SOEDAN
Samenleving

To read about SUDAN in English - click here

Rondreis Soedan Djoser

Samenleving

Staatsinrichting

In 1989 greep President Al-Bashir via een staatsgreep de macht. De grondwet werd buiten werking gesteld, politieke partijen werden verboden, terwijl de uitvoerende en wetgevende bevoegdheden kwamen te liggen bij de Revolutionary Command Council. In 1998 werd een nieuwe grondwet van kracht, waarin onder meer de scheiding van uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht is vastgelegd. De Sharia geldt als basis voor het rechtssysteem.

Na het tekenen van de Comprehensive Peace Agreement op 9 januari 2005 is een nieuwe interim grondwet geschreven. Deze is inmiddels door het parlement aangenomen en op 9 juli 2005 bij de installatie van de nieuwe President van kracht geworden.

De grondwet, die voor een periode van 6 jaar zal gelden (tot januari 2011), voorziet in het vestigen van een democratische rechtsstaat, waarin scheiding tussen religie en staat in het christelijke Zuiden wordt gegarandeerd en het recht op zelfbeschikking voor Zuid-Soedan duidelijk is vastgelegd. Zuid Sudan krijgt een eigen regering en verregaande autonomie. Voor de zgn transitiegebieden Abyei, Zuid Kordofan, en Blue Nile State zijn in aparte protocollen ook concrete afspraken over zelfbestuur vastgelegd, die verder reiken dan de algemene bepalingen over decentraal bestuur, die voor de rest van het land zullen gelden.

De uitvoerende macht is neergelegd bij de Raad van Ministers (zowel burgers als militairen), die in samenspraak tussen de president en de vice-president wordt benoemd, maar formeel verantwoording schuldig is aan het parlement. De politieke vrijheid, die in de constitutie staat beschreven, maakt het mogelijk dat politieke partijen officieel weer politieke activiteiten kunnen ontplooien. Voor activiteiten en bijeenkomsten hebben deze echter toestemming nodig van de autoriteiten. Voor het ondertekenen van het vredesakkoord werd zelden toestemming verkregen De vrijlating van voormalige vice-president Turabi en het toestaan van een politieke oppositie lijkt echter ook in de praktijk te wijzen op een grotere politieke vrijheid.

De wetgevende macht berust bij de Nationale Vergadering die bestaat uit één kamer. Naar aanleiding van het vredesakkoord zal er een nieuw samengesteld interim-parlement met een aparte kamer voor regionale vertegenwoordigers worden opgericht.

Hoewel de Grondwet van 1998 voorzag in de onafhankelijkheid van de rechtsprekende macht, bleek dit in de praktijk niet het geval. In dezelfde wet was tevens vastgelegd dat de hoogste rechter van het Hooggerechtshof, diens plaatsvervangers en eventueel rechters van lagere rechtbanken door de president van de staat benoemd kunnen worden. Leden van de rechterlijke macht kunnen bij"onwelgevallige" rechtspraak worden ontslagen. De nieuwe grondwet bevat clausules die bovenstaande ongeregeldheden moeten verhelpen en de onafhankelijkheid van de rechtsprekende macht moeten garanderen.

De republiek Soedan is een federatie van 26 staten. Elke deelstaat kent een gouverneur (de Wali), een plaatsvervangend gouverneur en deelstatelijke ministers. De gouverneurs worden benoemd door de President. De deelstaten zijn onderverdeeld in districten (Mahaliyyat) die worden geleid door een commissioner en een plaatsvervangend commissioner. De provincies zijn afgeschaft. De deelstatelijke overheden hebben verantwoordelijkheid voor de economische ontwikkeling van de deelstaat, handel, industrie, landbouw, woningbouw, toerisme, milieu, gezondheid, onderwijs, transport en sociale aangelegenheden.

advertentie

Politiek

Tot voor kort had President Al Bashir veel macht naar zich toegetrokken. In december 1999 vaardigde hij drie decreten uit: hij kondigde de noodtoestand af, ontbond de Nationale Vergadering en schortte de grondwet gedeeltelijk op.

Als gevolg van de inwerkingtreding van de nieuwe overgangsconstitutie op 9 juli 2005 is de binnenlandse politiek echter aan veel veranderingen onderhevig. In het CPA is vastgelegd dat 52% van de regering en het parlement zal bestaan uit leden van de National Congress Party (van President Al Bashir) en 28% van de zetels gaat naar de SPLM (van Salva Kiir). Van de overgebleven 20% zal 14% worden ingenomen door de NDA (koepelorganisatie van de noordelijke oppositiepartijen) met wie de Soedanese regering recentelijk een overeenkomst heeft gesloten. De resterende 6% komt ter beschikking voor groeperingen uit het Zuiden.

Dr. Hassan Al Turabi, de belangrijkste tegenstander van President Al-Bashir werd eind juni 2005 na jarenlange gevangenschap, tezamen met andere politieke gevangenen vrijgelaten.

Al Turabi, een Islamist, oprichter van de Popular National Congress partij, heeft de uitnodiging deel te nemen aan de regering van nationale eenheid afgeslagen. Hij prefereert een rol in de oppositie en heeft daartoe inmiddels een alliantie gesloten met de partij van al-Mahdi. Tegelijkertijd werd het verbod op politieke partijen opgeheven en op 9 juli is tevens de noodtoestand opgeheven met uitzondering van delen van het land waar het onrustig is.

De actuele politieke situatie staat beschreven in het hoofdstuk geschiedenis.

Economie

Soedan is een zeer arm land dat heeft geleden onder een langdurige sociaal conflict en een burgeroorlog en in juli 2011 verloor het driekwart van de olieproductie als gevolg van de afscheiding van Zuid-Soedan. De oliesector was sinds 1999 de aanjager van de groei van het BNP. De economie bloeide op door de stijgende olie- productie, hoge olieprijzen en belangrijke instroom van directe buitenlandse investeringen. Door de economische schok van de afscheiding van Zuid-Soedan, heeft Soedan moeite om de economie te stabiliseren. De onderbreking van de olieproductie in Zuid-Soedan in 2012 en het daaruit voortvloeiende verlies van olie transitvergoedingen verergerden de fragiele staat van de Soedanese economie. Soedan is ook getroffen door uitgebreide Amerikaanse sancties. Soedan doet een poging om andere bronnen van inkomsten, zoals goudwinning te ontwikkelen. Verder voort Soedan een bezuinigingsprogramma uit om de uitgaven te verminderen. Soedan is de grootste exporteur van Arabische gom ter wereld. Landbouw blijft de bron van inkomsten van 80 % van de beroepsbevolking. Soedan introduceerde een nieuwe munt, na afscheiding van Zuid-Soedan, maar de waarde van de munt is gedaald sinds de invoering ervan. Khartoum devalueerde de munt formeel in juni 2012. Soedan wordt ook geconfronteerd met stijgende inflatie, die groeide tot 47% op jaarbasis in november 2012, maar weer zakte naar 25% in 2013. Als gevolg van lopende conflicten, gebrek aan basisinfrastructuur in grote gebieden en de afhankelijkheid door een groot deel van de bevolking van de landbouw leeft bijna de helft van de bevolking op of onder de armoedegrens.

De economische groei bedroeg 1,4% in 2017. Het BNP per hoofd van de bevolking bedraagt $ 4.300 (2017). Op dit moment produceert Soedan slechts driekwart van de agrarische productie van rond 1980. Landbouw en met name de productie van katoen vormde een belangrijke pijler van de economie. In 2004 heeft de export van sesamzaad in waarde de export van katoen overtroffen. De extensieve veehouderij (pastoralisme) kent een lange traditie en is in de drogere delen van het land de meest geschikte vorm van grondgebruik.

Overmakingen van de in de Golfstaten werkzame Soedanese onderdanen zijn een belangrijke bron van inkomsten. In totaal wonen zo'n 2-3 miljoen Soedanezen in het buitenland, vooral in Egypte, Saoedi-Arabië en Libië. De totale waarde van de import bedroeg $ 8,2 miljard (2017). Soedan voert vooral voedingsmiddelen en machines en medicijnen in uit Macau, India en Saoedi-Arabië. De totale waarde van de export bedroeg $ 4,1 miljard (2017). Soedan voert vooral goud, olie en katoen uit naar de verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië en Ethiopië.

advertentie