SASKATCHEWAN
Samenleving
Samenleving
To read about SASKATCHWAN in English - click here
| Bouw je eigen Canada Rondreis |
Populaire bestemmingen CANADA
| Alberta | British columbia | Manitoba |
| New brunswick | Newfoundland en labrador | Northwest-territories |
| Nova scotia | Nunavut | Ontario |
| Prince edward island | Quebec | Saskatchewan |
| Yukon |
Samenleving
Staatsinrichting
| advertentie |
|
Canada ParlementFoto: Arctic.gnome CC 3.0 Unported no changes made
De tien provincies van Canada en drie territoria maken deel uit van een federatie met als staatsvorm de parlementaire democratie. Canada is een zelfstandige constitutionele monarchie binnen het Gemenebest en omvat naar Brits (Westminster) model een Kroon, een Senaat en een Lagerhuis. De Britse koning of koningin wordt vertegenwoordigd door een voor 5-7 jaar benoemde gouverneur-generaal, die wordt bijgestaan door een kabinet, de zogenaamde ‘privy council’. De Gouverneur-Generaal benoemt en ontslaat ministers en leden van het federale Hooggerechtshof en bekrachtigt wetgeving, heeft consultatierecht in het kabinet en spreekt de troonrede uit. De grootste politieke partij levert de premier en de ministers, die uit de leden van het parlement gekozen worden. Voor het bestuur van het land is de premier de belangrijkste persoon.
In 1982 werd een grondwetswijziging doorgevoerd (Constitation Act 1982) die het Canadese parlement de bevoegdheid gaf zelf wijzigingen in de grondwet aan te brengen zonder voorafgaande toestemming van het Britse parlement. Voor wijziging van de Grondwet is een besluit vereist van het federale parlement en van zeven provincies (met tezamen meer dan 50% van de bevolking). In de Senaat geldt regionale vertegenwoordiging en de 105 leden worden net als in Groot-Brittannië door de premier benoemd. Het politieke gewicht van de Senaat is vrij gering omdat de regering over de kandidatuur van de senaatsleden beslist. Bovendien is het Canadese kabinet alleen verantwoording schuldig aan het Lagerhuis, niet aan de Senaat. De Senaat houdt zich vooral bezig met de wijziging van wetsvoorstellen.
De verdeling van de 301 Lagerhuiszetels (House of Commons) geschiedt eveneens provinciegewijs en wordt bij elke volkstelling om de tien jaar aangepast. De leden worden voor vijf jaar bij algemeen kiesrecht gekozen en vertegenwoordigen elk een kiesdistrict (‘ridings’). Vanaf 18 jaar is er actief stemrecht.
De staatsinrichting heeft een federale structuur; elke provincie heeft een eigen constitutie, een door de gouverneur-generaal benoemde luitenant-gouverneur die door het federale kabinet wordt voorgedragen en een uit één Kamer bestaande wetgevende vergadering.
De territories worden door een ‘commissioner’ bestuurd. Deze regeringsambtenaar legt verantwoording af aan het Canadese ministerie van Indian Affairs en Northern Development. Deze ‘commissioner’ wordt bijgestaan door een ‘Territorial Council’, waarvan de leden door de kiesgerechtigde bewonres van de territoria om de vier jaar worden gekozen. Deze bestuursraad heeft dezelfde functie als de wetgevende vergadering in de provincies. De territoria worden elk door een gekozen parlementslid in het ‘Federal House of Commons’ (Lagerhuis) in Ottawa vertegenwoordigd. Het federale gezag beheert nog steeds financiën, transport, economie, justitie, defensie en buitenlandse zaken.
In het Franstalige Québec bestaat een sterke afscheidingsbeweging. Sinds 1981 hebben de Québécois al twee keer een referendum gehad over de vraag of de provincie zich moet afscheiden, en twee keer hebben ze tegengestemd, hoewel met een minieme meerderheid.
In 1995 was er een zeer krappe meerderheid van 50,3%, ofwel 50.000 stemmen.
De federale regering wil de separatisten langs politieke en juridische weg wind uit de zeilen te nemen. Op juridisch vlak werd aan het federale Hooggerechtshof de vraag voorgelegd of afscheiding van Québec grondwettelijk is toegestaan. De uitspraak hierover in 1998 gaf geen eenduidig antwoord: eenzijdige afscheiding van Québec van Canada is niet gewettigd, maar in geval van de wens daartoe van een 'ruime meerderheid' van de bevolking van Québec moeten onderhandelingen worden gestart gericht op amendering van de grondwet, zodat onafhankelijkheid mogelijk is.
Sinds 1995 is de steun voor het separatisme wat afgenomen, enquetes tonen aan dat de meeste Québecois bij Canada willen blijven, maar wel een bestuur willen dat meer macht krijgt. Het ziet er naar uit dat een nieuw referendum voorlopig niet zal plaatsvinden.
Wetkundig zit Canada nogal ingewikkeld in elkaar. Statuten die zijn uitgevaardigd door het federale parlement, zijn in het hele land geldig; wetten van de provinciale wetgever gelden alleen in de desbetreffende provincie. Daarom zijn er van provincie tot provincie grote verschillen in wetten en voorschriften – voor zover ze zaken betreffen die onder de bevoegdheden van de provincie vallen uiteraard. Het strafrecht is een federale zaak en dus in heel Canada hetzelfde. Voor de huidige politieke situatie, zie hoofdstuk geschiedenis.
Administratieve indeling
| advertentie |
|
|
Canada IndelingFoto: Publiek domein
Sinds 1999 bestaat het federatieve Canada (opgericht op 1 juli 1867) uit tien provincies en drie ‘territories’. Iedere provincie heeft een hoge mate van autonomie, o.a. tot uiting komend in de bevoegdheid zelf het plaatselijke bestuur te regelen. Verder is het grotendeels zelfstandig op gebieden als gevangeniswezen, onderwijs, gezondheidszorg en belastingen. De Kroon is in elk van de provincies vertegenwoordigd door een Luitenant-Gouverneur.
| Provincie hoofdstad | oppervlakte | inwoners |
| Alberta Edmonton | 948.000 km2 | 3.113.600 |
| British Columbia Victoria | 661.200 km2 | 4.141.300 |
| Manitoba Winnipeg | 650.000 km2 | 1.150.800 |
| New Brunswick Fredericton | 73.500 km2 | 756.700 |
| Newfoundland & Labrador St. John’s | 406.000 km2 | 531.600 |
| Northwest Territories Yellowknife | 3.300.000 km2 | 41.400 |
| Nova Scotia Halifax | 55.000 km2 | 944.800 |
| Nunavut Iqaluit | 1.900.000 km2 | 28.700 |
| Ontario Toronto | 1.070.000 km2 | 12.068.300 |
| Prince Edward Island Charlottetown | 5.657 km2 | 139.900 |
| Québec Québec-City | 1.650.000 km2 | 7.455.200 |
| Saskatchewan Regina | 651.900 km2 | 1.011.800 |
| Yukon Territory Whitehorse | 536.000 km2 | 29.900 |
Onderwijs
| advertentie |
|
|
Universiteit CanadaFoto: WinterE229 in het publieke domein
In Canada bestaat geen algemeen openbaar onderwijs. Tot en met de hogere beroepsopleidingen wordt het onderwijs in elke provincie afzonderlijk verzorgd. De provincies delegeren de verantwoordelijkheid voor het basis- en voortgezet onderwijs naar de plaatselijk gekozen of benoemde besturen van openbare scholen.
Kinderen kunnen hun onderwijsloopbaan beginnen op de kleuterschool of ‘kindergarten’. Als de kinderen zes jaar zijn gaan ze naar de basisschool, de ‘elementary school’, waar ze zes of zeven jaar doorbrengen. Daarna gaan ze naar het voortgezet onderwijs, de ‘high schools’, of naar lagere technische, handels- en andere vakscholen. Met een diploma van de high school op zak en na het afleggen van enkele universitaire toelatingsexamens kan men tot het hoger of tertiair onderwijs toegelaten worden.
Het hoger onderwijs begint (vaak ‘colleges’ genaamd) met een ‘undergraduate’-opleiding van minimaal vier jaar, waarbij men een zogenaamd ‘bachelor’s degree’ kan halen, te vergelijken met een HBO-opleiding in Nederland. De ‘graduate’-opleiding leidt na ca. twee jaar tot de ‘master’s degree’ (doctorandus, meester in de rechten of ingenieur/Ir. in Nederland. Een doctorstitel wordt net als in Nederland alleen met een proefschrift verkregen. Men wordt dan ‘Doctor of Philosophy, Ph.D., een titel die nog dateert uit de Middeleeuwen toen de filosofie de ‘koning der wetenschappen’ genoemd werd.
Economie
Algemeen
| advertentie |
|
|
Export Canada 2014Foto: The Atlas of Economic Complexity CC 3.0 Unported no changes made
Canada heeft een hoog ontwikkelde industriële markteconomie, die sterk op de export is gericht en nauw verbonden is met de economie van de Verenigde Staten. Met een bruto nationaal product (bnp) per hoofd van de bevolking van $48.300 (2017) behoort Canada tot de welvarendste landen ter wereld.
In nog geen halve eeuw tijd heeft Canada zich omgevormd van een overwegend van landbouw, bosexploitatie en pelshandel afhankelijk land tot een van de belangrijkste industrielanden ter wereld. Daar komt nog bij dat veel hulpbronnen en bodemschatten nog niet zijn ontsloten.
Het merendeel van de Canadese economische bedrijvigheid treft men, evenals de bevolking, aan in een strook van va. 160 kilometer breedte langs de grens met de Verenigde Staten. De industrie is vooral geconcentreerd in de centraal gelegen provincies Ontario en Québec en in de westelijke provincies British Columbia en Alberta. De provincie Ontario is het centrum van de Canadese economie door de grote industriële concentratie en de grote landbouwsector, terwijl Toronto het financiële centrum van Canada is. De Atlantische provincies zijn vooral georiënteerd op visserij en landbouw, Saskatchewan en Manitoba zijn vooral georiënteerd op de landbouw.
Het enorme kapitaal dat daarvoor nodig is wordt grotendeels gedekt door de Verenigde Staten; bijna alle niet-agrarische economische activiteiten worden gefinancierd door de rijke zuiderbuur.
De Canadese overheid en de Bank of Canada voeren al jaren een krap monetair beleid, gericht op het bevorderen van de prijsstabiliteit en het onder controle houden van de inflatie. Door de lage en stabiele inflatie weet men de geldwaarde te behouden, wat tot het toenemen van de levensstandaard leidt.
Wat een nationaal economisch beleid ook enigszins in de weg staat, vormt de grote mate van zelfstandigheid van de afzonderlijke provincies, die bevoegdheden bezitten op het gebied van loon- en prijsontwikkeling en belastingheffing.
Van de beroepsbevolking is in 2017 ongeveer 76% werkzaam in de dienstensector, 19,0% in de industrie, en nog maar 2 procent in de agrarische sector.
Landbouw
Canada TarweFoto: Akshay.paramatmuni1987 CC 3.0 Unported no changes made
Het economische belang van de landbouw is de laatste tientallen jaren drastisch afgenomen, en bedraagt nu nog ca. 2% van het bnp. De sterk gemechaniseerde sector produceert voor de binnenlandse markt en in toenemende mate voor de export.
Canada telt ca. 280.000, vaak grote landbouwbedrijven (gemiddeld 247 ha groot), die ca. 8,5% cultuurgrond in gebruik hebben. Sinds de jaren tachtig is de totale productie, die jaarlijks met ca. 2,5% toeneemt, verder geïntensiveerd; minder bedrijven met steeds meer grond De belangrijkste agrarische gebieden liggen in de provincies Alberta, Saskatchewan en Manitoba. Andere gebieden met veel agrarische activiteiten zijn Zuid-Ontario, Zuid-Québec, de bergdalen van British Columbia en de Atlantische provincies.
Het allerbelangrijkste product is nog steeds tarwe, grotendeels afkomstig uit bovengenoemde prairieprovincies. Van de daar geproduceerde tarwe wordt ca. 75% geëxporteerd. Andere belangrijke producten zijn: haver, gerst, gemengde granen, maïs (vooral in Ontario), rogge, aardappelen, oliehoudende gewassen als vlas en raapzaad, en in veel mindere mate peulvruchten, suikerbieten, groenten, tabak (Ontario), voedergranen en fruit.
De federale en provinciale overheden verlenen landbouwbedrijven op vrijwel elk gebied steun, o.a. door het aanleggen van irrigatiewerken, het doen van onderzoek, door maatregelen ter bevordering van prijsstabiliteit en het verlenen van gunstige kredieten.
Veeteelt
Canadienne vaars, CanadaFoto: Joanne MacLeod Haverkort CC 3.0 Unportedno changes made
De Canadienne, ook wel Black Canadienne, French Canadienne of Black Jersey genoemd, is de enige die koeiensoort die in Canada gefokt is. Deze koeiensoort sytmat al uit de 16e eeuw, toen Franse kolonisten vanuit Frankrijk vee naar Canada transporteerden. De Canadiennen bleef tot einde 19e eeuw de meest gebruikte koeisoort in Canada. Daarna begonnen andere soorten, bijvoorbeeeld de Hereford en de Holstein, de Canadienne van het toneel te verdringen.
Hoewel de Canadienne nog steeds over heel Canada te vinden is, wordt de soort steeds zeldzamer en alleen in de provincie Quebec nog op wat grotere schaal te vinden. Fokorganisaties en de Quebec stellen de laatste jaren alles in het werk om de soort niet te laten uitsterven.
Gebieden met een sterk ontwikkelde veehouderij zijn Ontario en Quebec, waar de grotere bevolkingsdichtheid afzetmogelijkheden voor vlees en zuivelproducten biedt. Het fokken van slachtvee vindt echter grotendeels plaats in Alberta en Saskatchewan. Veeteelt is de grootste bron van inkomsten voor de Canadese landbouwsector, waarbij de handel in runderen ruim 40% van de omzet vormt. De rundveehouderij en de varkensteelt is met name gericht op de export van dieren, terwijl de productie van de melkveehouderij veel meer on de binnenlandse markt is gericht. De rundveehouderij is vooral geconcentreerd in Alberta, de melkvee-industrie en de varkensfokkerij in Ontario en Québec.
Visserij
Kabeljauw CanadaFoto: Patrick Gijsbers CC 4.0 International no changes made
De visserij verschafte in het midden van de jaren tachtig, afgezien van de visverwerkende industrie, werk aan ca. 60.000 beroepsvissers, van wie twee derde zijn beroep uitoefent aan de Atlantische kust en ca. 20% aan de westkust; ca. 5% bevist de binnenwateren. De Atlantische kust met belangrijke visgronden als de Newfoundlandbank levert bijna 70% van de totale visproductie, de Pacifische kust ruim 20% hiervan en de vooral op de Grote Meren en Manitobameren beoefende binnenvisserij ca. 10%.
De meest gevangen soorten zijn kabeljauw en haring aan de Atlantische kust, zalm aan de Pacifische kust, baars, steur en forel. Overbevissing heeft de vangsten onder druk gezet.
Pelsjacht
Atlatische zeehondFoto: Publiek domein
De jacht op pelsdieren vormde lange tijd Canada's grootste economische hulpbron. Meer en meer wordt echter het economische jagen (trappen) opgegeven ten gunste van het veel lucratievere fokken van pelsdieren op farms, voornamelijk in Zuid-Canada. De farms produceren vooral nerts-, chinchilla- en zilvervossenbont.
De belangrijkste gejaagde pelsdieren zijn bevers, lynxen, bisamratten, vossen, eekhoorns, visotters, marters en zeehonden. Onder andere als gevolg van een Europese boycot is de zeehondenvangst begin jaren tachtig gedaald. In 1987 maakte de regering een einde aan de zeer omstreden jacht op jonge zeehonden. De jacht op oudere dieren gaat echter onverminderd door.
Bosbouw
Ca. 45% van Canada is met bossen bedekt (400 miljoen ha), die van de oost- tot de westkust een ca. 1000 tot 2000 km brede gordel vormen. Dit is 10% van de bossen op deze aarde. Dit enorme areaal bestaat voornamelijk uit verschillende soorten naaldhout en is voor ca. 70% exploiteerbaar. Canada is de grootste exporteur van hout en houtproducten. De bosbouwsector en biedt werk aan ca. 35.000 mensen.
SASKATCHEWAN LINKS
Advertenties
• Vliegennaar.nl Saskatoon
• Saskatchewan Hotels
• Bouw je eigen Canada Rondreis
• Hotels Trivago
• Camperreizen Canada
• Boeken, ook tweedehands, over SASKATCHEWAN bij Bol.com
Nuttige links
Bronnen
Elmar Landeninformatie
Wikipedia
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt oktober 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems