NORMANDIE
Geschiedenis

To read about NORMANDY in English - click here

ANWB vakantie booeken Normandie

Populaire bestemmingen FRANKRIJK

Ardeche	Auvergne	Bourgondie
Bretagne	Cevennen	Corsica
Cote d'azur	Dordogne	Elzas
Jura	Languedoc-roussillon	Loiredal
Lot	Normandie	Picardie
	Provence

Geschiedenis

Oudheid en vroege Middeleeuwen

Prehistorische vondsten wijzen erop dat Normandië al in de steen- en bronstijd bewoond werd. Welke volkeren dat precies waren is nog niet helemaal duidelijk. Rond 2000 v. Chr. Bereikten de Grieken en de Feniciërs de kust van onder andere Normandië.

In 56 v.Chr. trokken de legers van de Romeinse keizer Caesar Normandië binnen en troffen daar verschillende Keltische stammen aan (Galliërs). De Kelten werden geromaniseerd, de welvaart nam toe en al in de 4e eeuw n.Chr. ontstonden min of meer de grenzen van het huidige Normandië. In de 5e eeuw begon het verval van het West-Romeinse Rijk, en dat luidde een tijd van verwarring en volksverhuizingen in.

In die tijd eeuw vestigden zich nieuwe stammen in Normandië, waarvan de Franken de belangrijkste was. Zij stichtten het koninkrijk Neustrië, dat rond 500 geleid werd door koning Clovis, die inmiddels al tot het christendom bekeerd was. In deze tijd werden ook de eerste abdijen en kloosters gesticht. Van hieruit werd de heidense bevolking bekeerd.

advertentie

Vikingen

De Vikingen verschenen vanaf 820 voor de kust van Normandië, op zoek naar geld en kostbaarheden. Zelfs de machtige Karel de Grote wist zich geen raad met de zich zeer snel verplaatsende Vikingen, die in 841 Rouen plunderden en in 845 werd er zelfs een aanval op Parijs ingezet. Met behulp van huurtroepen wist Karel de Kale de Vikingen uiteindelijk tegen te houden en te verdrijven naar Engeland. In 885 stonden de Vikingen echter weer voor Parijs, maar werden nu definitief verslagen.

Begin 10e eeuw volgden er onderhandelingen tussen de Vikingen-aanvoerder Rollo en de toenmalige heerser Karel de Eenvoudige. Het verdrag (911) dat tussen de twee gesloten werd zorgde ervoor dat er een nieuwe staat ontstond waar de Vikingen zich konden vestigen: Normandië.

In de jaren daarna werd het Vikingenrijk naar het westen uitgebreid. De inmiddels gedoopte Vikingen hielden echter niet op met hun rooftochten en richten zich nu op Noordwest-Frankrijk en ook weer op Engeland. Een verdrag met de Engelse koning Aethelred II zorgde ervoor dat de rooftochten naar Engeland gestaakt werden.

Door een uitgekiende huwelijkspolitiek werden de banden tussen Engeland en Normandië zelfs steeds hechter.

advertentie

Middeleeuwen

Belangrijk voor de ontwikkeling van het hertogdom Normandië was Robert de Duivel en diens zoon en opvolger Willem de Bastaard, de latere Willem de Veroveraar. Willem de Veroveraar wist zelfs in de 11e eeuw Engeland te veroveren.

Toen Willem zijn vader opvolgde was het een chaos in Normandië. Om erger te voorkomen hielp de Franse koning Hendrik I in een veldslag bij Caen, waardoor de positie van Willem sterker werd. Enkele jaren later kwam Willem tegenover Hendrik te staan. In 1054 viel Hendrik Normandië binnen, maar door een uitgekiende militaire strategie wist Willem de troepen van Hendrik te verslaan en op de vlucht te jagen. Willem had nu alle macht in handen.

Enkele jaren eerder, in 1043, was Edward, de zoon van Aethelred II, aan de macht gekomen in Engeland. Hij wilde Willem tot zijn troonopvolger benoemen, maar dat zag zijn familie absoluut niet zitten en onder leiding van Harold probeerde men de toenemende Normandische invloed te keren.

Harold werd daarop naar Willem gestuurd, maar leed schipbreuk en werd gevangen genomen door graaf Puy de Ponthieu. Het lukte Willem om Harold vrij te krijgen en samen met de Vikingen vochten ze in Bretagne. Harold beloofde Willem dat hij koning van Engeland mocht worden als Edward zou overlijden.

In 1066 stierf Edward, en Harold besteeg de Engelse troon. De belofte aan Willem werd dus niet nagekomen en deze maakte zich op om met behulp van de Vikingen Engeland aan te vallen. De legers werden in de Slag bij Hastings in de pan gehakt en Willem werd niet veel later tot koning van Engeland gekroond.

Na zijn dood in 1087 werd het rijk van Willem verdeeld onder zijn drie zonen. Robert werd hertog van Normandië, Willem de Rode kreeg Engeland, terwijl Hendrik alleen een zak met geld kreeg. Toch wist Hendrik de macht over Normandië en Engeland te grijpen. Dit gebeurde na de dood van zijn Willem en op het moment dat Robert op kruistocht was.

In de tweede helft van de 12e eeuw trouwde de kleinzoon van Hendrik, Hendrik II, met Eleonora van Aquitanië, de vrouw die door de Franse koning Lodewijk VII was verstoten. Hendrik dacht dat hij daardoor meteen aanspraak kon maken op alle Franse erflanden, en dit was het begin van een drie eeuwen durende strijd tussen Engeland en Frankrijk.

advertentie

De Honderdjarige Oorlog (1337-1453)

Hendrik II werd opgevolgd door de fameuze kruisvaarder Richard Leeuwenhart. Op de terugreis van een kruistocht werd Richard gevangen genomen door een internationale groepering onder leiding van Leopold van Oostenrijk. De broer van Richard, Jan zonder Land, werd door de Franse koning Filips Augustus aan de macht geholpen, maar dit duurde niet lang. Jan werd gedwongen het Normandische grondgebied weer af te staan en voor het eerst in drie eeuwen werd Normandië weer met Frankrijk herenigd. Helaas was Normandië nog steeds erg interessant voor Engeland en in 1346 zond Edward III een groot leger naar Normandië. Dit was het begin van de zogenaamde Honderdjarige Oorlog, met Normandië veelvuldig als slagveld. Tot 1436 verliep de strijd voorspoedig voor de Engelsen en op dat moment was geheel Normandië weer in handen van de Engelsen. Dit ondanks de heldhaftige rol van Jeanne d’Arc, die in 1431 op de brandstapel terechtkwam. Vanaf 1436 kregen de Fransen weer de overhand en na de overwinning van de Fransen bij Formigny en de herovering van Cherbourg krijgt Frankrijk Normandië terug. In 1453 bliezen de Engelsen definitief de aftocht en eindigde de Honderdjarige Oorlog.

In 1469 werd de laatste hertog van Normandië, Karel van Frankrijk, afgezet. Normandië was vanaf die tijd een provincie van Frankrijk. In 1514 werd het ‘Échiquier’ (hooggerechtshof) van Rouen het Parlement van Normandië . Dit parlement werd in de periode 1771-1775 weer opgeheven.

advertentie

Korte geschiedenis van Normandië na de Franse Revolutie

Na rellen in Caen volgt er in 1793 een opstand van de Girondijnen en werd Granville belegerd. Enkele jaren later, in de periode 1795-1800, is er een opstand van de zogenaamde ‘Chouans’, Normandische koningsgezinden.

Tijdens de Frans-Pruisische Oorlog (1870-1871) werd Haute-Normandie en Le Mans door de Pruisen bezet.

In juni 1944 werd Normandië het toneel van een van de meest indrukwekkende en belangrijke veldslagen uit de wereldgeschiedenis: D-Day.

advertentie

6 juni 1944: D-day

In de vroege ochtend van 6 juni 1944 verrasten de geallieerden de Duitsers met een invasie op de Normandische kust. Deze dag, die de geschiedenis inging als D-day, luidde het begin in van de bevrijding van het Europese vasteland tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Eigenlijk stond de invasie gepland voor 5 juni maar generaal Dwight Eisenhouwer werd gedwongen de actie 24 uur uit te stellen vanwege het slechte weer. Tot eind mei was het weer stralend geweest, maar verslechterde de dagen erna snel. Op 4 juni besloot Eisenhouwer de operatie uit te stellen. Operatie Overlord kwam in gevaar; er restten slechts twee dagen die week met de juiste getijden voor de landing. Haast was dus geboden.

Een plotselinge (tijdelijke) opklaring zorgde ervoor dat de invasie op 6 juni door kon gaan. Een verder uitstel zou te riskant zijn geweest; de Duitsers konden elk moment achter de plannen komen. Cruciaal aan de opzet was de totale overdondering van de Duitsers. En dat was wat er gebeurde.

Dropping

In de nacht van 5 op 6 juni bombardeerden geallieerde bommenwerpers de Normandische kust en de Atlantikwall, de verdedigingslinie van de bezettingsmacht. Duizenden parachutisten werden die nacht gedropt. Een paar uur later verschenen ruim vijfduizend schepen en elfduizend vliegtuigen aan de horizon. Die dag gingen zo'n 150.000 manschappen aan land.

De zee was ruw, er stond een stevige wind en er hing een dikke mist boven de Normandische kust. Veel jongens haalden het land niet door de zware bepakking en het hoge water. Ook veel amfibievoertuigen zonken. Degene die het wel haalden, konden rekenen op fel verzet van Duitse kant. Vooral op 'Omaha Beach' stuitten Amerikaanse soldaten van de Eerste Infanteriedivisie op zware tegenstand van Duitse troepen.

Operation Overlord (Opperheer), was een operatie die nog nooit eerder was vertoond. De voorbereidingen hadden ruim een jaar in beslag genomen en het draaiboek telde zo'n vijfduizend pagina's. Miljoenen geallieerde soldaten werden in Zuid-Engeland verzameld en getraind, in afwachting van groen licht. Er hing erg veel vanaf. Niet voor niets noemde Eisenhouwer de D-day dan ook"the longest day".

Misleiding

Uiterste geheimhouding was het sleutelwoord voor het slagen van de operatie. Daarnaast misleidden de geallieerden Hitler met een campagne die hem ervan overtuigde dat de belangrijkste slag in de buurt van Calais plaats zou hebben. Die misleiding had goed zijn werk gedaan; toen de invasie in Normandië begon, was Hitler er vast van overtuigd dat het om een valstrik ging en hield belangrijke troepen uit de strijd die hij normaliter zou hebben ingezet.

De geallieerden hadden de landingszone tussen de Normandische havens Le Havre en Cherbourg gekozen omdat daar de verdediging van de Atlantikwall het geringst was. Maar de kliffen en andere obstakels als mijnen belemmerden een snelle opmars. Daarnaast bleven de Duitsers felle tegenstand bieden. De verliezen aan beide kanten waren enorm. In plaats van de geplande drie weken, duurden de gevechten in Normandië twee maanden.

Eind augustus passeerden de geallieerden uiteindelijk de Seine en bevrijdden Parijs. Hierop marcheerde generaal Charles de Gaulle triomfantelijk over de Champs Elysees. Hoewel dit nog niet het einde van de oorlog was, waarschuwden verschillende luitenanten Hitler dat dat snel het geval zou zijn. Dit moment wordt door velen gezien als het begin van het einde.

Misverstand

De 'D' van D-day staat niet, zoals velen denken, voor decision. Dat is een misverstand. De term D-day wordt voornamelijk gebruikt door het Amerikaanse leger om een dag aan te duiden waarop een actie gepland staat. De letter is afgeleid van de Engelse woorden waarvoor het staat; 'D' voor 'day'. Hetzelfde is het geval bij 'H' van 'hour'. In het Nederlands kennen we deze aanduiding overigens ook; het uur U.

Zie verder ook de geschiedenis van Frankrijk op Landenweb.

advertentie

NORMANDIE LINKS

Advertenties
• Normandie Tui Reizen
• ANWB vakantie boeken Normandie
• Normandie Hotels
• Auto huren in Normandie
• Hotels Trivago
• Reisgidsen en kaarten Normandie

Nuttige links

Normandië Startnederland (N+E)
Startpagina Normandie (N)

Bronnen

Graaf, G. de / Normandië, Bretagne

ANWB

Normandië

Touring/Lannoo

Normandië, Kanaaleilanden

Michelin Reisuitgaven

Normandië, west : Caen, Mont-St-Michel, Guernsey, Jersey

Lannoo

Radius, J. / Normandië, Bretagne

Gottmer/Becht

Reiser, H. / Normandië

Van Reemst

Vermoolen, S. / Normandië

ANWB

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems