SCHOTLAND
Taal
Taal
To read about SCOTLAND in English - click here
Hotels Schotland |
Steden SCHOTLAND
Edinburgh | Glasgow |
Populaire bestemmingen VERENIGD KONINKRIJK
Engeland | Noord-ierland | Schotland |
Wales |
Taal
advertentie | |
Gaelic RBS LogoFoto: Chandres CC 3.0 Unported no changesmade
Als voertaal overheerst een eigen vorm van het standaard-Engels, ook wel Standard Scots genoemd. Niettemin behoort Schotland historisch tot vier taalsferen:
a. (Schots-)Gaelisch (Ghàidhlig, Engels: Gaelic of Erse), is een van de Keltische talen en wordt in de Hooglanden en op de Hebriden nog gesproken en als kerktaal gebruikt. Het Schotse Gaelic (uitspraak: gallic), dat verwant is aan het Iers, is een van de oudste talen van Europa. Het Gaelisch wordt nog door ongeveer 80.000 Schotten gesproken, maar ook door overzeese Schotten. Het is een tak van de Indo-Europese taalfamilie, waar verder nog het Iers, Manx (de taal van het eiland Man), Welsh, Cornish (de taal van Cornwall) en Bretons toe behoren.
Het Schotse Gaelic kwam in de 3e eeuw vanuit Noord-Ierland (toen: Scotia) met de Scots mee naar Schotland. In de 11e eeuw werd het bijna overal gesproken in wat nu Schotland is, maar hield rond die tijd op te bestaan als de taal van het Schotse hof. In de daaropvolgende eeuwen werd het Gaelic door steeds minder mensen in Schotland gesproken en geleidelijk aan verdrongen door het Engels.
Het Gaelic werd zelfs een uitstervende taal, maar op dit moment kiezen steeds meer jonge Schotten ervoor de taal van hun voorvaderen te leren. Ook wordt er op veel basisscholen Gaelic onderwezen. In Argyll, op het eiland Skye en op de Hebriden zijn alle openbare aanduidingen tweetalig, en op Skye worden beroepsopleidingen in het Gaelic gegeven.
b. (Laagland-)Schots, tot ca. 1600 de nationale taal, waarvan gesproken vormen (Broad Scots, Lallans) nog steeds als dialecten voortleven, vanaf de 18de eeuw ook weer literair gebruikt, in de 20ste eeuw ook als lexicaal gemengde dichtertaal. Zelfs in zijn puurste vorm lijkt het Laagland-Schots wat betreft grammatica sterk op het Standaard-Engels, maar wat betreft woordenschat en uitspraak zijn de twee talen heel verschillend. Het Laagland-Schots werd vroeger in het zuiden en oosten gesproken, op dit moment alleen nog in het noordoosten van Schotland. De beroemdste schrijver in het Schots was de dichter Robert Burns (1759-1796).
c. Norn, een Noors dialect in Caithness en op de Orkney en Shetland Islands, uitgestorven in de 18de eeuw.
Op Shetland wordt trouwens een mengeling van Oudnoors, Engels en Schots gesproken, bovendien doorspekt met Duitse en Nederlandse termen.
d. Engels of ‘Inglis’, opgekomen als schrijf-, geleidelijk als voer- en spreektaal, vooral ten gevolge van de Reformatie (1560), het vertrek van koning en adel naar Londen (1603) en de politieke vereniging met Engeland (1707).
Het Schotse Engels is een sterk, lokaal verschillend dialect, waarin niet alleen de ‘r’ rolt en de ‘g’ niet als in Engeland als ‘k’ wordt uitgesproken, maar waarin ook veel aan het Gaelic ontleende woorden worden gebruikt.
Enkele Gaelic woorden en uitdrukkingen:
- Goedemorgen = madainn mhath
- Goedenacht = Oidhche mhath
- Dank u = tapadh leat
- Kaas = càise
- Vlees = feòil
- Groente = glasraich
- Bier = leann
- Whisky = uisge beatha
- Veel steden en dorpen hebben zowel een Engelse als een Gaelic naam:
- Benbecula = Beinn Na Faoghla
- Butt of Lewis = Rubha Robhanais
- Castlebay = Bagh a’Chaisteil
- Flodigarry = Flodaigearraidh
- Harris = Na Hearadh
- Kilmuir = Cille Mhoire
- Leverburgh = An t-Ob
- Stornoway = Steornabhagh
- Tarbert = An Tairbeart
advertentie | |
SCHOTLAND LINKS
Advertenties
• Schotland Tui Reizen
• Goedkope vliegtickets Schotland | Vliegennaar.nl
• ANWB vakantie boeken Schotland
• Hotels Trivago
• Schotland Hotels
• Rondreis Schotland
• Treinreis Scholtand
• Djoser Wandel - wandelreis Schotland
• Autoverhuur Sunny Cars Schotland
• Camperreizen Schotland
• Boeken, ook tweedehands, over SCHOTLAND bij Bol.com
Nuttige links
Autorondreizen SchotlandCampersite Schotland (N)
Lies en Teijes Reiswebsite (N)
Reisinformatie Schotland (N)
Reizendoejezo – Schotland (N)
Rondreis door Schotland (N)
Bronnen
Berkien, G. / Schotland
Kosmos-Z&K
Berkien, G. / Schotland
ANWB
Larrimore, D. / Schotland
Kosmos-Z&K
Levy, P. / Scotland
Marshall Cavendish
Patitz, A. / Schotland
Van Reemst
Schaff, B. / Schotland
Kok Lyra
Schotland
Cambium
Schotland
Lannoo
Schotland
Michelin Reisuitgaven
Schotland
Van Reemst
Smallman, T. / Scotland
Lonely Planet
Stoks, F.T. / Schotland
Gottmer
Summers, G. / Schotland
Van Reemst
Tschirner, S. / Schotland
ANWB
Wamel, D. van / Schotland en Noord-Engeland
Babylon-De Geus
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt september 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems