MOLDAVIE
Samenleving

To read about MOLDOVA in English - click here

Hotels Moldavie

Steden MOLDAVIE

Chisinau

Samenleving

Staatsinrichting

Op 27 augustus 1991 verklaarde de presidentiële Republiek Moldavië zich onafhankelijk van de Sovjet-Unie en werd een soevereine staat. De Communistische Partij werd verboden. In mei 1991 was de naam van de nieuwe staat al gewijzigd van Socialistische Sovjet Republiek Moldavië veranderd in Republiek Moldavië. Deze afscheiding leidde tot oplopende spanningen tussen de etnische Roemeense meerderheid en de niet-Roemeense minderheden in de republiek. Op 27 februari 1994 werden er voor het eerst parlementsverkiezingen gehouden die gewonnen werden door de Democratisch Agrarische Partij Moldavië, een keerpunt in de Moldavische politiek.

Op 28 juli 1994 nam het Moldavische parlement een nieuwe grondwet aan die op 27 augustus in werking trad. In deze nieuwe grondwet wordt Moldavië omschreven als een onafhankelijk, democratisch en neutraal land. Het Moldavisch, geschreven in het Latijnse alfabet, is de officiële taal, maar ook de Russische taal en andere talen mogen gebruikt worden. Een andere bepaling in de nieuwe grondwet is dat er geen buitenlandse militaire troepen op Moldavisch grondgebied mogen verblijven. Moldavië is een democratie met een éénkamer-parlement. Als het parlement niet in zitting is worden de zaken waargenomen door een presidium. Het parlement heeft 104 leden die na algemene verkiezingen voor vier jaar gekozen worden. Iedere kiezer van achttien jaar en ouder kan ook in het parlement gekozen worden. Het parlement komt twee maal per jaar langdurig bijen, van februari tot eind juli en van september tot eind december. Voor politieke partijen geldt een kiesdrempel van 4% voordat men zitting kan nemen in het Moldavische Parlement.

Het parlement staat onder leiding van een voorzitter en twee vice-voorzitters die door het parlement gekozen worden. Het staatshoofd is de president, die de uitvoerende macht deelt met zijn ministers. De voor vier jaar gekozen president moet minstens 35 jaar zijn, minstens tien jaar in Moldavië wonen en de Moldavische taal spreken. De president nomineert de premier en de raad van ministers die door het parlement goedgekeurd worden. De president is o.a. ook het bevelhebber van de strijdkrachten. Moldavië is lid van de Verenigde Naties, de Raad van Europa, het Gemenebest van Onafhankelijke Staten en het Partnerschap voor Vrede van de NAVO. Moldavië is administratief verdeeld in veertig ratons (raioane), nog net zo als in de Sovjet-periode. Elk rayon wordt bestuurd door een lokaal gekozen raad. Chisinau , Balti, Tighina en Tiraspol zijn benoemde staatsgemeenten en vallen direct onder het nationale bestuur. Voor de actuele politieke situatie zie hoofdstuk geschiedenis.

Gagaoezië en Trans-Dnjestrië zijn autonome regio's.

advertentie

Transdnjestrië

In augustus 1991 riep Trans-Dnjestrië de onafhankelijkheid uit die door de Moldavische regering uiteraard nietig verklaard werd. Men koos zelfs een eigen president en een eigen parlement die beiden niet erkend werden door de regering. In augustus 1994 ratificeerde het Moldavische parlement een nieuwe grondwet waarin Trans-Dnjestrië vergaande autonomie werd toegezegd wat betreft regionale aangelegenheden.

Trans-Dnjestrië ligt op een smal stuk land langs de oostoever van de rivier de Nistru. De ca. 700.000 inwoners bestaan voor 25% uit etnische Russen, voor 40% uit etnische Moldaviërs en voor 28% uit Oekraïners. Trans-Dnjestrië heeft wel een eigen munteenheid, eigen politiemacht en een uit 5000 manschappen bestaand leger. Het heeft ook eigen (niet officiële grenzen) grenzen die gecontroleerd worden door Trans-Dnjestrische grenswachten. De belangrijkste steden zijn Tiraspol en Tighina, beter bekend onder de Russische naam Bendery.

De economie van Trans-Dnjestrië staat op een zeer laag peil ondanks het feit dat ca. 40% van het Moldavische industriële potentieel is gevestigd in de hoofdstad Tiraspol. De inflatie is er torenhoog en de lokale munt, de Trans- Dnjestrische roebel, is vrijwel zonder waarde. Het gemiddelde salaris ligt rond ƒ125,- per maand. De staat kan haar ambtenaren vaak niet betalen.

De officiële talen in Trans-Dnjestrië zijn Russisch, Moldavisch en Oekraïens. Studenten en scholieren worden op universiteiten en scholen onderwezen in het Russisch. Ook lokale overheden en de meeste officiële instituten werken met de Russische taal. Alle straatborden zijn in het Russisch of in het Cyrillisch alfabet.

advertentie

Gagaoezië

Gagaoezië (officieel Gagauz Yeri) is een autonome republiek met zelfbestuur. Deze status werd in december 1994 door de Moldavische regering goedgekeurd. Gagaoezië heeft een eigen wetgevende vergadering, de"Baskani", die is autonoom is in regionale aangelegenheden. Op nationaal niveau wordt Gagaoezië gerepresenteerd door het gekozen hoofd (Baskan) van de vergadering, die een vaste plaats heeft in het Moldavische nationale parlement. De wetgevende vergadering bestaat uit 35 leden die voor vier jaar gekozen worden. Aan het hoofd van het Gagaoezische parlement staat een gouverneur die tevens lid is van het nationale Moldavische kabinet. Men streeft geen totale onafhankelijkheid na doordat de Gagaoezische regio economisch te zwak is om een onafhankelijke economische koers te varen.

De hoofdstad van Gagaoezië is Comrat en de republiek is verdeeld in drie districten: Comrat, Ceadar-Linga en Vulcanesti. De Gagaoezen zijn Turks dialect sprekende christenen wiens islamitische voorouders in de 18e eeuw vluchtten tijdens de Turks-Russische oorlogen. Ze mochten in het huidige gebied blijven wonen mits ze zich bekeerden tot het christendom. Gagaoezië heeft ca. 155.000 inwoners, en dat is ongeveer 3,5% van de totale Moldavische bevolking. De republiek heeft sinds 3 oktober 1995 haar eigen vlag, een eigen politiemacht, weekbladen geschreven in het Gagaoezisch en een met behulp van Turkse gelden universiteit in Comrat. Studenten krijgen onderwijs in het Gagaoezisch, Roemeens en Moldavisch.

advertentie

Onderwijs

In de decennia voor de onafhankelijkheid was het onderwijssysteem al bijna toegankelijk voor de gehele bevolking. Aan het begin van de twintigste eeuw was het analfabetisme onder de plattelandsbevolking nog vrij algemeen. In 1992 was nog maar 8% van de bevolking analfabeet. In 1990 ging men gemiddeld zes jaar naar school en maar 30% van de bevolking ouder dan 15 jaar had een voltooide voortgezette opleiding. Onder het Sovjet-onderwijssysteem waren er Roemeenstalige, Russischtalige en een aantal gemengde scholen.

Het huidige schoolsysteem in Moldavië voorziet in tien jaar basiseducatie en daarna de mogelijkheid om naar een technische school te gaan of een studie aan het hoger onderwijs te volgen. Begin jaren negentig werd de Roemeense taal weer ingevoerd op de scholen en werden er lessen in Roemeense literatuur en geschiedenis gegeven. De onderwijssystemen van Roemenië en Moldavië zijn sterk met elkaar verbonden. Zo studeren er enkele duizenden Moldavische studenten in Roemenië en schonk de Roemeense regering schoolboeken aan Moldavische scholen om de Russische schoolboeken te vervangen.

Het hoger onderwijs was al steeds belangrijker geworden onder het geïndustrialiseerde en meer complexe Sovjet-bewind. In 1940 studeerden er nog 10 studenten per tienduizend mensen, in 1992 was dat aantal al opgelopen tot 120 per tienduizend mensen. Begin 1995 had Moldavië tien instituten voor hoger onderwijs, waarvan vier gestart na de onafhankelijkheid.

advertentie

MOLDAVIE LINKS

Advertenties
• Hotels Trivago
• Djoser Rondreis Moldavie
• Hotels Moldavie
• Autoverhuur Sunny Cars Moldavië
• Transport Moldavië - TTS Quality Logistics B.V
• Reisgidsen en kaarten Moldavie

Nuttige links

Moldavië Statnederland (N+E)
Reisinformatie Moldavië (N)

Bronnen

Williams, N. / Romania & Moldova

Lonely Planet

Belarus & Moldova : country studies

Federal Research Division, Library of Congress

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems