foto's (2)
Bronnen
Phillipson, O. / USA
Heinemann Library
Sandak, C.R. / Verenigde Staten van Amerika
Corona
Stanic, S. / De Verenigde Staten
Schuyt & Co
Supermachten
Stichting Teleac 1: Verenigde Staten van Amerika
Verenigde Staten
Uitgeversmaatschappij The Reader’s Digest NV
Webb, M. / The United States
Lucent Books
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems