PANAMA
rondreis MH18

P A N A M A


MEER REISINFO EN FOTO’S TE VINDEN OP ONZE TRAVELBLOG:
WWW.TANGATANGA.COM/HERLINDEMARC


Panama City - Casco Viejo
Tijdens onze eerste dag in Panama City willen we de oude stad bezoeken. Met beperkte wandelkaart uit ons boek 'Footprint Central America' vertrekken we te voet vanuit ons hotel Acapulco richting Casco Viejo. Door de drukke winkelstraten komen we in armere buurten terecht. We stappen onder een mooie Chinese poort door in de veronderstelling de oude stad te bereiken. Iets verderop loopt de straat ten einde, met uitzicht op zee. Op het ogenblik dat Herlinde een foto wil nemen, stopt een automobilist die ons waarschuwt om onmiddellijk terug te keren wegens te gevaarlijke buurt. We zijn de oude stad voorbij gelopen. Op dat ogenblik verschijnt een agent die dit bevestigt en ons begeleidt naar een veiligere straat. Hij roept een taxi die ons naar de oude stad voert. Deze buurt is helemaal anders. Ze straalt rust uit, er zijn enkele toeristen en studenten. We bewonderen er mooie pleintjes, oude gebouwen, kerken, en het presidentieel paleis. Alles is mooi onderhouden en bewegwijzerd. De huizen in de straten hebben smeedijzeren balkonnetjes over de ganse breedte, versierd met bloemen en soms hangt de was erop uit. Hier rijdt toerisme politie per mountainbike ter bescherming van de toeristen. Via de vismijn keren we langs de kust terug naar ons hotel.
Opvallend is het hoe men werkt aan de veiligheid van het toerisme door overal agenten te laten waken.

Panama City - nieuw stadsgedeelte
Het regenseizoen is duidelijk begonnen, we worden op een paar stortbuien getrakteerd. In geen tijd staan de straten blank en kan het verkeer amper vooruit. Na 1 tot 2 uren houdt het regenen op en trekt het water even snel weg op straat.

In Panama City wordt weinig gebedeld en we hebben nergens een onveilig gevoel.

We zoeken ons blauw naar een toerisme bureau (IPAT). Na wat rondvragen vinden we dit in een klein betonnen hokje op de hoek van een straat, zonder enige aanduiding. Een man ontvangt ons zeer vriendelijk en behulpzaam. Hij beantwoordt onze vragen in het Frans. Hij heeft een informatiemap waarin een aantal folders zitten ter ondersteuning, maar niets om uit te delen. We moeten zelf alles noteren wat we wensen te onthouden. Als we doorgaan overhandigt hij ons een exemplaar van 'Focus on Panama', een brochure over Panama City en omgeving. Meer heeft hij niet te bieden.
Het hokje is buiten hemzelf overbevolkt door politiemannen die zitten te eten en schuilen voor een nieuwe regenbui.

Het Panama kanaal werd in 1908 verwezenlijkt om de zeeschepen een vlottere en vooral kortere route te bieden tussen de Atlantic en de Pacific Ocean. Zo moeten ze niet rond gans Zuid-Amerika varen.

Het kanaal op zich is eigenlijk een grote vallei dwars door Panama, die men heeft laten onderlopen door het bouwen van sluizen aan beide uiteinden. Vroeger liep er een treinspoor doorheen en waren er indianendorpjes. Omdat de vallei niet overal even smal was, bestaat het kanaal deels uit immense meren met eilandjes erin. Dit zijn de vroegere bergtoppen, die nog steeds begroeid zijn met regenwoud.

In Miraflores gaan we naar het bezoekerscentrum van het Panamakanaal. Van op een platform op de 4de verdieping hebben we een mooi overzicht van de activiteiten bij de sluizen. Door een luidspreker wordt alles toegelicht. Ondanks dat er 2 sets van sluizen naast elkaar werden gebouwd, vaart men maar in 1 richting, voor de middag van Pacific naar Atlantic Ocean, 's namiddags in de andere richting.

Aan elk uiteinde van het kanaal moeten de schepen telkens door 3 sluizen, om in totaal 25 meter hoogteverschil te overbruggen. Indrukwekkend om zien hoe de zeeschepen door deze sluizen geloodst worden met treintjes van op de kade. Vaak is het millimeterwerk omdat men met zo groot mogelijke schepen wil doorvaren, de Panamaxschepen genoemd. Ze zijn speciaal op maat ontworpen voor het kanaal. We zien jammer genoeg geen Maersk schip passeren.
Een film en museum leert ons meer over de historiek van het kanaal en de omgeving. Er zullen nieuwe, bredere sluizen worden bijgebouwd om meer capaciteit te creëren.

Lengte Panamakanaal : 50 km tussen de sluizen
Gemiddelde duurtijd doorvaart, inclusief wachttijden : 24 uren
Grootte schepen : lengte max. 299 meter, breedte max. 32,91 meter
Sinds 2000 is het kanaal door de VS volledig overgedragen aan Panama.
Opbrengsten : in 2000 166,8 miljoen USD ; in 2006 569,7 miljoen USD

Ernaartoe : Saca Terminal - 5 de Mayo
Openingsuren : vanaf 9.00 u
Toegang : 8 USD pp, incl. film en museum (aanrader)
Bus terug : alle bussen richting centrum

Op zondag bezoeken we het nieuwe stadsgedeelte, een wereld van verschil. Wolkenkrabbers, winkelcentra, bank- en kantoorgebouwen, ... rijkdom alom.

Parque Natural Metropolitano
Het park situeert zich in de nabijheid van Panama City. Bij de ingang van het park informeren we ons over de wandelmogelijkheden. Er zijn 5 wandelpaden, waarvan het langste 1,1 km. We wandelen 4 van de 5 paden, waarbij we op het hoogste punt (150 meter hoog) verrast worden op een mooi uitzicht over Panama City met zijn wolkenkrabbers nabij de zee en het Panama kanaal. Wanneer we daar aankomen, worden we getrakteerd op een stortbui. We schuilen er gedurende een uur.

In het park leven veel dieren, we hebben onze eerste toekan gezien.

Ernaartoe : per taxi 1,75 USD
Inkom : 2 USD pp
Wandelkaartje : 1,5 USD (niet echt noodzakelijk)
Terugkeer per locale bus : 0,25 USD pp

Parque Municipal Summit - Jardin Botanica
We nemen de locale bus richting Gamboa, om onderweg af te stappen aan het park. Dit park is een favoriete uitstap voor de locale bevolking. Het is een mooi onderhouden park met tropische plantengroei en kooien waarin mooie vogels en andere dieren leven, zoals : toekans, apen, luiaards, tijgerkatten, tapirs, ... Met een beetje geluk kom je deze dieren ook tegen tijdens wandelingen in het tropische regenwoud.

Het regent de ganse dag. We volgen het voorbeeld van de Panamezen en wandelen hier onverstoord rond met onze pas aangeschafte paraplu. Alles went.

Tijdens ons lange wachten op de bus terug, passeert er op het treinspoor langs het Panamakanaal een containertrein met Maersk containers. En wij enkele dagen geleden aan het kanaal maar wachten op een Maersk boot ...

Bus ernaartoe : Saca terminal - 5 de Mayo - richting Gamboa kost 0,55 USD pp (rijdt maar om de +/- 2 uren)
Ingang park : 0,25 USD pp
Retour bus : dezelfde bus terug

Panama Viejo
Het bezoek aan de ruïnes van de oude stad Panama (anno 1600) stelt niet veel voor. Er loopt een wandelpad vanaf het bezoekerscentrum langs de ruïnes, die zeer onherkenbaar zijn omdat er weinig meer overblijft dan hoopjes stenen. Een uitzondering is de oude kerk, waarvan de muren rond de middenbeuk zijn bewaard gebleven.

Het betalende gedeelte van Panama Viejo is beperkt tot het stadsplein, de omringende huisjes, de kathedraaltoren en het klooster. Met tekeningen tracht men een idee te geven van hoe de stad er 'vermoedelijk' uitzag vroeger. De toren aan de rand van het plein werd gerestaureerd, binnenin is er een trap tot boven die kan beklommen worden, 4 verdiepingen hoog.

Bus ernaartoe : bus naar 'Panama Viejo - Cincantenario', aan Ave. Justo Arosemena, 0,25 USD pp
Toegang : 4 USD pp + toren 2 USD pp
Bus terug idem

San Blas bestaat uit 365 eilanden in de Atlantische Oceaan, waarvan een 80-tal worden bewoond door Kuna indianen. Zij hebben hun eigen reglementen, die afwijken van de officiële Panamese wetgeving, maar door iedereen worden aanvaard en nageleefd. Ze spreken ook hun eigen taal, waarin de leraars in de scholen op de eilanden lesgeven, de Spaanse en Engelse taal worden ook aangeleerd. De Kuna vrouwen dragen nog steeds de locale klederdracht. Ze wonen in hutten van bamboe en palmbladeren en verplaatsen zich tussen de eilanden al peddelend in houten kano's. De meeste mannen peddelen dagelijks 2 uur naar hun werk op het vasteland. Er is geen elektriciteit, noch waterleiding op de eilanden aanwezig.

Om 5 uur checken we in op locale luchthaven van Albrook. We vliegen met een 20 passagiers klein vliegtuig, de Havilland Twin Otter - Serie 300. Deze vliegt zeer langzaam en laag over Panama, zodat we een goed idee krijgen over de dichte begroeiing van het bergachtige land. Wegen zien we amper, deze zijn bovendien niet geasfalteerd en nu het regenseizoen is, eerder modderpistes.

Aan de overkant van Panama krijgen we een mooi uitzicht op de eilanden van San Blas, we krijgen het gevoel in een Bounty-reklame terecht te komen : witte zandstranden, palmbomen, indianenhutjes, felblauwe zee.

Na 3 tussenlandingen op andere eilanden komen we eindelijk aan op het eiland El Porvenir. We kijken over de schouder van de piloot mee. Een heel avontuur om hier te geraken.

We hebben nog geen verdere boeking en laten ons overtuigen door een Kuna-jongen die zijn hotel aanprijst op het eiland Nalunega. Hij brengt ons met een grote kano hiernaartoe. Het hotel is aan het strand gelegen, midden in het authentieke dorp. De rust komt op ons af. We blijven hier 2 nachten. Er is nog 1 andere gast in het hotel.

Na het ontbijt worden we per kano naar een onbewoond eiland gebracht, onderweg zien we dolfijnen. Daar kunnen we zwemmen, snorkelen en luieren op het strand of onder de palmbomen. 's Middags varen we terug voor de lunch, waarna we rondkuieren in ons dorp en een bezoekje brengen aan het museum. Daar krijgen we een boeiende uitleg over de Kuna cultuur. Een 2de uitstap is mogelijk, maar we verkiezen hierop niet in te gaan. We zijn beiden nogal verbrand door de zon.

De tweede dag is het minder zonnig. We bezoeken een ander eiland, door een Kuna gezin bewoond. Ze verkopen hun kokosnoten als verfrissing. Er komt een felle wind op en wanneer we terugkeren is de zee nogal woelig, zodat de kano heen en weer wordt gesleurd. We zijn kletsnat van de overslaande golven als we na 45 minuten aan ons hotel aankomen, een avontuurlijke tocht.

De stortregen is in de namiddag weer van de partij, dus we verkiezen weer om op het eiland te blijven.

Het dorpje Nalunega heeft 400 inwoners. Op het dorpspleintje spelen kinderen met de bal, de tienerjeugd maakt muziek en danst erbij, kleintjes komen graag nieuwsgierig bij ons en iedereen lacht volop, een zeer gastvrij dorp.

De terugvlucht via een 2-tal andere eilanden is weer spectaculair. Door het slechte weer kunnen we niet landen op de locale luchthaven en moeten uitwijken naar de cargoluchthaven ver buiten de stad. Daar moeten we wachten. Tijdens de 3 uren die volgen, stappen de passagiers druppelsgewijs op. Ze zoeken een taxi om naar Panama City terug te keren. We blijven met 4 over wanneer we terug opstijgen om naar onze eindbestemming te vliegen. Daar hangen de wolken nog te laag en de piloot neemt geen verantwoordelijkheid om er te landen en vliegt terug naar de cargoluchthaven.

Als we een half uur later opnieuw een poging doen, zijn wij nog alleen over als passagiers. Nu is het wat opgeklaard en maken we een perfecte landing op Albrook luchthaven.

Ernaartoe : Air Panama - locale luchthaven Albrook - 45 USD pp enkele vlucht (2 dagen op voorhand in Panama City geboekt)
Hotel San Blas - Nalunega : 35 USD per persoon per dag in vol pension, inclusief 2 tours, douches en toiletten in een bijgebouw, beperkte verlichting dmv generator (reserveren is enkel nodig in het droog seizoen) Een aanrader !
Taxi naar Albrook Airport : 3 USD
Taxi van Albrook Airport naar hotel : 5 USD

Calzada de Amador
Drie eilanden worden door een dijk verbonden met het vasteland, Isla Naos, Isla Perico en Isla Flamenco.

We nemen de bus tot op het laatste eiland en wanen ons hier in Zuid-Europa. Jachthaventjes, bars, restaurants, winkeltjes en enkele appartementsgebouwen. 80 % hiervan is nog in aanbouw. Ons boek beschrijft dit als 'het Amerikaanse antwoord op de tropen'. Een mooi wandelpad brengt ons terug. We laten ons onderweg verleiden door een milkshake, zeer lekker.

Ernaartoe : Saca terminal - 5 de Mayo : Amador, 0,25 USD pp

Het Soberiania NP is een regenwoud dat bekend is om de 400 soorten vogels die er leven. Wij bewandelen een trail aan het bezoekerscentrum, met onderweg beschilderde borden die informatie geven over het regenwoud en waarop filosofische teksten staan over de natuur.

Daarna begeven we ons naar de trail 'Sendero de plantacion', waar we een stuk van wandelen. Deze volgt een melkwitte rivier met een paar mooie watervalletjes in rotskommen. Na een 3-tal kilometer wordt het pad vrij eentonig.

Bus ernaartoe : Saca terminal - 5 de Mayo : Gamboa, 0,80 USD pp (afstappen aan de splitsing Gamboa - Colon)
Ingang : 3,5 USD pp (niemand aanwezig om deze te incasseren)
Bus bezoekerscentrum - 'Sendero de plantacion' + Canopy Tower : 0,25 USD pp (afstappen +/- 3 km voorbij 'Summit - Botanical garden') - Canopy Tower enkel mits reservatie te betreden
Bus terug : op elke mogelijke plaats kan je de bus laten stoppen, 1,10 USD pp
* bus naar Gamboa rijdt slechts om de +/- 2 uren - uurregeling aan Saca terminal

Taboga Island is 1 uur verwijderd van Panama City met de boot, een geliefde plaats voor de Panamese bevolking om er de zondag op het strand door te brengen.

Wij kiezen echter voor een stevige wandeltocht naar het hoogste punt van het eiland, 285 meter hoog. Onderweg rusten we even aan de 3 kruisjes, die bij ons mooie herinneringen aan Mantet oproepen. Het is een vermoeiende tocht door de hoge temperatuur, 38 C.

Terug beneden, kuieren we door het dorpje met de huisjes geschilderd in pasteltinten. Het dorpje wordt bewoond door rijke Panamezen en Amerikanen.

Ernaartoe : taxi naar Calzada de Amador, 5 USD
Boot Taboga Island : 5 USD pp enkel, heen 8.00 u - 10.00 u, retour 15.00 u - 17.00 u, vertrekt aan de kade achter het Smithsonian Institute
Retour : bus naar Saca terminal, 0,25 USD pp

El Valle is een pittoresk dorpje, gebouwd in een uitgedoofde vulkaankrater, een vakantieoord voor vele Panamezen. Rondom het dorpje hebben rijke Panamezen en Amerikanen hun buitenverblijf, waar zij vakanties en weekenden doorbrengen. Het is ook een zeer gewild als permanente vestiging voor gepensioneerden.

Na het afzetten van onze bagage in ons hotel, verkennen we het zondagse marktje waar Kuna-indianen uit de bergen hun handwerken komen verkopen. Daarna begeven we ons naar 'El Nispero', een tuin met vele exotische planten, vogels en dieren. Hier zien we de mooie 'golden frogs', zeer kleine goudkleurige kikkertjes met zwarte vlekken. Aan de ingang maken we kennis met Elisabeth en Jacques, een Frans/Canadees koppel, die de wereld verkennen met hun 4x4 mobilhome. Ze zijn onderweg voor meerdere jaren.

De volgende dag bezoeken we de waterval 'Chorro El Macho', een grote waterval, gelegen in het regenwoud. In de namiddag wandelen we naar de warmwaterbronnen, baden van 32 C. We komen voorbij grote domeinen met de buitenverblijven van rijken, de 'Calle los Miljonarios'.

Onze laatste dag in El Valle wandelen we over 'La India Dormida', een bergkam in de vorm van een slapende Indiaanse prinses. Vanop het dakterras van ons hotel hebben we deze al 2 dagen kunnen bewonderen.

Ernaartoe: bus van Albrook Terminal (Panama City) rechtstreeks naar El Valle, 3,5 USD pp., regelmatige verbinding, rit van 2 uren.
Hotel: Residencial El Valle, 27,5 USD per nacht
El Nispero: 2,5 USD pp
Chorro El Macho: 2,5 USD pp
Pozos Termales: 1 USD pp

Santa Fe is een bergdorp met weinig toerisme. Enkel de hoofdweg is geasfalteerd, de andere straten in het dorp zijn goed berijdbare pistes. Het dorp is bekend om zijn orchideeën. Deze bloeien enkel vanaf eind juni tot begin september. We zijn te vroeg om hiervan te kunnen genieten. Opvallend zijn de vele mangobomen.

De dag van aankomst verkennen we het centrum en bezoeken we de orchideeëntuin, een privétuin met 265 soorten orchideeën.

De volgende dag wandelen we naar Cerro Tutte, de hoogste berg rond Santa Fe, 505 m boven het dorp gelegen. Het is een lange wandeling, we passeren uiteindelijk vlak onder de top via een jungle-pad, maar moeten terugkeren waar het pad onherkenbaar wordt.

De dag erna wandelen we naar El Salto, volgens de hotelbediende een paar zeer indrukwekkende watervallen op een uur wandelafstand. Na een 3-tal uren stappen over pistes en paden, zien we - nog steeds veraf - in de hoogte een waterval en beslissen terug te keren vanwege de dreigende regen. Onderweg zien we onder andere mango's, sinaasappelen, mandarijnen, citroenen, ... Een vrijwilligster vertelt ons over haar project om een refuge te bouwen aan de watervallen, zodat deze bereikbaarder worden, met overnachting ter plaatse.

Beide wandelingen in Santa Fe gaan grotendeels over fel-oranje aardewegen, waarlangs mensen wonen en het land bewerken. We komen onderweg locale mensen tegen te paard en te voet, ook vele kinderen onderweg naar school. Het is een zeer vriendelijke bevolking. Dit maakt op zich de wandelingen al tot een aangename belevenis.

Ernaartoe:
El Valle - Pan-American Highway, vervoer per minibus, 1 USD pp
Pan-American Highway - Santiago (bus terminal), bus 5 USD pp
Santiago - Santa Fe, bus 2,5 USD pp

Hotel Santa Fe: 15,75 USD per nacht (belangrijk: controleer de muggengaas aan alle ramen, wij werden de eerste avond verrast door een massa's grote vliegende mieren op kamer 7, mochten verhuizen naar kamer 4 die ok is), goed restaurant aan het hotel

Orchideeëntuin: gratis bezoek, fooi van 5 USD is gebruikelijk.

David is de 2de grootste stad van Panama. De stad is niets bijzonders, maar wordt gebruikt door veel toeristen als tussenstop bij grote verplaatsingen, o.a. Panama City - Costa Rica.

Ook wij maken hier een tussenstop voor wasserijbezoek en schoenherstelling.

Ernaartoe:
Santa Fe - Santiago, bus 2,5 USD pp
Santiago - David, luxebus 7,5 USD pp, 3 u 45 min. onderweg (let op: deze stopt niet aan de bus terminal, te voet naar Pan-American Highway 3 min.)

Hotel:
Hotel Occidental, 20,90 USD per nacht, in het centrum gelegen
Purple House Hostal, 20 USD per nacht, enkel koud water, niet aan te raden: te ver van het centrum, de verplaatsing die (dagelijks) georganiseerd wordt naar Isla Boca Brava kost 50 USD (te delen door het aantal deelnemers) en gaat dus meestal niet door (wij betaalden 3,5 USD pp heen en 3 USD pp terug met de bus)

Cerro Punta is een bergdorp op 2045 meter hoogte, bekend om zijn vruchtbare landbouwstreek. Het is er merkelijk koeler door de hoogte.

De dag van aankomst wandelen we naar het volgende dorp Guadelupe, bekend om zijn aardbeien en laten ons verleiden door 'aardbeien met slagroom'. Een mooie wandeling langs het groen van de tropische begroeiing, landbouwvelden en talrijke bloementuinen.

De volgende dag bewandelen we de adembenemende paden in het tropische woud van het International Park La Amistad. Volgens de statistieken over 2006 hebben de Belgen met 35 bezoekers het niet slecht gedaan, de 5de plaats.

De dag erna wandelen we in het Volcan Baru National Park. We belopen het bekende vroegere handelspad 'los Quetzales' tot in Boquete, een dorpje 1000 meter lager gelegen. Een zware lange wandeling, die bovendien nog een heel eind omhoog gaat door het tropische woud. Aan het einde van het pad volgt er nog 4 km piste en 13 km asfaltweg. Hier passeren we langs grote koffieplantages.

Ernaartoe : David - Cerro Punta, bus 2,9 USD pp

Hotel : Cerro Punta 30,5 USD per nacht, verouderd hotel, geen alternatief, restaurant niets bijzonders

International Park La Amistad :
Ernaartoe : per 4x4 taxi 5 USD, wij deelden de taxi een eindje met anderen en betaalden 3 USD
Inkom : 3,5 USD pp
Terugweg : te voet, onderweg werd ons een lift in de bak van een pick-up aangeboden tot het hotel

Volcan Baru National Park:
Ernaartoe: per 4x4 taxi tot het einde van de geasfalteerde weg 2 USD, verder te voet, onderweg kregen we een lift van een medewerker van het NP met een verhoogde pick-up. TIP: beter op voorhand checken of de taxi tot het administratiekantoor van het park wil rijden, het spaart je 2 uren stappen.
Inkom : 3,5 USD pp

Isla Boca Brava is een 3.000 ha groot eiland op 200 meter van de kustlijn in de Pacific Oceaan. Het is volledig begroeid met tropisch woud, waar o.a. 3 soorten apen, 4 soorten zeeschildpadden, 280 soorten vogels, ... vertoeven. Je vindt er mooie stranden en kleine baaitjes, ook op de eilanden rondom.

We verkennen het eiland te voet via de trails die door de hoteleigenaar Frank werden aangelegd. Zo komen we op enkele leuke strandjes vol krabbetjes terecht. Wij wandelen voortdurend in gezelschap van apen die door de bomen slingeren en van de blaadjes eten.

We huren een zeekajak en verkennen hiermee de naburige eilanden. Peddelen op zee is voor ons een nieuwe ervaring, tegen de golven in soms wel vermoeiend.

's Avonds genieten we van de heerlijke kookkunsten in het hotel en kiezen telkens een andere vis, vers uit de zee, zoals snoek, haai, zeebaars, kreeft, ... De laatste avond waait er een felle wind, een staartje van een orkaan in de Caraiben. Het is spectaculair onder de grote luifel te kunnen kijken en luisteren naar het geweld van de natuur.

's Ochtends zien we vanuit ons bed de apen in de bomen passeren, een waar paradijs.

Ernaartoe :
David - Horconcitos, bus 1,5 USD pp, enkel om 11.00 u en 17.00 u, andere bussen die stoppen op de Pan American Highway aan de afslag Horconcitos zijn ook mogelijk, zoals El Felix, Tole, ...
Horconcitos - Boca Chica, minibusje 2 USD pp
Boca Chica - Isla Boca Brava, vissersbootje 2 USD pp

Hotel :
Restaurante y Cabañas Boca Brava, 24,2 USD per nacht, kamers beschikbaar vanaf 11 USD tot 50 USD, kinderen < 10 j. 1 USD per nacht, reserveren is niet mogelijk, behalve dit hotel woont er ook een Nederlander aan de andere kant van het eiland, tussenin zijn er enkel nog een paar vakantiehuisjes.
Kajakhuur 4,5 USD / uur of 15 USD voor 4 uren.
Organisatie van uitstappen per boot is mogelijk.
Restaurant is zeer goed, lage prijzen, 4 USD voor een volwaardige visschotel, 8,8 USD voor een ganse kreeft.

Boquete
Boquete is een bergdorp op 1090 meter hoogte in een groene vallei gelegen, bekend voor zijn koel klimaat (+/- 22 C). Het regent hier dagelijks, zelfs in het droge seizoen. In combinatie met de vruchtbare vulkanische bodem zorgt dit voor een ideale ligging voor de vele koffie-plantages. Jammer genoeg zal deze mooie streek veel moeten inboeten, Amerikanen zijn alle gronden aan het opkopen om er residentiele domeinen van te maken. Dit baart de bewoners zorgen.

We bezoeken hier 2 mooie grote tuinen.
'Mi jardin es su jardin' is een formidabel grote privetuin, gratis opengesteld voor het publiek. In de tuin zien we 4 mensen werken aan het onderhoud van de mooi aangelegde percelen, aangevuld met houten beschilderde dieren en voorwerpen. De bewoner van de grote villa heet ons hartelijk welkom.
'El Explorador' is het domein van een excentrieke oude dame, die haar tuin zo natuurlijk mogelijk heeft aangelegd. In het kader van recyclage combineert zij de planten met alle mogelijke oude voorwerpen en bouwt hiermee thema's uit (vb. schoenen 'wandelende bloempotten', brillen 'het oog voor de natuur', prieeltjes 'met huiskamerinterieur', ...).

In deze streek mag een bezoek aan een koffieplantage zeker niet ontbreken. We kiezen voor een geleid bezoek aan 'Cafe Ruiz'. Een familiale onderneming met 11 plantages van Arabica koffie, die vooral niet-gebrande koffiebonen exporteerd naar Amerika en Europa. De voormaamste klanten zijn o.a. Lavazza, Illy, ... Het manuele karakter van vele processen hier (vb. plukken, sorteren, ...) garandeert de kwaliteit van de koffie. Het is een boeiend en leerrijk bezoek.

Ernaartoe :
Isla Boca Brava - Boca Chica, boot van het hotel, 1 USD pp, slechts 2 x per dag
Boca Chica - Pan-American Highway, minibus 2 USD pp
Pan-American Highway - David, luxebus Colon-David, 1 USD pp (alle bussen richting David komen in aanmerking)
David - Boquete, (yellow-school-) bus 1,95 USD pp

Hotel : Hostal Boquete, 17 USD per nacht, mooie kamer met sanitair en balkon
El Explorador : inkom 2 USD pp
Cafe Ruiz : toer 25 USD pp, minitoer 7 USD pp

Bocas del Toro
Bocas del Toro is een dorp, gelegen op het eiland Isla Colon, in de Caraïbische Zee. De bevolking bestaat voornamelijk uit overgewaaide Caraïbiërs. Hotels, bars en restaurants zijn gedeeltelijk op palen in zee gebouwd, naar het voorbeeld van de woningen van de oorspronkelijke bevolking.

Veel Amerikanen komen hier surfen, duiken, snorkelen, ... en genieten van het uitgaansleven.
Dit is niets voor ons, daarom 'vluchten' we naar Isla Bastimentos.

Ernaartoe :
Boquete - David, 'Yellow schoolbus', 1,45 USD pp
David - Almirante, bus 7 USD pp, 3,5 uren onderweg, zeer mooi traject
Almirante naar de haven, taxi 0,5 USD pp (gedeelde taxi)
Haven - Bocas del Toro, watertaxi, 3 USD pp

Hotel : Cayos Zapatillas, 15 USD per nacht (in hoogseizoen sept - mei, 25 USD), uitgebaat door Chinezen, beperkte watervoorziening (6 x 20 minuten per dag), geen aanrader

Bastimentos
Bastimentos is een klein rustig dorpje op 10 minuten varen van Bocas del Toro. De meeste eilandbewoners zijn eveneens afkomstig uit de Caraïben. Er zijn enkel smalle (betonnen) paadjes tussen de huizen aangelegd, het is een autoloos eiland. Alles blijft er kleinschalig, geen grote luxehotels en -restaurants. Het eiland straalt rust uit, het dorpsleven gaat er zijn gangetje, er klinkt vaak Latijns- Amerikaanse muziek.

We verblijven in een guesthouse, waarvan de kamers zijn ondergebracht in houten hutjes op palen, verspreid in de dichte tropische tuin op een heuvel. We installeren ons in het hoogste hutje op de bovenste verdieping. Met zijn terrasjes aan 2 kanten lijkt deze kamer wel een uitkijktoren. We genieten er volop van het uitzicht over het eiland, de zee en de eilanden rondom ons. Vanop het balkon zien we felgekleurde vogels, van kolibri tot roofvogels. Na een zware regenbui krijgen we het bezoek van een felgeel minikikkertje met zwarte stippen. Kleine hagedisjes spelen in en rond de hut.

We wandelen naar de overkant van het eiland, door tropisch woud, naar witte stranden, waar enkelen surfen op de hoge golven.

Ernaartoe : Bocas del Toro - Isla Bastimentos, watertaxi, 2 USD
Hotel : Beverly's Hill guesthouse, 30 USD per nacht (normaal 33 USD per nacht, korting voor meerdere dagen), koelkast in de kamer is handig, aanrader

Changuinola is een stoffige grensstad met 50.000 inwoners, omringd door bananenplantages. Je hebt zeker in Belgie reeds een Chiquita banaan gegeten uit deze streek.
We overnachten enkel in deze stad om er de volgende dag vroeg de grens met Costa Rica over te stappen.

Ernaartoe:
Boot Isla Bastimentos - Bocas del Toro, 2 USD pp
Boot Bocas del Toro - Changuinola haven, 5 USD pp (mooi traject dat spijtig genoeg met hoge snelheid wordt gevaren)
Taxi collectivo (minibus) Changuinola haven - Changuinola stad, 2 USD pp

Hotel Carol, 20 USD per nacht, kamer met sanitair (koud water), donkere kamer (voelt aan als een gevangeniskamer)

Algemene indruk
We verbleven 48 dagen in Panama. Het is een veilig land met vriendelijke en behulpzame bevolking, die echter nauwelijks Engels spreekt. De bewoners hebben graag bevestiging dat de toeristen hun land mooi vinden.

Het land is echter nog niet ingesteld op de toeristen, op enkele plaatsen na, waar de Amerikanen hun intrede deden. Vanuit de regering wordt weinig aandacht besteed aan de bevordering en de infrastructuur voor het toerisme. Wel lokken ze kapitaalkrachtige Amerikanen naar een aantal plaatsen, waar grote buitenverblijven en woningen voor gepensioneerden uit de grond rijzen.

Hun grootste bron van inkomsten is het Panama kanaal, dat ze sinds 2000 in eigen beheer hebben. Hier doen ze alle moeite om de infrastructuur te verbeteren en uit te breiden. Panama heeft ongeveer dezelfde oppervlakte als België, maar slechts 2,7 miljoen inwoners.

Openbaar vervoer is goed voorzien, oude Amerikaanse schoolbussen en minibusjes vullen het straatbeeld. In Panama City hebben veel bussen felgekleurde beschilderingen, soms zeer mooie afbeeldingen, allemaal verschillend. Op andere plaatsen wordt geen moeite gedaan en rijden de meeste bussen zelfs gewoon met de titel 'Schoolbus' rond, zelfs de naam van de vroegere school blijft er soms opstaan.

In Panama hebben wij vooral de nog niet toeristische plaatsen weten te waarderen om hun puurheid, authenticiteit, rustgevende en vriendelijke uitstraling.

Veel reisplezier, www.tangatanga.com/herlindemarc