MOZAMBIQUE
Samenleving

To read about MOZAMBIQUE in English - click here

Hotels Mozambique

Samenleving

Staatsinrichting

De grondwet van 2004 voorziet in een meerpartijenstelsel, bescherming van de fundamentele rechten van de mens en een vrije markteconomie. Zowel het 250 leden tellende parlement als de president worden iedere 5 jaar direct gekozen. De laatste presidents- en parlementsverkiezingen vonden plaats in december 2004. Voor het parlement geldt een kiesdrempel van 5%. De president, die grondwettelijk gezien eenmaal herkiesbaar is, benoemt de premier en de Raad van Ministers.

advertentie

Politiek

Een verdere stap in de democratische ontwikkeling van Mozambique is gezet in december 2004, toen voor de derde maal sinds de vredesakkoorden van Rome (1992), presidents- en parlementsverkiezingen plaatsvonden. De belangrijkste deelnemende partijen waren regeringspartij Frelimo en oppositiepartij Renamo. Frelimo-kandidaat Armando Guebuza werd, bij de verkiezingen verkozen als opvolger van president Joaquim Chissano en is daarmee het eerste nieuwe staatshoofd voor Mozambique in 18 jaar. Voor het eerst treedt in Mozambique een nieuwe president aan in een tijd van vrede en op basis van de uitslag van verkiezingen. De eerste Frelimo president Mondlane werd immers vermoord en president Machel kwam om bij een vliegtuigongeluk, vrijwel zeker door sabotage. Terugtredend president Joachim Chissano was sinds 1986 aan de macht, eerst als president ten tijde van de éénpartijstaat en later twee maal als gekozen president. Hoewel president Chissano wettelijk de mogelijkheid had om voor een derde termijn als president te gaan, heeft hij hiervan afgezien, mede onder druk van zijn Frelimo partij. Dit kan in een Afrikaanse context bijzonder worden genoemd.

Gezien de voorgeschiedenis en het belang van de verkiezingen voor de jonge democratie alsmede de daadwerkelijke betrokkenheid bij ontwikkeling en goed bestuur in Mozambique waren meerdere internationale waarnemers bij de presidents- en parlementsverkiezingen aanwezig, o.a. de EU Election Observation Mission (EOM), het Carter Centrum, de Electoral Institute for Southern Africa (EISA), de SADC, het SADC Parlementary Forum, de AU, en de Gemeenschap voor Portugees sprekende landen (CPLP). De EU EOM en de Carter Centre waren hierbij verreweg de grootste missies.

Ten aanzien van het beleid van de nieuwe regering heeft President Guebuza aangegeven grotere inzet van alle ministeries en ambtenaren te eisen bij de bestrijding van de armoede en hij benadrukte de noodzaak om de bureaucratie en corruptie te bestrijden. De algemene indruk van de nieuwe regering is dat deze redelijk slagvaardig is en dat de balans positief is. Anderzijds is er ook veel ongeduld, en willen mensen direct verbeteringen zien in hun persoonlijke situatie en niet in"statistieken".

De topprioriteit van de regering is armoedebestrijding, waarbij het accent veel sterker dan voorheen ligt op het districtsniveau. De regering is bereid om verdere stappen te zetten op het gebied van decentralisatie en meer macht en middelen te delegeren naar de districten. Voor het slagen van armoedebestrijdingsbeleid is handhaving van een stevige economische groei een absolute voorwaarde, en hieraan wordt dan ook in de nieuwe PARPA, de Mozambikaanse PRSP, hogere prioriteit toegekend. In lijn hiermee wordt ook door de nieuwe regering veel aandacht gegeven aan beroepsonderwijs, dat uiteindelijk moet bijdragen aan verbetering van de werkgelegenheid, en aan een betere concurrentiepositie. De hervormingsagenda van de regering bevat daarnaast ook een groot aantal kwesties die verbetering in het investeringsklimaat nastreven en aandacht voor noodzaak tot verbetering van financiële dienstverlening vooral op het platteland. De regering vaart duidelijk een meer nationalistische koers dan de vorige regering en neemt sterker een leidende rol in beleidsprocessen, ook in contact met de donoren. Anderzijds is na een jaar Guebuza nog relatief weinig voortgang geboekt met de hervorming van de publieke sector en verbetering van het functioneren van het rechtsstelsel. Voor de huidige politieke situatie zie hoofdstuk geschiedenis.

Economie

Dat Mozambique is gaan behoren tot de armste onder de minst ontwikkelde landen ter wereld is te wijten aan een mengsel van factoren als de schok van de dekolonisatie (bijna het gehele, Portugese, middenkader verliet plotsklaps het land), de ontwrichting in de regio door de internationale boycot en stuiptrekkingen van de apartheidsregimes in Zuid-Afrika en Rhodesie (het huidige Zimbabwe) alsmede de langdurige burgeroorlog. Sinds 1992 kruipt de economie uit het dalen de economische groei is sedertdien bijna ongeëvenaard in de wereld (weliswaar mede bepaald door het extreem lage startniveau). Factoren die ten grondslag liggen aan deze gunstige trend zijn de politieke stabiliteit, de economische hervormingen en de hoge mate van donorsteun. De economisch groei bedroeg in 2017 3,7%. Het per capita BNP van zo'n $1.300 (2017) behoort weliswaar nog tot de laagste ter wereld, maar is toch veel hoger dan in het midden van de jaren negentig. Ook andere economische indicatoren lijken er op te wijzen dat er sprake is van een duurzaam economisch herstel.

De inflatie werd in de laatste jaren substantieel teruggedrongen, tot rond de 4 % in 2013, maar in 2017 is de inflatie weer opgelopen naar 15,3%. Het begrotingsbeleid is erop gericht het begrotingstekort terug te dringen, door de uitgaven terug te dringen en de belastingopbrengsten te verhogen.

Het vertrouwen van buitenlandse particuliere investeerders in Mozambique neemt sterk toe. Recente ontwikkelingen ten aanzien van grote investeringsprojecten zoals de rehabilitatie van de transportcorridors vanuit het 'achterland' van Zuid-Afrika, Zimbabwe en Malawi naar de respectievelijke zeehavens Maputo, Beira en Nacala; de bouw van een aluminiumsmelter (MOZAL), de exploitatie van gasvelden en de aanleg van een pijplijn door het Zuid-Afrikaanse SASOL en de onderhandelingen over een tweetal grote staalfabrieken (in Maputo en Beira) zijn bemoedigende tekenen in dit verband. Mozambique beschikt voorts over een voorraad natuurlijke hulpbronnen, waaronder kolen, hydro-energie, gas en wellicht ook olie waarvoor bij buitenlandse investeerders grote belangstelling bestaat.

De landbouw is en blijft voorlopig echter verreweg de belangrijkste bron van inkomsten en werkgelegenheid. Ruim een kwart van de binnenlandse productie is afkomstig uit de landbouw; circa 75% van de bevolking leeft van de landbouw. Deze vormt tezamen met de visserij tevens de belangrijkste bron voor exportinkomsten.

In het kader van de economische liberalisatie en herstructurering werd een belangrijk deel van de staatsbedrijven en -banken geprivatiseerd en de prijzen geliberaliseerd. De resultaten bleven niet uit en het land werd dan ook als"success story" van het IMF genoemd, alhoewel in de huidige fase van gecompliceerde financiële hervormingen ook problemen worden ontmoet. De nationale begroting wordt grotendeels gefinancierd door buitenlandse donoren. Er worden de nodige inspanningen verricht om de capaciteit tot het innen van belastingen te verhogen. Een ander knelpunt is de gebrekkige infrastructuur, die de marktgerichte exploitatie en afzet van landbouwproducten hindert. Verdere ontwikkeling van de transportroutes is tevens onmisbaar voor Mozambique als distributieland in de regio.

advertentie

MOZAMBIQUE LINKS

Advertenties
• Mozambique tickets | Vliegennaar
• Rondreis Mozambique
• Hotels Mozamcique
• Autoverhuur Sunny Cars Mozambique
• Hotels Trivago
• Reisgidsen en kaarten Mozmbique

Bronnen

Elmar Landeninformatie

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems

MOZAMBIQUESamenleving