SRI LANKA
Godsdienst

To read about SRI LANKA in English - click here

Sri Lanka verre reizen van ANWB

Steden SRI LANKA

Godsdienst

Sri Lankaans boeddhisme

Volgens de overlevering zou Sri Lanka in de 3de eeuw v.C. bekeerd zijn tot het boeddhisme, dat zich sinds die tijd tot de grootste godsdienst van het land heeft ontwikkeld en o.a. gekenmerkt wordt door een invloedrijk monnikendom. Op dit moment is ca. 69% van de bevolking, met name de Singalezen, boeddhist. Het boeddhisme is niet alleen een geloof of levensleer, maar speelt ook een grote rol in het maatschappelijke en politieke leven.

Bijzonder is dat het hinajana-boeddhisme in Sri Lanka veel kenmerken van het mahajana-boeddhisme en door de gedeeltelijke vermenging met het hindoeïsme noemt men het boeddhisme op Sri Lanka ook wel eens het sinhale-boeddhisme. Kenmerkend is dat er steeds meer staande boeddha’s verschijnen, typisch voor het mahajana-boeddhisme.

Meest opvallende boeddhistische bouwwerken in Sri Lanka zijn de ‘dagoba’s’ (ook wel: stoepa, thoepa of chetiya), koepelvormige heiligdommen met een lange kegel, waarin een relikwie van Boeddha bewaard wordt. Veel tempels hebben een monnikenklooster en bijna ale tempels bezitten een heilige Bo-boom (ook wel bodhi-boom of Ficus religiosa). De monniken of ‘bikkus’ mogen niet getrouwd zijn, hebben een kaalgeschoren hoofd en dragen een oranje-geel gewaad.

Aan de voet van de trap naar een tempel staan twee wachters, waar tussenin een voor het boeddhisme van Sri Lanka typerende maansteen ligt, die de toegang vormt tot de trap.

De stad Anuradhapura is een heilige stad voor de boeddhisten, te vergelijken met Jeruzalem voor de joden en Mekka voor de moslims. In deze stad bevindt zich een van de meest aanbeden relikwieën van Sri Lanka, de Sri Maha Bodhi. Het is een stek van de heilige Bo-boom uit de Indiase stad Bodh Gaya, waaronder Boeddha zijn verlichting ontving. Elke dag komen er pelgrims uit de hele wereld naar Anuradhapura om de heilige boom te aanschouwen, die voor zover bekend, met zijn 22 eeuwen de oudste boom ter wereld is.

Sinds 1774 houdt de stad Kandy ieder jaar in juli en augustus (de boeddhistische Esala-maand) twee weken lang de beroemde Perahera, die tot de grootste en kleurrijkste boeddhistische feesten ter wereld gerekend wordt. De Perahera bestaat uit een aantal avondlijke processies, verdeeld over tien dagen. Op de voorlaatste avond (Randoli Perahera) wordt de Tand van Boeddha op de rug van een tempelolifant in een gouden reliekschrijn rondgedragen. De linkerbovenhoektand wordt bewaard in de Dalada Maligawa, de ‘Tempel van de Tand’.

advertentie

Boeddhisme

Het boeddhisme is in de 6e eeuw v.Chr. in India ontstaan. De grondlegger was Siddharta Gautama (560-480 v.Chr.). In Thailand houdt men onze jaartelling aan, maar ook de boeddhistische telling wordt wel gebruikt. Hoewel niet precies bekend is wanneer Boeddha werd geboren, houdt men als geboortejaar 543 voor Christus aan. Het jaar 2004 is 2546 in de boeddhistische jaartelling.

Kern van de leer van Boeddha zijn de vier edele waarheden:

-Het leven is lijden.

-De oorzaak van dit lijden is de begeerte en het hechten aan het leven. Daardoor zit de mens gevangen in een heilloze kringloop van geboorte, sterfte en wedergeboorte.

-Door de begeerte los te laten en zich te onthechten kan de mens het lijden opheffen.

-Het achtvoudige pad (juist inzicht, leven, streven, mediteren, denken, doel, woord en daad) is de enige uitweg uit de heilloze kringloop van reïncarnatie en leidt naar nirvana, de toestand van gelukzaligheid.

Door zicht te houden aan enkele grondbeginselen kan de mens zijn lot of ‘karma’ beïnvloeden. De Vijf Geboden zijn: niet doden, stelen, overspel plegen, liegen en alcohol, tabak of drugs gebruiken.

Het boeddhisme is eigenlijk geen godsdienst, maar een filosofisch stelsel en een levenshouding. Er zijn geen goden. Het boeddhisme kent wel monniken, maar weer geen kerkelijke organisatie.

De koning is traditioneel de beschermer van alle godsdiensten.

Na de dood van Boeddha viel de religie uiteen in twee richtingen: het mahayana-boeddhisme en het hinayana-boeddhisme.

Het mahayana-boeddhisme gaat uit van de universele verlossing van alle levende wezens en wordt daarom het ‘grote voertuig’ genoemd. Deze stroming kent ‘bodhisattwa’s’, stervelingen die de verlichting al hebben bereikt, maar op aarde blijven om de mensen de juiste weg te wijzen. Het mahayana-boeddhisme heeft zich onder andere verspreid over China, Nepal, Japan, Korea en Vietnam.

Het hinayana- of theravada-boeddhisme staat ook bekend als ‘School van de Ouderen’ en komt vooral voor in Sri Lanka, Myanmar, Thailand, Kampuchea, Indonesië, Maleisië en Zuid-India. Deze richting binnen het boeddhisme beperkt zich tot de individuele verlossing van de mens, zonder tussenkomst van anderen, en heet daarom het ‘kleine voertuig’. Wie zelfstandig de verlichting bereikt, wordt ‘arhat’. Deze status is echter alleen voorbehouden aan de monniken. Leken kunnen tijdens hun leven op aarde hoogstens iets toevoegen aan hun karma en herboren worden in een hogere positie. Men kan zijn karma verhogen door het doen van goede werken, zoals het geven van aalmoezen aan monniken en donaties aan tempels. Het onbaatzuchtig geven of ‘dana’ is dan ook de belangrijkste vorm van deugdzaamheid die leidt tot een goed karma.

advertentie

Sri Lankaans hindoeïsme

De Tamils hebben het hindoeïsme vanuit India op Sri Lanka geïntroduceerd. Ca. 15,5% van de totale bevolking is op dit moment hindoe. De hindoes wonen vooral in het oostelijke en noordelijke deel van het eiland, maar ook in het zuiden en in de hoofdstad Colombo. Opmerkelijk is dat het hindoeïsme zich enigszins heeft vermengd met het boeddhisme.

Sri Lanka telt ca. 12.000 monniken, die in ongeveer 3000 kloosters en kluizenaarsverblijven wonen. Er bestaat ook een nonnenorde, ca. 2000 vrouwen, maar die spelen geen grote rol in het boeddhisme.

advertentie

Hindoeïsme

Het raamwerk voor het hindoeïsme zijn de vier veda’s, in het Sanskriet opgestelde religieuze teksten. Deze veda’s werden ca. 1000 v.Chr. geïntroduceerd. Het hindoeïsme is een zeer tolerante religie zonder dogma’s, heeft geen kerkelijke organisatie en kent ook geen stichter. Hindoes houden wel sterk vast aan bepaalde regels en gebruiken. Zo worden de rigide kastenregels nog vaak toegepast en zijn tempels alleen voor de eigen aanhangers toegankelijk.

De belangrijkste grondgedachte in het hindoeïsme is het geloof in ‘samsara’, de kringloop van geboorte, leven, sterven en wedergeboorte of reïncarnatie. De wet van ‘karma’ bepaalt dan hoe je in een volgend leven terugkeert. Als je je leven positief afgesloten hebt, kom je in een hogere sociale rang op aarde terug. Het einddoel (‘moksha’) is bevrijding uit de cyclus van wedergeboorten. Uiterlijk op zijn vijfde verjaardag wordt men in de geloofsgemeenschap opgenomen door middel van het scheren van het hoofdhaar of ‘churakarma’. Het leven wordt afgesloten met de crematie of 'antyeshtikarma'.

Het hindoeïsme kent vele goden, maar het zijn allen manifestaties van de drie hoofdgoden, Brahma, Vishnoe en Shiva. Deze drie goden zijn weer terug te voeren tot één principe: Brahman, symbool voor de in balans zijnde kosmos, het Al.

Brahma is de oergod en de schepper van het heelal en het wezen der dingen. Hij heeft vier armen en vier hoofden. Uit de vier monden zouden de vier veda’s voor het eerst gekomen zijn. De bekendste Brahmatempel staat in Pushkar.

Vishnoe is de god die het leven beschermt en de kosmos in stand houdt. Hij heeft de aarde in verschillende, vaak dierlijke, gedaantes bezochten zijn symbolen zijn de schelp en de discus en zijn voertuig is de ‘garuda’, de mythische adelaar. Een populaire verschijningsvorm van Vishnoe is Krishna, een fluit spelende jongeling.

Shiva is zowel schepper als vernietiger. Hij heeft vijf gezichten, vier armen en drie ogen en kent evenals Vishnoe verschillende verschijningsvormen. De levensgezellin van Shiva is Parvati, de godin van de levenskracht. De symbolen van Shiva zijn de drietand en de fallus of ‘lingam’, het symbool van vruchtbaarheid. De volgelingen van deze god zijn de heilige mannen of ‘sadhu’s’.

Ganesh, de god van wijsheid en voorspoed, is de zoon van Shiva en Parvati. Ganesh heeft een olifantskop en het voertuig van hem is een muis.

Op Sri Lanka wordt ook Skanda (ook wel Murugan, Kartikeia en Subramanya genoemd), de andere zoon van Shiva en Parvati, op grote schaal in vrijwel elke tempel vereerd. Skanda wordt voorgesteld met een pauw naast zich en met in de rechterhand de heilige lans of 'vel'.

Het hindoeïsme heeft veel heilige boeken, die in twee groepen worden onderverdeeld. De eerste groep bestaat uit de ‘shruti’ of openbaringen, teksten van een bovenmenselijke, dus goddelijke oorsprong. Tot deze groep behoren de veda’s, hymnen, gezangen, spreuken en filosofische verhandelingen, die waarschijnlijk tussen 1500 v.Chr. en 1500 n.Chr. zijn geschreven.

De tweede groep geschriften bestaan de ‘smriti’, door mensen geschreven. Tot de smriti behoren de bekende heldendichten Mahabarata en Ramayana, ontstaan tussen 1000 v.Chr. en het begin van onze jaartelling.

Bijzonder is de verbreiding onder de Singalezen van het geloof in demonen en magische krachten, en het belang dat men aan de astrologie hecht. Bij bijna alle belangrijke gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld huwelijk en geboortes, wordt vaak een astroloog geconsulteerd.

Hij voorspelt ook de vroege levensloop van een kind door rekening te houden met het tijdschip van de geboorte en de stand van sterren en planeten.

advertentie

Islam en Christendom

Ca. 7,5% van de Sri Lankaanse bevolking is christen, waarvan het merendeel behoort tot de Rooms-Katholieke Kerk, die in Sri Lanka bestuurlijk georganiseerd is in één aartsbisdom met zes bisdommen. De kuststreek rond Negombo, in het noordwesten van Sri Lanka, staat bekend om de vele katholieke kerken uit de Portugese tijd. Hier is ca. 80% van de bevolking katholiek.

Protestantse denominaties zijn onder andere anglicanen, methodisten, baptisten en presbyterianen. In de hoofdstad Colombo staat de monumentale Wolvendaalkerk, de grootste en indrukwekkendste Nederlands Hervormde kerk van Sri Lanka. De kerk werd vanaf 1749 gebouwd op de fundamenten van een Portugees godshuis. De meeste Burghers zijn christenen.

Ca. 7,5% van de bevolking van Sri Lanka is moslim. Ze wonen voornamelijk in het oostelijke en zuidoostelijke deel van Sri Lanka en bestaan onder andere uit afstammelingen van Arabische, Voorindische en Afghaanse handelaren. Hambantota is de grootste stad aan de zuidkust en hier leeft de grootste groep Maleise moslims van Sri Lanka.

De Sri Lankaanse moslims houden in het algemeen streng vast aan de traditionele normen.

advertentie

Nuttige links

Dieren in Sri Lanka (N)
Reisfoto's Sri Lanka
Reisinformatie Sri Lanka (N)
Reisverhaal van Sri Lanka, safari, vele foto's en informatie (N)
Reizendoejezo – Sri Lanka (N)
Rondreis Sri Lanka (N)
Sri Lanka Foto-en Reisverslag (N)

Bronnen

Bradnock, R.W. / Sri Lanka handbook : the travel guide

Footprint Handbooks

Geetha Kumari, W.M. / Reishandboek Sri Lanka

Elmar,

Laet, R. de / Sri Lanka en de Malediven

Kosmos-Z&K

Plunkett, R. / Sri Lanka

Lonely Planet

Rokebrand, R. / Sri Lanka

Gottmer/Becht

Schiller, B. / Sri Lanka

Van Reemst

Sprang, U. / Sri Lanka : mensen, politiek, economie, cultuur, milieu

Koninklijk Instituut voor de Tropen

Sri Lanka

Cambium

Te gast in Sri Lanka

Informatie Verre Reizen

Wanasundera, N.P. / Sri Lanka

Benchmark Books

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems

SRI LANKAGodsdienst