SIERRA LEONE
Samenleving

To read about SIERRA LEONE in English - click here

Hotels Sierra Leone

Samenleving

Staatsinrichting

Met het overdragen van de macht aan een democratisch gekozen bestuur in 1996 werd de grondwet van 1991 (welke in 1992 na een staatsgreep buiten werking was gesteld) nieuw leven ingeblazen. De constitutie voorziet in een meerpartijensysteem en legt de uitvoerende macht bij de president die gekozen wordt voor een periode van vijf jaar, met een mogelijkheid van een eenmalige verlenging. De wetgevende macht bestaat uit één kamer met 124 leden gekozen voor een periode van vijf jaar, waarvan 112 leden rechtstreeks gekozen worden. De resterende 12 plaatsen zijn gereserveerd voor zogenaamde paramount chiefs (traditionele leiders van bepaalde regio’s. De president is het hoofd van een kabinet dat hij zelf benoemt.

advertentie

Politiek

De laatste jaren is de stabiliteit in Sierra Leone snel toegenomen. Hiervoor verantwoordelijk zijn de massale internationale presentie en de de facto uitschakeling van een groot deel van de RUF-strijdmacht nadat RUF-leider Sankoh gevangen werd genomen en in hechtenis overleed in juli 2003. De demobilisatie van de voormalige strijders verliep boven verwachting. Tienduizenden strijders, vooral jongeren, leverden hun wapens in. In januari 2002 werd officieel de vrede in Sierra Leone uitgeroepen. In een sfeer van vertrouwen en optimisme wordt verder gewerkt aan het vredesproces. In februari 2004 werd het National Committee for Disarmament, Demobilization and Reintegration (NCDDR) officieel opgeheven. Gedurende de vijfjarige looptijd zijn meer dan 70.000 strijders via het DDR-programma ontwapend en gedemobiliseerd.

In mei 2002 vonden presidents- en parlementaire verkiezingen plaats. President Kabbah, destijds 70 jaar oud, werd opnieuw gekozen tot president voor een periode van vijf jaar en zijn partij, de Sierra Leone People Party (SLPP), werd de grote winnaar in het parlement. De belangrijkste oppositiepartij, de voormalige regeringspartij All People’s Congres (APC), was niet sterk genoeg om een echte vuist te maken. De RUF deed in 2002 eveneens mee met de verkiezingen, maar werd volledig weggevaagd.

Regionale verdeeldheid speelt een belangrijke rol in de politiek van Sierra Leone. De SLPP domineert in het oosten en zuiden van Sierra Leone, terwijl de APC zijn (groeiende) aanhang in het noorden geconcentreerd ziet. In mei 2004 vonden lokale verkiezingen plaats, die succesvol zijn verlopen.

Door gebrek aan capaciteit is er weinig betrouwbaar statistisch materiaal beschikbaar. Hierdoor kunnen schattingen van bijvoorbeeld de economische groei of het percentage HIV/AIDS besmette mensen wijd uiteenlopen. Hoewel de capaciteit van het leger en de politie toeneemt, kunnen deze beide instellingen de rust en orde nog niet op eigen kracht garanderen. Ook zijn nog niet alle milities volledig ontbonden. De vele jongeren, voor wie de toekomst weinig perspectief lijkt te bieden, vormen een gevaar voor de stabiliteit van het land. Een andere potentieel destabiliserende factor in Sierra Leone is de grootschalige corruptie.

Op het moment uit de publieke onvrede met het bestuur, de corruptie, de werkeloosheid, de armoede en het gebrek aan (medische) voorzieningen en onderwijs zich in de formatie van vele kleine politieke bewegingen.

De actuele politieke situatie staat beschreven in het hoofdstuk geschiedenis.

advertentie

Strafhof en waarheidscommissie

In maart 2004 trad het Speciale Hof voor (Special Court for Sierra Leone, SCSL)) formeel in werking. Het is geen militair tribunaal en het verschilt van de tribunalen voor Rwanda en voormalig Joegoslavië vanwege de goedkeuring door samenwerking met Sierra Leone. Het Hof – dat niet onder controle van de Veiligheidsraad valt, maar een ‘ hybride’ mandaat heeft – moet de 20 à 30 personen die het meest verantwoordelijk worden gehouden voor de grove schendingen van mensenrechten berechten. Het Hof zal de kopstukken van de drie belangrijkste partijen in de oorlog in drie aparte kamers berechten. In maart 2003 werden de eerste zeven personen aangeklaagd. Twee van hen, RUF-leider Foday Sankoh en de RUF-commandant Sam Bockarie, zijn in 2003 overleden. Onder de aangeklaagden bevinden zich verder Johnny Paul Koroma (pleger van een staatsgreep in 1997 en vervolgens leider van het Armed Forces Revolutionary Command (ARFC)), Issa Sesay (RUF), Alex Brima en Morris Kallon (RUF), maar ook Sam Hinga Norman.

Norman was de leider van de militie, Civil Defense Forces (CDF) of Kamajors, die vanaf 1993 tegen het RUF en legerdeserteurs vocht. Toen de rust was teruggekeerd in Sierra Leone werd Norman als minister van Binnenlandse Zaken lid van het kabinet van president Kabbah. De arrestatie van Norman, naast de arrestatie van 2 andere prominente leden van het CDF, heeft in Sierra Leone en binnen de partij van de president, hevige onrust veroorzaakt. Norman wordt gezien als een van de verzetshelden in de burgeroorlog. Veroordeling van Norman zou kunnen leiden tot onvrede binnen de veiligheidstroepen en de CDF veteranen. Norman wordt beschuldigd van (onder andere) het rekruteren en gebruiken van kindsoldaten, onwettig moorden, plundering en het angst aanjagen van de bevolking. Norman wijst de beschuldiging dat hij primair verantwoordelijk was voor deze misdaden van de hand. Hij stelt dat president Kabbah, als toenmalig vooraanstaand lid van de Kamajors, minstens een even grote verantwoordelijkheid draagt voor de gepleegde misdaden als hijzelf. Bovendien, zo stelt Norman, werd de groep ondersteund door hoge diplomaten uit de Verenigde Staten, VK, Nigeria en de VN.

De bekendste aangeklaagde is oud-president Charles Taylor van Liberia. De aanklacht tegen Taylor luidt dat hij tijdens zijn presidentschap in ruil voor de beruchte ‘bloeddiamanten’ leden van de RUF financieel en materieel ondersteunde. In 2003 bood president Obasanjo Taylor asiel aan in Nigeria, in de hoop voorgoed een einde te kunnen maken aan de spanningen in het door de verschrikkingen verscheurde land. De ballingsschapsconstructie heeft tot eind maart 2006 voortbestaan. Nadat Ellen Johnson-Sirleaf, huidig presidente van Liberia, op 5 maart om uitlevering van Taylor had gevraagd is hier op 29 maart door president Obasanjo van Nigeria gehoor aan gegeven. Onmiddellijk vroeg het Speeciale Hof voor Sierra Leone of het proces van Taylor om veiligheidsredenen verplaatst kon worden naar de faciliteiten van het Internationaal Strafhof in Den Haag. Nadat het Verenigd Koninkrijk had toegezegd Taylor in geval van een veroordeling over te nemen voor detentie, stemde Nederland hiermee in. In totaal zijn er door het Hof voor Sierra Leone 17 aanklachten van oorlogsmisdrijven en misdrijven tegen de menselijkheid geformuleerd tegen de Liberiaanse oud-president.

Naast het Speciale Hof is tot voor kort een Waarheids- en Verzoeningscommissie (TRC, Truth and Reconciliation Commission) werkzaam geweest, waar plegers van gewelddaden die niet in aanmerking kwamen voor het Hof, hun misdaden konden opbiechten. De doelstellingen van de TRC waren een onpartijdig historisch verslag van de jaren van burgeroorlog op te stellen en verzoening te bevorderen. De TRC kende, nog meer dan het Hof, een problematische financiering. In oktober 2004 publiceerde de TRC haar rapport. Daarin werden Libië en Liberia in grote mate verantwoordelijk gehouden voor de oorlog in Sierra Leone. Daarnaast vroeg het aandacht voor de getraumatiseerde jeugd.

In januari 2008 hervat het hof in Den Haag het proces tegen Charles Taylor, na een uitstel van zes maanden. Charles Taylor wordt in april 2012 schuldig bevonden aan alle tegen hem ingediende klachten en veroordeeld tot vijftig jaar cel. In september 2013 werd deze straf in hoger beroep bevestigd. Taylor zit zijn straf uit in een Britse cel.

Economie

Door de gewelddadigheden zijn de economie en sociale structuur van Sierra Leone volkomen ontwricht geraakt. Niets werkte meer en het leven van velen loopt gevaar. Sierra Leone zakte naar de onderste plaats op de Human Development Index, de lijst van UNDP die landen rangschikt op onderwerpen als alfabetisering en beschikbaarheid van gezondheidszorg. De gemiddelde levensduur in Sierra Leone is één van de laagste ter wereld.

Wederopbouw van maatschappij en economie, met uitgebreide hulp van de internationale gemeenschap, staat voor de komende jaren centraal. In Sierra Leone werkte een groot gedeelte van de bevolking voor en tijdens de burgeroorlog in de landbouw. Door de oorlog zagen meer dan 500.000 boerenfamilies zich gedwongen te vluchten voor het geweld. Deze situatie is nog niet hersteld. Sierra Leone is mede daarom voorlopig (gedeeltelijk) afhankelijk van humanitaire hulp.

Een tweede probleem is dat de meeste voormalige soldaten en militieleden geen tot weinig onderwijs hebben gevolgd. Onderzoek van de VN heeft aangetoond dat dit te wijten valt aan het feit dat het schoolgeld voor velen veel te hoog was. De uitzichtloze situatie voor deze (jonge) mannen kan voor destabilisering van Sierra Leone gaan zorgen. Sanitaire voorzieningen zijn er nauwelijks en ook gezondheidszorg is een probleem. De sociale welzijnsinstituties zijn niet in orde, ongeveer 90 % van de medicijnen komen niet daar waar zij zouden moeten zijn en maar een kwart van de geboren kinderen worden geregistreerd. Het percentage HIV / AIDS geïnfecteerde mensen ligt, zo schat men, betrekkelijk laag (1,5%). Precieze data ontbreken echter. Ook heeft men in Sierra Leone problemen met de bestrijding van malaria en tuberculose.

Het belangrijkste exportproduct van Sierra Leone is diamant. Tijdens de oorlog was controle over de diamantmijnen een belangrijke inkomstenbron voor de milities. Hoewel het Kimberley Proces er toe heeft bijgedragen dat de handel in ‘bloeddiamanten’ is afgenomen blijft de illegale handel, waaraan ook politici deelnemen, en de daaraan verbonden corruptie een groot probleem.

De huidige overheid probeert de controle over de diamantmijnen terug te winnen. Deze pogingen zijn tot op heden niet echt succesvol geweest. Geschat wordt dat Sierra Leone door deze stand van zaken jaarlijks 300 miljoen dollar aan inkomsten misloopt. Een ander probleem is de almaar hoge inflatie die gemiddeld tussen de 12 en 13 procent ligt. De inflatie wordt veroorzaakt door fiscale gemakzucht, voedsel tekorten en zogenaamde geïmporteerde inflatie.

Evenzogoed is er ook opleving te proeven in de economische situatie van Sierra Leone. De groei heeft zich voornamelijk voorgedaan in de landbouwproductie en de dienstensector. De relatieve bloei van de dienstensector is te danken aan de donor gerelateerde inspanningen met betrekking tot de wederopbouw van de infrastructuur (wegen, elektriciteitscentrales) in Sierra Leone.

In 2017 haalde Sierra Leone een economische groei van 3,7%, hierdoor steeg het BNP per hoofd van de bevolking naar het overigens nog zeer lage bedrag van $ 1.600 per jaar.

advertentie

SIERRA LEONE LINKS

Advertenties
• Hotels Sierra Leone
• Vliegen naar Sierra Leone
• Hotels Trivago
• Reisgidsen en kaarten Sierra Leone

Nuttige links

Reisinformatie Sierra Leone (N)
Sierra Leone Startnederland (N)

Bronnen

Elmar Landeninformatie

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems