OEZBEKISTAN
Samenleving

To read about UZBEKISTAN in English - click here

ANWB vakantie boeken Oezbekistan

Samenleving

Staatsinrichting

Op 8 december 1992 nam het Oezbeekse parlement een nieuwe grondwet aan waardoor Oezbekistan een Presidentiële Republiek werd. In de loop der jaren heeft president Karimov zijn bevoegdheden steeds verder uitgebreid. De premier en het kabinet hebben feitelijk nauwelijks macht. Zo kiest de president bijvoorbeeld de regionale bestuurshoofden. Verder is de scheiding der machten gebrekkig, onder andere doordat het rechtssysteem wordt beïnvloed door de uitvoerende macht.

Nadat Islam Karimov in 1989 aan de macht kwam, werd hij in 1991 voor het eerst gekozen tot president. In 1996 werd zijn termijn door middel van een referendum verlengd tot het jaar 2000. De presidentsverkiezingen in 2000 werden door de OVSE"als vrij, noch eerlijk" gekenmerkt. President Karimov werd wederom tot president herkozen, waarna zijn termijn in 2002 door middel van een referendum werd uitgebreid van vijf naar zeven jaar.

In hetzelfde referendum werd een nieuw parlementair systeem ingesteld, welke sinds 2004 in werking is getreden. Van het oude eenkamerparlement (Majlis) met 250 leden werd overgegaan op een bicameraal parlement (Oliy Majlis). Deze bestaat uit een Wetgevende kamer met 120 welke rechtstreeks worden gekozen en een Senaat met 100 leden, waarvan 16 door de president worden aangewezen en 84 via regionale raden worden gekozen. Volgens Karimov is door dit systeem de democratie vergroot, aangezien de regering voortaan wordt gekozen door het parlement in plaats van door de president. In de praktijk is er echter niet veel veranderd.

In het parlement zijn met name presidentsgezinde partijen vertegenwoordigd. De oppositie bestaat uit enkele (gemarginaliseerde) seculiere partijen. Daarnaast zijn er enkele radicale islamitische groeperingen, die geen officiële politieke partijen zijn. Elke vorm van oppositie wordt echter stelselmatig onderdrukt. De belangrijkste partijen zijn de Democratische Volkspartij en de Liberale Democratische Partij, welke beiden regeringsgezind zijn.

advertentie

Politiek

Zoals vele landen van de voormalige Sovjet-Unie wordt Oezbekistan geconfronteerd met emigratie van de Russische minderheid. Oezbeken maken nu ongeveer 80% van de bevolking uit, Russen 5,5% en Tadzjieken 5%. De regering wil deze emigratie zoveel mogelijk verminderen.

Het politieke klimaat in Oezbekistan is de afgelopen jaren verslechterd. Politieke partijen op basis van religie zijn verboden en (vermeende) islamitische activisten worden dan ook regelmatig met harde hand onderdrukt. In de afgelopen jaren zijn meermalen (zelfmoord)aanslagen gepleegd die worden toegeschreven aan islamitische groeperingen. Hierop wordt fel gereageerd door de Oezbeekse overheid.

Er is sprake van een groeiende sociale onrust door de verslechterende economische situatie. Een intensivering van de onderdrukking van de oppositie en bevolking lijkt te verwachten.

De actuele politieke sitautie staat beschreven in het hoofdstuk geschiedenis.

Economie

Het economisch beleid van Oezbekistan is staatsgeleid, zoals in de tijd van het communisme. Het beleid van de regering is vooral gericht op importsubstitutie en zelfvoorzienendheid. Door dit beleid heeft Oezbekistan een grote buitenlandse schuld opgebouwd. Officiële data laten een constante groei van het BBP zien vanaf 1997, in 2017 ongeveer 5,3%. Oezbekistan heeft vele natuurlijke grondstoffen, zoals goud, olie en gas. Het grootste deel van de energie wordt gebruikt voor de binnenlandse consumptie. Het land is grotendeels afhankelijk van de landbouw, met name van katoen. Omdat één van de doelen van de regering is om zelfvoorzienend te zijn in voedsel is voor delen van het land een verschuiving van katoen naar graanteelt ingezet. Katoen en grondstoffen zijn vooralsnog de voornaamste exportproducten.

Door een verscherping van het monetair beleid wist de Oezbeekse Centrale Bank vanaf 2002 de inflatie enigszins te beteugelen. De belastinginkomsten zijn relatief hoog, waardoor het fiscale tekort onder controle wordt gehouden. Een probleem is de wijdverbreide smokkel. Privatiseringsplannen hebben erg veel vertraging opgelopen. Hierdoor heeft Oezbekistan weinig directe buitenlandse investeringen kunnen aantrekken. Hervormingen die zouden moeten doorgevoerd zijn landhervormingen, een verbetering van de transparantie en een vermindering van de corruptie.

advertentie

Nuttige links

Oezbekistan Startnederland (N+E)
Reisinformatie Oezbekistan (N)

Bronnen

Elmar landeninformatie

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt oktober 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems

OEZBEKISTANSamenleving