POLEN
Samenleving

To read about POLAND in English - click here

ANWB vakantie boeken Polen

Steden POLEN

Krakow Lodz Warschau 

Samenleving

Staatsinrichting

Volgens de nieuwe Grondwet van 1997 is Polen een parlementaire democratie, waarin de staatsmacht gedecentraliseerd is en de rechten van individuele burgers versterkt zijn.

De bevoegdheden van de president zijn verminderd ten gunste van het parlement en de regering. Hoogste orgaan is de Sejm, het parlement, met 460 zetels. Daarnaast werd in juni 1989 de Senaat opnieuw ingevoerd met 100 zetels. De Senaat heeft het recht van amendement, maar amendementen kunnen door de Sejm worden tegengehouden met een tweederde-meerderheid.

De leden van de Sejm worden eens in de vier jaar volgens het stelsel van evenredigheid gekozen.

De president is het staatshoofd en tevens opperbevelhebber van de strijdkrachten en wordt eens in de vijf jaar rechtstreeks gekozen. Hij kan onder bepaalde omstandigheden het parlement ontbinden, bijvoorbeeld wanneer de Sejm het staatsbudget niet binnen vier maanden na lezing goedkeurt. Ook kan hij parlementaire wetgeving tegenhouden met een presidentieel veto dat weer ongedaan kan worden gemaakt met een meerderheid in beide huizen van het parlement. Voor de huidige politieke situatie zie hoofdstuk geschiedenis.

advertentie

Administratieve indeling

Sinds 1999 is Polen bestuurlijk verdeeld in 16 provincies, die de 49 wojewodztwa uit 1975 vervangen. De toen bestaande structuren werden vervangen door zelfbestuur op drie niveaus: regionaal niveau (voivodships), districtsniveau (315 powiats), en gemeentelijk niveau (gminas). Het regionaal zelfbestuur vindt plaats via regionale gouverneurs (voivods), die door de centrale overheid worden aangesteld, en nieuw gekozen regionale raden (sejmiks). De verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling en uitvoering van het regionaal economisch beleid ligt bij de sejmiks, die over een onafhankelijke rechtspersoonlijkheid en een eigen budget bezitten.

De verlening van overheidsdiensten valt onder de verantwoordelijkheid van de districten of powiats.

Op gemeentelijk niveau zijn aan de 2489 gminas, om de belangrijkste diensten te kunnen verlenen, nieuwe begrotingsmiddelen gegeven en bevoegdheden tot belastingheffing verleend.

advertentie

Lidmaatschap van internationale organisaties

Polen is lid van de Verenigde Naties, de WTO, de Raad van Europa, de OVSE en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Sinds maart 1999 is Polen ook lid van de NAVO en sinds 2004 van de Europese Unie.

advertentie

Onderwijs

Het Poolse onderwijs is als volgt te verdelen:

Kindergarten
Basisonderwijs klas 1 t/m 6
Gimnasium klas 7 t/m 9
Liceum klas 10 t/m 12
Technikum klas 10 t/m 13
Beroepsonderwijs duurt 2 tot 3 jaar
HBO/Universiteit

Wat de voorschoolse periode betreft zijn er “kindergarten” en voorschoolse afdelingen van basisscholen voor kinderen tussen drie en zes jaar oud.

Basis- en voortgezet onderwijs tussen zeven en zestien jaar is verplicht en gratis. Leerlingen leggen elk jaar een soort examen af voordat ze naar een volgende groep mogen. Ook om naar vervolgopleidingen te kunnen moet er een algemeen certificaat behaald worden. Deze opleidingen zijn ook gratis en worden geven op algemene scholen en op beroepsopleidingen. Cijfers uit het schooljaar 1997-1998 laten zien dat 96-98% van de leerlingen van het voortgezet onderwijs een andere opleiding kiezen waarvan 30% naar algemene scholen ging en 20% naar beroepsopleidingen.De driejarige beroepsopleidingen zijn soms verbonden met bedrijven waar de leerlingen stage kunnen lopen.

Ca. 20% van de leerlingen gaat naar het hoger onderwijs. Er zijn 178 algemene universiteiten, technische universiteiten en hogescholen. Vaak moet er een toelatingsexamen met goed gevolg afgelegd worden. Staatsuniversiteiten bieden vier tot vijf en half jaar durende opleidingen terwijl privé-instituten ook driejarige opleidingen aanbieden.

In 1998 heeft het Poolse onderwijs een positieve ontwikkeling gekend. De hervorming, die in september 1999 is gestart, heeft hoofdzakelijk tot doel het algemene onderwijsniveau te verhogen. Polen heeft gekozen voor een middelbaar onderwijssysteem dat sterker dan voorheen de nadruk legt op het algemeen technisch onderwijs en het hoger onderwijs teneinde de mobiliteit van schoolverlaters op de arbeidsmarkt te verbeteren

De beroepsopleidingen komen er wat bekaaid af door deze hervorming die vooral gericht is op het algemeen en hoger onderwijs.

advertentie

Nuttige links

Dieren in Polen (N)
Lies & Teije's Reiswebsite (N+E)
Polen Startnederland (N+E)
Reisinformatie Polen (N)
Reisverslag Polen (N)
Reizendoejezo – Polen (N)

Bronnen

Dydynski, K. / Poland

Lonely Planet

Hus, M. / Polen

ANWB media,

Wijnands, S. / Polen

Gottmer,

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems

POLENSamenleving