SRI LANKA
Samenleving
Samenleving
To read about SRI LANKA in English - click here
| Sri Lanka verre reizen van ANWB |
Steden SRI LANKA
| Colombo |
Samenleving
Staatsinrichting
Sri Lanka is sinds 1972 een republiek. De grondwet, voor het laatst gewijzigd in 1987, dateert van september 1978, waardoor het land een presidentiële republiek werd. Een nieuwe grondwet, waarin een eind gemaakt moet zijn aan de centralistische bestuursstructuur en tegemoet moet worden gekomen aan de wens tot zelfbestuur van de Tamils in het noorden en oosten, is in voorbereiding.
Er is een presidentieel stelsel, waarin de president, die veel bevoegdheden heeft, door het volk wordt gekozen voor een periode van zes jaar. Hij heeft onder andere de bevoegdheid om de premier te benoemen, maar mag hem, en ook zijn ministers, ontslaan. Tevens is hij opperbevelhebber van het leger.
Het kabinet wordt voorgezeten door de premier en is verantwoording schuldig aan het parlement.
Het parlement van Sri Lanka bestaat uit 225 leden, die om de zes jaar door de Sri Lankanen boven de 18 jaar worden gekozen. Het parlement de bevoegdheid om het presidentiële beleid goed of af te keuren, maar kan de president vervolgens niet controleren of ter verantwoording roepen. Al in 1931 werd algemeen kiesrecht ingevoerd.
Om de onafhankelijkheid van verschillende overheidsorganen te vergroten is in september 2001 besloten een ‘constitutionele raad’ in te stellen die de vier ‘onafhankelijke commissies’, namelijk overheidsdienst, rechterlijke macht, politie en verkiezingen, zal benoemen. Voor de huidige politieke situatie zie hoofdstuk geschiedenis.
| advertentie |
|
|
Administratieve indeling
Bestuurlijk is Sri Lanka ingedeeld in 9 provincies en 25 districten. De Noord- en Oost-provincie, waar veel Tamils wonen, hebben sinds 1987 een zekere autonomie.
Een heet hangijzer is de samenvoeging van deze twee provincies, want in de noordelijke provincie wonen voornamelijk Tamils, in de oostelijke provincie is de bevolking gemengd.
| provincie | Singalese naam |
| Central | Madhyama |
| Eastern | Negenahira |
| North Central | Uturumeda |
| Northern | Uturu |
| North Western | Wayamba |
| Sabaragamuwa | Sabaragamuwa |
| Southern | Dakunu |
| Uva | Uva |
| Western | Basnahira |
| district | oppervlakte | aantal inwoners (2001) |
| Amparai | 4.415 km2 | 589.500 |
| Anuradhapura | 7.179 km2 | 750.000 |
| Badulla | 2.861 km2 | 775.000 |
| Batticaloa | 2.854 km2 | 490.000 |
| Colombo | 699 km2 | 2.240.000 |
| Galle | 1.652 km2 | 992.000 |
| Gampaha | 1.387 km2 | 2.070.000 |
| Hambantota | 2.609 km2 | 530.000 |
| Jaffna | 1.025 km2 | 495.000 |
| Kalutara | 1.598 km2 | 1.070.000 |
| Kandy | 1.940 km2 | 1.280.000 |
| Kegalla | 1.693 km2 | 780.000 |
| Kilinochchi | 1.279 km2 | 130.000 |
| Kurunegala | 4.816 km2 | 1.460.000 |
| Mannar | 1.996 km2 | 155.000 |
| Matale | 1.993 km2 | 445.000 |
| Matara | 1.283 km2 | 770.000 |
| Moneragala | 5.639 km2 | 400.000 |
| Mullaitivu | 2.617 km2 | 125.000 |
| Nuwara Eliya | 1.741 km2 | 702.000 |
| Polonnaruwa | 3.293 km2 | 365.000 |
| Puttalam | 3.072 km2 | 710.000 |
| Ratnapura | 3.275 km2 | 1.010.000 |
| Trincomalee | 2.727 km2 | 345.000 |
| Vayuniya | 1.967 km2 | 150.000 |
| advertentie |
|
|
Onderwijs
Sri Lanka heeft een goed georganiseerd onderwijssysteem en daardoor een van de laagste percentages analfabeten van Azië.
Na 1975 zijn alle scholen genationaliseerd en het gratis onderwijs is verplicht voor kinderen van 5 tot 14 jaar. De vroegere plantage-scholen, waar veel Tamil-kinderen les krijgen, staan niet erg hoog aangeschreven. Het analfabetisme onder de India-Tamils ligt dan ook fors hoger.
Naast de normale basisscholen zijn er ook nog enkele honderden boeddhistische Pirvena-scholen, waar boeddhistische monniken opgeleid worden. Afhankelijk waar de school ligt, wordt er in het basisonderwijs les gegeven in het Singalees of in het Tamil.
De eerste universiteit werd in 1942 geopend in Peradeniya, in de buurt van Kandy. Op dit moment telt Sri Lanka twaalf universiteiten en een open universiteit. Op bijna alle universiteiten wordt les gegeven in de Engelse taal. Veel studenten van bemiddelde ouders laten hun kinderen studeren in Australië, Canada en de Verenigde Staten.
| advertentie |
|
|
Typisch Sri Lanka
CEYLON-THEE
Thee werd in de 19e eeuw bij toeval het belangrijkste exportproduct van Sri Lanka. De koffieplantages waren rond 1860 door een ziekte verwoest en het bleek dat uit India geïmporteerde theestruiken het prima deden in het klimaat van de Sri Lankaanse bergen. De eerste Sri Lankaanse thee werd in 1867 verbouwd op de Loolecondera Estate, gelegen ten zuidoosten van Kandy.
Arbeiders voor de theeplantages haalden de Britten in de 19e eeuw uit Zuid-India. In vijftien jaar tijd trokken bijna een miljoen mannen, vrouwen en kinderen, de zogenaamde India Tamils naar Sri Lanka, op zoek naar werk. De theebladeren worden ook nu nog geplukt door India Tamil-vrouwen, die per dag ca. 12 kilo theeblaadjes plukken. Op de plantage leven de India Tamils volledig afgescheiden van de Singalese bevolking. Ze voelen zich daardoor tweederangsburgers, maar gelukkig hebben vakbonden van theeplukkers via onderhandelingen met de overheid en de plantagewerkgevers een CAO voor theearbeiders kunnen afsluiten. Er werken driekwart miljoen mensen op de theeplantages en in de theeverwerkende industrie.
De theestruiken worden eenmaal per week geplukt; men beperkt zich dan tot de jonge, lichtgroene bladeren, die het meest geschikt zijn voor de thee. De theebladeren worden vervolgens naar fabrieken gebracht en daar volgt een proces van verflensen, rollen en fermenteren. Smaakexperts classificeren de thee vervolgens als malty, pointy, bakey, thick, coppery, dull of bright, afhankelijk van de sterkte, smaak en kleur. Daarna worden de thee geveild en geëxporteerd.
Een theestruik kan ca. 100 jaar oud worden en wordt, door hem regelmatig te snoeien, op een hoogte van 60-70 cm gehouden. Op 1 ha staan ongeveer 7500 tot 10.000 struiken. De beste thee groeit boven een hoogte van 1500 meter. De gebieden beneden de 700 m leveren de Low Grown Tea; tussen de 700 en 1350 meter groeit de Mid Grown Tea en tussen de 1350 en 2000 meter de High Grown Tea. De beste theesoorten komen van de hoogvlakten tussen Nuwara Eliya en Uva.
| advertentie |
|
|
KASTENSTELSEL
Volgens het hindoeïsme bestaat de hele kosmos uit een geordend geheel en een uitvloeisel daarvan is het kastensysteem. Dit verdelen van de maatschappij in klassen dateert al van voor Christus en heeft naast een religieuze functie dus ook een maatschappelijke functie.
Uit de hoofdindeling is in de loop der eeuwen een ingewikkeld systeem ontstaan van meer dan 3000 kasten en onderkasten. Tot welke kaste men behoort is erfelijke kwestie. Een kind komt in dezelfde kaste ter wereld als die waartoe de ouders behoren. Hoe hoger de kaste, hoe meer verplichtingen men heeft; hoe lager de kaste hoe meer vrijheden. Huwelijken vinden bij voorkeur binnen de eigen kaste plaats.
Het kastenstelsel wordt in Sri Lanka zowel door de Singalezen als de Tamils aangehangen, maar de betekenis ervan is minder groot dan in het buurland India.
Politici horen uiteraard bijna altijd tot een hogere kaste. Zeer opmerkelijk was dan ook Ranasinghe Premadasa, die president werd ondanks het feit dat hij tot een van de laagste kasten behoorde, de wassers of ‘hena’.
Kasten in Sri Lanka
Hoge kasten
- Brahman – priester
- Vellala – landeigenaar
- Chettiya – handelaar
Middelste kasten
- Acari – houtsnijder
- Kollar – smid
- Kusayar – pottenbakker
- Thachchar – timmerman
- Mukkiyar – visser
- Thimilar – visser
- Karaiyar – koopman
- Koviar – bediende
- Nattuvar – muzikant
- Thattar – goudsmid
Lage kasten
- Ampattar – kapper
- Pallar/Nalavar – palmwijntapper, dagarbeider
- Paraiyar – veger, drummer bij begrafenissen
- Vannar – dhobi of wasser
| advertentie |
|
|
SRI LANKA LINKS
Advertenties
• Sri lanka verre reizen van ANWB
• Sri Lanka Tui Reizen
• Hotels Trivago
• Djoser Rondreizen Sri Lanka
• Bouw je eigen Sri Lanka Rondreis
• Autoverhuur Sunny Cars Sri Lanka
• Rondreizen Sri Lanka
• Mambo jongerenreizen Sri Lanka
• Hotels Sri Lanka
• Sri Lanka rondreizen met kinderen
• Avontuurlijke & duurzame rondreizen voor reizigers tussen de 18 en 37 jaar
• Reisgidsen en kaarten Sri Lanka
Nuttige links
Dieren in Sri Lanka (N)Reisfoto's Sri Lanka
Reisinformatie Sri Lanka (N)
Reisverhaal van Sri Lanka, safari, vele foto's en informatie (N)
Reizendoejezo – Sri Lanka (N)
Rondreis Sri Lanka (N)
Sri Lanka Foto-en Reisverslag (N)
Bronnen
Bradnock, R.W. / Sri Lanka handbook : the travel guide
Footprint Handbooks
Geetha Kumari, W.M. / Reishandboek Sri Lanka
Elmar,
Laet, R. de / Sri Lanka en de Malediven
Kosmos-Z&K
Plunkett, R. / Sri Lanka
Lonely Planet
Rokebrand, R. / Sri Lanka
Gottmer/Becht
Schiller, B. / Sri Lanka
Van Reemst
Sprang, U. / Sri Lanka : mensen, politiek, economie, cultuur, milieu
Koninklijk Instituut voor de Tropen
Sri Lanka
Cambium
Te gast in Sri Lanka
Informatie Verre Reizen
Wanasundera, N.P. / Sri Lanka
Benchmark Books
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems