MADEIRA
Geschiedenis

To read about MADEIRA in English - click here

Naar Madeira met Sunweb

Populaire bestemmingen PORTUGAL

Algarve	Azoren	Costa de lisboa
Costa verde	Madeira

Geschiedenis

Prehistorie en oudheid

advertentie

Eeuwenoud vulkanisch gesteente, Madeira_{Photo: Joan CC 3.0 Unported no changes made}

Door vulkanische uitbarstingen vanaf de Atlantische zeebodem ontstonden vele lavalagen die uiteindelijk het zeeoppervlak bereikten en de Madeira-archipel deden ontstaan. Dit alles gebeurde vanaf ca. 20 miljoen jaar geleden. Ca. 1,7 miljoen jaar geleden kwam er een einde aan de vulkanische uitbarstingen en zorgden aangespoelde en door vogels meegebrachte zaden voor de eerste plantengroei. Uiteindelijk zou Madeira bedekt worden met uitgestrekte oerbossen.

Vanaf ca. 2000 jaar geleden bereikten Fenicische, Romeinse en Noord-Afrikaanse zeelieden het onbewoonde Madeira. Die onbewoonde status bleef in ieder geval nog tot de 15e eeuw gehandhaafd.

Wegens het totaal ontbreken van sporen neemt men aan dat Madeira (Portugees voor hout) nooit een menselijke oerbevolking heeft gehad.

advertentie

Portugezen nemen Madeira in bezit

advertentie

Standbeeld van João Gonçalves Zarco in Funchal, Madeira_{Photo: Vitor Oliveira CC 2.0 Generic no changes made}

In 1351 verscheen Madeira (“Isola di Legname”, houteiland) voor het eerst op een Florentijnse zeekaart, op de ‘Parte dell’Affrica tratta dalla CartaV. del Portulano. Wie als de echte ontdekker van Madeira genoteerd mag worden, is nog steeds een raadsel.

Vanaf 1418 tot 1420 richtten de ontdekkingsreiziger João Gonçalves Zarco samen met twee kompanen, Tristão Vaz Teixeira en Bartolomeu Perestrelo, voor de Portugese kroon op Porto Santo en op Madeira de eerste Portugese steunpunten in. Het eiland werd Ilha da Madeira, ‘Houteiland’, genoemd. Zarco was hiertoe weggestuurd door Hendrik de Zeevaarder, en daarmee was Madeira een van de eerste gebieden die voor de Portugese kroon werden opgeëist tijdens de regering van João I.

De eerste nederzettingen, gebouwd in 1425, werden bekostigd door João I en later door zijn zoon Prins Hendrik. Madeira werd verdeeld in twee districten of ‘doaçães’: Machico in het noorden onder bestuur van Teixeira, Funchal in het zuiden onder bestuur van Zarco; het eiland Porto Santo kwam onder bestuur van Perestrelo.

De daaropvolgende kolonisatie van Madeira verliep snel en door het graven van irrigatiekanalen of ‘levadas’ werd landbouw mogelijk gemaakt, met name suikerriet, dat ook wel het witte goud werd genoemd. Dit ging echter wel ten koste van de bossen op het eiland; in 1433 was het grootste deel van Madeira al ontbost. In 1440 kwam het oostelijk deel van Madeira met Machico als hoofdstad onder het gezag van Tristão Vaz Teixeira. Het nabijgelegen eiland Porto Santo werd in 1446 als leen gegeven aan Bartolomeu Perestrelo en in 1460 werd Gonçalves Zarco gouverneur van het westelijk deel van Madeira met Funchal als hoofdstad. De latere ontdekker van Amerika, Christoffel Columbus, was een van de nieuwe bewoners van het eiland.

advertentie

Madeira ontwikkelt zich; Funchal wordt hoofdstad

advertentie

Manuel I van Portugal_{Photo: Publiek domein}

Madeira groeide al snel uit tot een bruggenhoofd voor de expansie van het Portugese koninkrijk tot een wereldwijde koloniale macht. Halverwege de vijftiende eeuw was Madeira opgeklommen tot een van de belangrijkste suikerleveranciers van Europa; de eerste suikerrietstekken waren al in 1425 ingevoerd. Vanaf 1452 werden de eerste slaven ingevoerd, die de grond bewerkten, terrassen aanlegden voor de landbouw en irrigatiekanalen graafden.

In 1497 integreerde koning Manuel I Madeira in het koninkrijk Portugal, en benoemde Funchal (sinds 1508 stadsrechten) tot enige hoofdstad van de archipel en nakomelingen van Gonçalves Zarco werden gouverneur. Op dat moment had Madeira ca. 5000 inwoners en een zeer heterogene bevolking met Portugezen, Hollanders, Italianen, Spanjaarden, Moren, uit Spanje verdreven joden, over het algemeen allemaal avonturiers en kooplieden. Alle nederzettingen in de begintijd lagen aan de zonnige zuidkust; het koudere, steilere en nattere noorden werd pas in de 17e eeuw gekoloniseerd. Vanwege het sterk geaccidenteerde landschap vonden de onderlinge verbindingen plaats over zee, met als gevolg de ontwikkeling van de havens van Machico, Funchal, Santa Cruz en Ponta do Sol.

advertentie

Spanjaarden en Engelsen

advertentie

Kaart van Madeira uit de 17e eeuw_{Photo: Publiek domein}

In 1516 benoemde paus Leo X Funchal tot bisschopszetel en wordt de kathedraal Sé ingewijd. Door de hevige concurrentie uit Amerika zakt de export van suikerriet langzaam maar zeker in.

In 1580 verloor Portugal zijn onafhankelijkheid en werd een deel van Spanje, waardoor Filips II tevens de heerser werd over de eilandengroep Madeira. Deze periode duurde echter maar relatief kort, want al in 1640 kreeg Portugal, onder koning João, zijn onafhankelijkheid terug na een opstand tegen het gezag van Spanje. Rond die tijd telde Madeira ca. 30.000 zielen, waaronder enkele duizenden slaven.

Ook de Engelsen hebben als belangrijke handelsvarende natie grote invloed gehad op de ontwikkeling van Madeira. Zij deden al vroeg zaken met de bewoners van het eiland, onder andere James Cook, die in 1768 wijn kocht voor zijn bemanning. Om de export van wijn te stimuleren kwamen er rijke Engelse families naar Madeira, en in navolging daarvan reisden in het midden van de negentiende eeuw veel Engelsen, vooral ’s winters, naar Madeira. Zo werd het toerisme al snel de belangrijkste bron van inkomen en in 1891 werd het beroemde hotel Reid’s geopend als overwinteringsoord voor rijken en adellijke personen uit geheel Europa. Voor die tijd was Madeira zeven jaar bezet door de Engelsen.

Vanaf 1801 maakten Engelse troepen Madeira tot hun basis in de Atlantische Oceaan in de strijd tegen Napoleon en de Fransen. Vanaf 1807 werden Britse soldaten zeven jaar lang op het eiland gelegerd, en na die tijd bleven veel Engelsen wonen op de archipel. Van 1852 tot 1872 verkeerde de wijnbouw in een crisis door een aantal ziektes, waardoor complete oogsten werden vernietigd. Dit had een grote emigratiestroom tot gevolg, vooral naar Venezuela en Australië. Onder de bevolking brak een cholera-epidemie uit die ca. 7000 slachtoffers maakte.

advertentie

Zelfbestuur en ontwikkeling toerisme

advertentie

Madeira toeristische trekpleister_{Photo: Bengt Nyman CC 2.0 Generic no changes made}

In 1902 kreeg Madeira zelfbestuur en nadat in 1910 de monarchie was gevallen, maakte het deel uit van de republiek Portugal.

Madeira werd ook nog eventjes betrokken in de Eerste Wereldoorlog toen Duitse onderzeeboten tweemaal Funchal bombardeerden. In 1931 volgt er een algemene staking tegen het bewind van de Portugese dictator Salazar. Vanuit de Portugese hoofdstad Lissabon werden troepen ingezet om de staking neer te slaan.

Door de bouw van luchthavens werd Madeira (Porto Santo, 1960 en Madeira, 1964) pas in de zestiger jaren van de twintigste eeuw een van de populairste vakantiebestemmingen. In 1947 werd er al een lijndienst vanuit Engeland naar Madeira opgezet.

In 1976 maakte de anjerrevolutie een einde aan vijftig jaar Salazar-dictatuur en werd ook op Madeira de democratie ingevoerd. Madeira kreeg toen de status van autonome regio met een eigen parlement en een eigen president.

In 1993 steunt de Europese Unie Madeira onder meer met landbouwsubsidies.

Zie verder ook de geschiedenis van Portugal op Landenweb.

advertentie

MADEIRA LINKS

Advertenties
• Vakanties naar Madeira
• Naar Madeira met Sunweb
• Madeira Tui Reizen
• Hotels Trivago
• Autohuur Madeira
• ANWB vakantie boeken Madeira
• Authentieke reizen naar Madeira
• Djoser Wandel - wandelreis Madeira
• Madeira Hotels
• Bouw je eigen Madeira Rondreis
• Rondreis Madeira
• Autoverhuur Sunny Cars Madeira
• Reisgidsen en kaarten Madeira

Nuttige links

Madeira Boogolinks (N)
Madeira StartBelgië (N+E)
Madeira Startkabel (N)
Reisinformatie Madeira (N)
Wandelen Madeira (N)

Bronnen

Catling, C. / Madeira

Kosmos-Z&K

Lipps, S. / Madeira

Elmar

Madeira

APA Publications

Schetar, D. / Madeira

Het Spectrum

Stiller, R. / Madeira

Van Reemst

Underwood, J. / Het Madeira-boek

Sunflower Books

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems