NEDERLAND
Planten en Dieren
Planten en Dieren
To read about NETHERLANDS in English - click here
| CharmantHotel.com - hotelarrangementen |
Steden NEDERLAND
| Amsterdam | Den haag | Eindhoven |
| Maastricht | Rotterdam |
Planten en Dieren
Planten
| advertentie |
|
|
Duinlandschap tussen Katwijk en Noordwijk NederlandFoto: Paul Arps CC 2.0 Generic no changes made
De plantengroei is als gevolg van de variatie in en binnen de landschappen zeer gevarieerd. Een aantal landschappen zijn zelfs uniek voor Europa of in ieder geval zeer bijzonder. Als voorbeelden kunnen genoemd worden het duinengebied langs de kust en het geheel van kwelders en begroeide strandvlakten. De grote laagveenmoerassen bij Nieuwkoop, in de Vechtstreek, Noordwest-Overijssel en Friesland komen in West- en Zuid-Europa verder nergens voor. Ook de door inpoldering ontstane Oostvaardersplassen in Flevoland zijn uniek.
In het oosten en het zuiden liggen stuwwallen, heidevelden, hoogvenen, vennen en loofbossen, rivierdalen, beken en bronnen, elk met hun eigen karakteristieke plantengroei. In Zuid-Limburg ligt een plateaulandschap met in de dalen een gevarieerde, ten dele aan de daar voorkomende kalk gebonden plantengroei, die sterk afwijkt van de rest van Nederland.
De verscheidenheid wordt nog versterkt door regionale klimaatverschillen en bovendien heeft de mens duizenden jaren lang landschap en plantengroei beïnvloed, voornamelijk door het bedrijven van een kleinschalige en gevarieerde landbouw. Als de menselijke invloed zou wegvallen zou het land, voor zover niet onder de zeespiegel verdwijnend, voor het overgrote deel begroeid raken met een klein aantal bosvegetatietypen, die nu, ten dele als resten van een oorspronkelijke begroeiing, nog aanwezig zijn.
De mens heeft het oorspronkelijk bosrijke land in de loop der eeuwen geleidelijk vervangen door stabiele half-natuurlijke landschappen zoals heidevelden, blauwgraslanden en andere schraallanden, rietlanden en krijthellinggraslanden, waardoor de verscheidenheid aan de plantengroei vergroot is. De oerbossen werden in de loop van de geschiedenis gekapt of afgebrand voor akkers, dorpen, wegen en steden. In 1876 verdween het laatste oerbos met de kap van het Beekbergerwoud bij Apeldoorn.
| advertentie |
|
Kroondomein het LooFoto: Agnes Monkelbaan CC 4.0 International no changes made
Rond 1870 was nog maar 3% van de landoppervlakte van Nederland bos. Op dit moment is dat weer gestegen tot meer dan 9% door voornamelijk nieuwe aanplant met vaak uitheemse soorten. Veel terreinbeheerders laten het bos nu natuurlijk verjongen en planten steeds meer inheemse soorten aan. Een voorbeeld hiervan zijn de Koninklijke bossen het Loo bij Apeldoorn, die nu op een natuurlijke manier beheerd worden. Andere voorbeelden van enigszins natuurlijk bos in Zuid-Limburg zijn het Savelsbos en Petit Gravier.
Tot in de 20ste eeuw namen deze landschappen een veel groter oppervlak in beslag dan het cultuurland als bijvoorbeeld akkers en weiden. In de 20e eeuw verschraalde de plantengroei door de toenemende woningbouw, de industrialisering en de schaalvergroting op velerlei gebied wat leidde tot onder meer milieuverontreiniging, wegenbouw en gebruik van herbiciden en pesticiden.
Hierna volgt een korte beschrijving van de flora in diverse landschappen en gebieden:
De kustduinflora van het kalkarme Waddendistrict wordt gekenmerkt door onder andere zeewinde, zeehaver en zeedistel. De flora van de binnenduinen bestaat onder andere uit duindoorn, duinroos en knopbies. Verder vinden we in dit gebied typische duinheidevegetatie als struikheide, dopheide, stekelbrem, berendruif, rijsbes, kraaiheide en verfbrem.
In het binnenduin van het duindistrict komen soorten voor die aan kalk gebonden zijn zoals wilde liguster, zuurbes, wegedoorn, kardinaalsmuts. Ook vinden we hier zoomvegetatie als nachtsilene, driedistel en ruig viooltje. Vele andere soorten wijzen erop dat het klimaat hier ook warmer is dan in het Waddendistrict.
De gebieden langs de grote rivieren in Zeeland en op de Zuid-Hollandse eilanden worden o.a. gekenmerkt door vele Midden-Europese soorten als weidesalie, cypreswolfsmelk, akkerklokje, marjolein, kleine ruit, Engelse alant, genadekruid, polei, grote engelwortel. Deze planten hebben behoefte aan kalkrijk droog zand, kalkrijke klei of komen voor op vaak overstromende oevers van rivieren.
Het Hafdistrict in Noord- en Zuid-Holland, Utrecht, Overijssel, Friesland en Groningen wordt gekenmerkt door veel plassen en moerassen en in cultuur gebracht polderland. Enkele typische soorten voor dit gebied zijn: moeraswolfsmelk, moeraslathyrus, groot nimfkruid en veenreukgras. Een aantal kenmerkende soorten van voedselrijke moerassen zijn watergentiaan, gewoon blaasjeskruid, slangenwortel en fonteinkruidsoorten.
In het Drents district zijn heiden en de bijna verdwenen hoogvenen het meest kenmerkend. Hierin en in de bossen en moerassen komen o.a. voor: dopheide, brem en hulst, maar ook van oorsprong noordelijke soorten als kraaiheide, zevenster, Linnaeusklokje, Zweedse kornoelje en Noordse zegge.
In het Gelders district is de noordelijke invloed veel minder en de invloed van stromend water daarentegen is weer groter. Deze regio is voor de kleine wolfsklauw zeer belangrijk, maar voor bijvoorbeeld kleine schorseneer en heidezegge veel minder belangrijk.
| advertentie |
|
|
Kempense hei 3.0 Unported no changes made
Het Kempens district ligt in Noord-Brabant en een deel van Limburg. De noordelijke soorten komen hier bijna niet meer voor. De heidevelden zijn opvallend arm, de bossen en beekdalen daarentegen rijk aan soorten. Kenmerkend zijn o.a. knolsteenbreek, kruipende waterweegbree en een aantal bijna verdwenen soorten, bijvoorbeeld kranskarwij.
Vele loofbossen met een Midden-Europese flora komen onder andere voor in een deel van Oost-Twente, de Achterhoek, het Rijk van Nijmegen en Oost-Limburg. Hier groeien onder andere taxus, zoete kers, zwarte rapunzel, gele dovenetel, heelkruid, en goudveilsoorten.
De flora in het krijtdistrict in het uiterste zuiden van Nederland wijkt sterk af van de rest van het land door een meer continentale en een plaatselijk kalkrijke bodem. Bijzondere planten zijn hier o.a. maretak, peperboompje, christoffelkruid, lievevrouwebedstro, witte veldbies, franjegentiaan en 13 soorten orchideeën.
Begin oktober 2010 is in een bos bij Schoorl (Noord-Holland) een sinds 1971 in Nederland uitgestorven paddenstoel ontdekt. Het gaat om een denne-eekhoorntjesbrood. Mycologen waren al jaren tevergeefs op zoek naar de paddenstoel op stuifzanden in het binnenland, waar de schimmel voor het laatst was gezien. Onderzoek van het Nationaal Herbarium wees uit dat het om de Boletus pinophilus ging.
Na de Nationale Bloem Verkiezing van radioprogramma Vroege Vogels heeft Nederland sinds juni 2023, net als veel andere landen, een nationale bloem: het madeliefje. Het madeliefje (Latijn: Bellis perennis) is een van de meest voorkomende wilde bloemen in Nederland die men het hele jaar door kan tegenkomen. De top-5 waaruit men kon kiezen bestond verder uit: paardenbloem, pinksterbloem, wilde kievitsbloem en fluitenkruid.
| advertentie |
|
|
Madeliefje, nationale bloem van NederlandFoto: André Karwath aka Aka Creative Commons Attribution-Share Alike 2.5 Genericno changes madeDieren
De dierenwereld in Nederland is door een groot aantal factoren betrekkelijk arm te noemen. Echte natuurlijke landschappen komen nog maar op zeer kleine schaal voor door o.a. de sterke verstedelijking. Door deze urbanisatie werden bijvoorbeeld berg- en rotsbewoners als zwarte roodstaart en gierzwaluw stadsbewoners. Door grootscheepse inpolderingen, met name die van de Zuiderzee en de Deltawerken nam het zoetwateroppervlak sterk toe, maar werd de fauna in bijvoorbeeld de Waddenzee weer negatief beïnvloed.
| advertentie |
|
|
Grutto, nationale vogel van NederlandFoto: Hans Hillewaert CC 4.0 International no changes made
Ook de monocultures van akker-, weide- en bosbouw hadden grote invloed op de fauna. Bepaalde diersoorten, vaak schadelijke, werden erdoor aangetrokken en andere soorten verdwenen. De laatste decennia heeft de milieuverontreiniging sterk bijgedragen tot verarming van de fauna, niet in de laatste plaats die van het zoete water. Ook de nationale vogel van Nederland, de grutto, een weidevogel, heeft het moeilijk. Sinds de jaren zestig van de 20e eeuw is de populatie grutto's met ca. 70% afgenomen; in 2020 waren er nog ca. 30.000 koppels over.
Een opmerkelijk verschijnsel is dat naast het verdwijnen van een aantal diersoorten ook het opkomen van andere te constateren valt. Zo broedt de Turkse tortel pas sinds 1950 in Nederland en komt nu in heel Nederland voor. Vogels als merel, grote lijster, Europese kanarie en zwarte specht konden hun leefgebied ook behoorlijk uitbreiden. Andere diersoorten konden nog net behouden worden of zijn opnieuw uitgezet, o.a. grauwe gans, kwak, havik, raaf, edelhert, ree, en wild zwijn. Roofdieren als dassen en marters kunnen zich nauwelijks handhaven door steeds kleinere jachtgebieden met steeds minder prooidieren.
Soorten die in Nederland uitgestorven zijn door de toenemende bevolking en de voortschrijdende ontbossing zijn o.a. oeros, bruine beer, wolf (vanaf 2015 weer in Nederland, eerst als zwerver maar nu als blijver) wilde kat en bever, die echter in 1988 weer met succes heringevoerd werd in de Biesbosch.
Vanaf 2018 heeft de wolf, een beschermde diersoort, heeft zich gevestigd in Nederland, het eerst op de Noord-Veluwe, maar ook op de Midden-Veluwe, in de regio Zuidwest-Drenthe en Zuidoost-Fryslân, de Zuid-Veluwe en in het grensgebied tussen Noord-Brabant en Limburg, de regio Zuidwest-Brabant en Zeeland.
Al of niet opzettelijk ingevoerde dieren komen nu algemeen voor. Voorbeelden hiervan zijn o.a. konijn, muskusrat, fazant, snoekbaars en Chinese wolhandkrab. Op een wat beperkter gebied handhaven zich moeflon, damhert en beverrat.
Waddenzee - Zeehonden op een ZandbankFoto: Txllxt TxllxT CC 4.0 International no changes made
Ook de ondiepe kustwateren van de Noordzee en de Waddenzee kennen een geringe soortenrijkdom, waarbij echter wel grote aantallen van één soort kunnen voorkomen. De Waddenzee is van groot belang als broedplaats van talloze in de zee levende organismen waarvan de zeehond en de bruinvis de grootste zijn.
In Zuid-Limburg komen via de Ardennen Midden-Europese talrijke diersoorten voor die elders in Nederland niet voorkomen. De meeste soorten zijn echter zeldzaam en worden met uitsterven bedreigd, o.a. eikelmuis, muurhagedis, vuurpad, vroedmeesterpad, beekforel en wijngaardslak. Zuid-Limburg is ook van groot belang door de vele grotten waar vleermuizen in groten getale overwinteren. In 2003 werd bekend dat het aantal vleermuizen weer toeneemt. Zeven soorten, baardvleermuis, franjestaart, grootoorvleermuis, ingekorven vleermuis, meervleermuis, vale vleermuis en watervleermuis, waren sinds 1990 in aantal ruim verdubbeld. In 2020 werd tijdens een vleermuizentelling de dwergvleermuis veruit het meeste gezien, daarna volgden laatvlieger, rosse vleermuis, grootoorvleermuis, watervleermuis en meervleermuis. In Zuid-Limburg komt ook de zeldzame veldhamster of Europese hamster voor, die in Zuid-Limburg"korenwolf" wordt genoemd.
Nederland is in 2010 24 nieuwe diersoorten rijker geworden, 23 soorten insecten en een kwal. Nieuwe soorten zijn onder andere de luzernebehangersbij en de schubhaarkegelbij. Verder zijn er 17 nieuwe soorten bronswespen aangetroffen, waaronder de kogelgoudwesp, die parasiteert op andere wespen en bijen. In de Oosterschelde werd de steelkwal gesignaleerd.
Atalanta vlinderFoto: Kars Veling CC 4.0 International no changes made
Een vlindertelling in 2015 bracht naar voren dat de atalanta de meest getelde vlinder was. Op de tweede plaats stond de dagpauwoog, gevolgd door het klein koolwitje, het groot koolwitje en de citroenvlinder. Buiten de top-5 vielen onder andere de kleine vos, de grote weerschijnvlinder en het bont zandoogje.
NEDERLAND LINKS
Advertenties
• Nederland Tui Reizen
• Autohuur Nederland
• Hotels Trivago
• Vakantiehuizen in Nederland
• Vakantieparken in Nederland
• Hotel4Dinner.com - hotel arrangementen met diner
• Amsterdam Hotels
• Hotel4Wellness.nl - wellness arrangementen met overnachting
• ANWB vakantie boeken Nederland
• Hotel4Golf.nl - golfarrangementen
• Auto huren in Nederland
• Boeken, ook tweedehands, over NEDERLAND bij Bol.com
Nuttige links
Campersite Nederland (N)Dieren in Nederland (N)
Duiken en landschap Zeeland Oosterschelde (N)
Lies en Teije's Reiswebsite (N+E)
Overheid.nl: Officiële site van de Nederlandse overheid (N)
Reisinformatie Nederland (N)
Reizendoejezo – Nederland (N)
Bronnen
Haafkens, M. / Nederland
Gottmer
Harmans, G.L.M. / Nederland
Van Reemst
Metze, M. / De staat van Nederland
SUN
Ver Berkmoes, R. / Netherlands
Lonely Planet
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt oktober 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems