Landenweb.nl

UTAH
Samenleving

To read about UTAH in English - click here

Droomvakanties naar Amerika vergelijken

Populaire bestemmingen VERENIGDE STATEN

ArizonaCalifornieFlorida
HawaiiUtah

Samenleving

Staatsinrichting Verenigde Staten algemeen

Rond de onafhankelijkheidsverklaring in 1776 werd er voor de eerste keer in de wereldgeschiedenis een geschreven Constitutie opgesteld, een grondwet met beginselen van staatsinrichting. Op 17 september 1787 ging de Amerikaanse grondwet officieel in werking.

De Amerikaanse grondwet is gebaseerd op enkele principes die in het denken van de Verlichting belangrijk werden geacht:

Sinds 1787 zijn er enkele tientallen amendementen op de grondwet aangebracht, de zogenaamde ‘Bill of Rights’. Hierin zijn de rechten van de mens vastgelegd, waaronder vrijheid van godsdienst en pers en het verbod op slavernij.

Centraal punt van de Bill of Rights is de eenheidsgedachte, dat echter vertaald wordt in een stelsel van ‘checks and balances’, waarin de verhouding tussen de federatie en de deelstaten en de gescheiden verhoudingen tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht geregeld worden.

advertentie

Ondertekening Declaration of Independence, USAFoto: Publiek domein

De wetgevende macht is in handen van het ‘Congress’, bestaande uit twee Kamers, de Senaat of ‘Senate’ en Huis van Afgevaardigden of ‘House of Representatives’.

Iedere staat wordt in de Senaat vertegenwoordigd door twee leden, die een zittingstermijn van zes jaar hebben. Om de twee jaar wordt eenderde van de senatoren na verkiezingen vervangen.

Het Huis van Afgevaardigden heeft 435 leden, die een zittingstermijn hebben van twee jaar. Elke staat moet minstens één afgevaardigde in het Huis hebben; de verdeling van de overblijvende zetels over de staten gebeurt afhankelijk van het inwonertal.

Alle leden van Huis en Senaat kunnen wetsontwerpen indienen, maar om wet te worden moet een wetsvoorstel door beide Kamers aanvaard zijn en door de president ondertekend worden. De president heeft nog wel het recht van veto, maar dat kan dan weer door een twee derde meerderheid in beide Kamers van het Congres overstemd worden.

advertentie

Senaat Verenigde StatenFoto: U.S. Senate, 111th Congress, Senate Photo Studio, publiek domein

De twee Kamers in het Congres hebben nog meer functies. Zo beslist het Huis van Afgevaardigden (op basis van één stem per staat), indien bij de presidentsverkiezingen geen kandidaat de meerderheid krijgt. Het recht van impeachment houdt in dat er een speciale procedure in werking gesteld kan worden om de president en bijvoorbeeld federale rechters uit hun ambt te ontzetten. Het Huis beslist dan over de beschuldiging en de Senaat geeft uiteindelijk (bij twee derde meerderheid) het eindoordeel. Verder heeft de Senaat een goedkeuringsrecht ten aanzien van het sluiten van traktaten en ten aanzien van benoemingen in - meest hogere - overheidsfuncties door de president. Gewoonterecht maakt de Congresleden tot behartigers van individuele belangen van hun kiezers bij de nationale regering.

In de praktijk berust de macht in het Congres bij de voorzitters van de belangrijkste commissies en bij het ‘leadership’. Het leadership bestaat uit de fractievoorzitters en hun rechterhanden (whips) en de gekozen voorzitter van het Huis, de zogenaamde ‘Speaker’. De Speaker is de voorman van de grootste partij en de machtigste figuur in het Huis. De Senaat heeft als voorzitter de vice-president van de Verenigde Staten, die echter een minder centrale positie inneemt.

advertentie

Zegel van het Huis van Afgevaardigden, Verenigde StatenFoto: Ipankonin in het publieke domein

De uitvoerende macht is in handen van de president, die voor vier jaar wordt gekozen in algemene verkiezingen (kiesgerechtigde leeftijd vanaf 18 jaar) via een college van kiesmannen, die per staat benoemd worden naar rato van het aantal zetels van de staat in het Congres. Herverkiezing is maar één keer mogelijk.

Het systeem werkt zo dat de winnaar in een staat alle kiesmannen krijgt, hoe klein de overwinning ook is. Ook de plaatsvervanger van de president, de vice-president, wordt zo gekozen.

De president heeft zes functies of bevoegdheden:

a. Hij is staatshoofd. Hieronder valt o.m. het afkondigen van wetten en het gratierecht.

b. Hij is hoofd van de uitvoerende macht. De president is regeringsleider, hij heeft de taak erop toe te zien dat de wetten worden uitgevoerd en hij is hoofd van het federale bestuursapparaat. Verder heeft hij het recht van benoeming en ontslag ten aanzien van belangrijke functies in het bestuur, een fors politiek machtsmiddel.

c. Hij is opperbevelhebber van alle strijdkrachten en heeft oorlogsbevoegdheden, de zogenaamde ‘war-powers’. Hij beslist over het inzetten van troepen in het buitenland en in het eigen land. Het 'recht oorlog te verklaren' is voorbehouden aan het Congres, maar het recht oorlog te 'maken' aan de president.

advertentie

Zegel van de President van de Verenigde StatenFoto: Publiek domein

d. Bij de president berust het bestuur van de buitenlandse betrekkingen. Het Congres heeft hierin ook belangrijke bevoegdheden, met name het goedkeuringsrecht inzake verdragen van de Senaat. De president kan dit echter omzeilen door niet een verdrag in formele zin, maar een 'executieve overeenkomst' te sluiten, die zich aan deze inspraak onttrekt. Bovendien heeft het Hooggerechtshof uitgemaakt dat hij op dit gebied een 'inherente macht' heeft. Zo is van oudsher de positie van de president op dit vlak overheersend: van de Monroe-leer ('Amerika voor de Amerikanen') tot de Nixon-doctrine (inzake het subsidiaire karakter van Amerika's 'politierol' in de wereld) is de Amerikaanse buitenlandse politiek bepaald door het Witte Huis.

e. Hij is initiator van wetgeving. Hoewel de wetgevende macht bij het Congres ligt, vervult de president op dit terrein toch een vooraanstaande rol. De grondwet schrijft voor dat de president zich periodiek tot het Congres moet richten, met name door de jaarlijkse 'troonrede': de State of the Union. In de praktijk vinden belangrijke wetsontwerpen hun oorsprong in de uitvoerende macht.

f. Hij is hoofd van een politieke partij. De president is automatisch leider van de politieke partij die hem kandideert. Dit gebeurt in een 'nationale conventie' van die partij. De afgevaardigden naar die bijeenkomst worden vaak aangesteld op basis van partijpolitieke voorverkiezingen (primaries) in alle staten.

Parlementaire verantwoordelijkheid van de regering, zoals bijvoorbeeld in West-Europa, bestaat niet in Amerika. De president is onafzetbaar (behoudens impeachment) en dat beheerst ook zijn optreden als regeringsleider. De grondwet noemt 'de hoofden der departementen', maar het kabinet heeft bijna een volledig van de president afgeleide functie. Vooral na de Tweede Wereldoorlog is het belang van het kabinet afgenomen. Voor de huidige politieke situatie zie hoofdstuk geschiedenis.

advertentie

Democratische Conventie Democraten, Verenigde StatenFoto: Ava Lowery CC 2.0 Generic no changes made

advertentie

Utah en mormonen

De conservatieve invloed van de mormoonse Kerk in Utah, waarin de nadruk wordt gelegd op traditionele waarden als hard werken, discipline en een hecht familieleven, is overal tastbaar aanwezig. Feit is in ieder geval dat in de 21e eeuw Utah een van de meest bloeiende staten van de Verenigde Staten van Amerika is.

Economie

Grote delen van de staat worden gebruikt door de Amerikaanse krijgsmacht.

Utah heeft als staatssymbool een bijenkorf, hetgeen de nijverheid van de inwoners goed symboliseert.

De agrarische sector was vooral in het begin een belangrijk middel van bestaan. De mormoonse pioniers voorzagen zo in hun eerste eigen levensbehoeften. Tegenwoordig telt Utah ruim 13.000 boerderijen.

De industriële sector is tegenwoordig de belangrijkste bron van inkomsten in Utah. Elektronische apparatuur, software, industriële machines en precisie-instrumenten zijn enkele van de producten die hier in Utah worden vervaardigd. Het toerisme neemt een steeds belangrijkere plaats in de economie van Utah in.

advertentie

UTAH LINKS

Advertenties
• Vlucht naar Salt Lake City - VliegenNaar
• Bouw je eigen West Amerika Rondreis
• Tui Rondreizen Westelijke staten VS
• AmerikaPLUS
• Hotels Trivago
• Camperreizen West Amerika
• Autoverhuur Sunny Cars Utah
• Utah Hotels
• Reisgidsen en kaarten Utah

Nuttige links

Het Beste van West-Amerika: Utah

Bronnen

Elmar Landeninformatie

Wikipedia

www.landenweb.nl/verenigde-staten

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems