LANGUEDOC-ROUSSILLON
Taal

To read about LANGUEDOC-ROUSSILLON in English - click here

ANWB vakantie boeken Languedoc-Roussillon

Populaire bestemmingen FRANKRIJK

Ardeche	Auvergne	Bourgondie
Bretagne	Cevennen	Corsica
Cote d'azur	Dordogne	Elzas
Jura	Languedoc-roussillon	Loiredal
Lot	Normandie	Picardie
	Provence

Taal

De officiële taal is het Frans, daarnaast wordt door minderheden Bretons (Bretagne) gesproken, Occitaans (het zuiden), Baskisch (in de westelijke Pyreneeën), Duits (Elzas-Lotharingen), Nederlands (Frans Vlaanderen), Catalaans (Roussillon), Italiaans (rond Nice), Corsicaans (op Corsica).

De Franse taal is een Romaanse taal die door ca. 100 miljoen mensen als moedertaal wordt gesproken, waarvan ca. 60 miljoen in Frankrijk. Frans wordt verder nog gesproken in België beneden de lijn Wezet-Moeskroen en Brussel, in Zwitserland (Suisse romande), Italië (Valle d'Aosta), Haïti en Canada (Quebec), en die, naast de moedertaal, in vele voormalige Franse koloniën als taal van bestuur en administratie wordt gehanteerd. Het Frans is de voortzetting van het vulgair Latijn, dat door de Romeinse veroveraars in Gallia Transalpina werd ingevoerd (58–50 v.C.) en zich daar ontwikkelde.

advertentie

Regio's in de wereld waar Frans of Franse dialecten gesproken worden_{Foto: Jonatan argento CC 3.0 Unported no changes made}

De geschiedenis van het Frans begint op het moment waarop men zich door de Karolingische renaissance, die de studie van het klassieke Latijn deed herleven, bewust werd van een kloof tussen het Latijn, taal van bestuur, rechtspraak en godsdienst, en de omgangstaal. Hiervan getuigt onder meer een besluit van het concilie van Tours (813), dat voortaan in de volkstaal ("lingua romana rustica") gepreekt moest worden. In de geschiedenis van het Frans zijn globaal drie perioden te onderscheiden: het Oud-Frans (begin 9de – begin 14de eeuw), het Middel-Frans (begin 14de – begin 17de eeuw) en het moderne Frans (begin 17de eeuw – heden).

advertentie

Frans 4-delig woordenboek uit 1889_{Foto: LPLT / Wikimedia Commons, CC 3.0 Unported no changes made}

De Franse taal bestond oorspronkelijk uit door de Romeinen ingevoerde Latijnse woorden, aangevuld met woorden van Keltische en Frankische afkomst. Bij deze"volkswoorden" zijn vanaf de 12e eeuw de ontleningen aan het Latijn, de"geleerde" woorden, gekomen. In de 16e eeuw werden er ook veel woorden aan het Italiaans ontleend. Ook aan het Nederlands zijn vele woorden ontleend en sinds de 18e eeuw ook aan het Engels.

Vooral de afgelopen decennia is veel ontleend aan het Engels op het gebied van techniek, sport, mode, en dergelijke, waardoor de spottende term Franglais is ontstaan. Franse puristen verzetten zich tegen deze"invasie" van vreemde woorden.

Occitaans

algemeen

Het Occitaans is de verzamelnaam voor een aantal nauw verwante streektalen die zich vanaf ca. 1300 hebben ontwikkeld uit de Langue d’Oc, soms ook wel Provençaals genoemd. Het taalgebied van deze streektalen wordt voor het gemak Occitanië genoemd, hoewel in Frankrijk ook de term Pays d’Oc gebruikt wordt.

Het Occitaans maakt deel uit van de occitano-romaanse taalfamilie, waar verder alleen het Catalaans lid van is. Waarschijnlijk waren deze talen tot in de 12e eeuw één taal, vandaag bestaat het belangrijkste verschil uit de schrijfwijze. Voor het Occitaans houdt men namelijk de dicht tegen het Latijns staande Middeleeuwse spelling aan, terwijl voor het Catalaans de spelling dichter bij de uitspraak ligt. Pas in 1934 koos de Catalaanse taalunie voor een eigen verbond, los van de Occitaanse. Voor beide talen geldt dat spellingsregels in de 19e eeuw opnieuw zijn opgesteld, nadat beide talen eeuwenlang niet in geschreven vorm gebruikt waren. Door de historische situatie heeft het Occitaans veel Franse invloeden ondergaan en het Catalaans veel Spaanse invloeden.

Verspreidingsgebied

Een groot deel van de zuidelijke helft van Frankrijk wordt tot het Occitaanse taalgebied gerekend. Uitzondering is onder andere het ten noorden van de Pyreneeën liggende Roussillon, en dan met name het departement Pyrénées Orientales. Dit gebied hoort het Catalaanse taalgebied. Hoewel er een groot aantal streekvarianten bekend zijn, wordt het Occitaanse taalgebied globaal in drie varianten onderverdeeld:

-het Gascon, gesproken in het gebied tussen Bordeaux, Toulouse en de Pyreneeën

-het Occitan Meridional, of Zuidelijk Occitaans, gesproken langs de Middellandse Zeekust

-het Nòrd-Occitan, dat gesproken wordt in de streek van Limoges, het Centraal Massief tot aan de Alpen

Binnen deze varianten worden de volgende dialecten tot het Occitaanse taalgebied gerekend: Aranees (Val d’Aran), Auvernhàt (Auvergne), Gascon (Gascogne), Lemosin (Limousin), Lengadocian (Languedoc), Provençau (Provence), en Aupenc (Vivarais).

advertentie

Ontstaan

In de 12e eeuw was Frankrijk in twee taalgebieden te verdelen, waarbij men de taal benoemde met het respectievelijk woord voor ‘ja’: Oc (Latijn: hoc) in het zuiden en Oïl (een oude vorm van oui, Latijn: hoc ille) in het noorden.

De Langue d’Oc ontwikkelde zich uit het Volkslatijn onder invloed van de taal van de Visigothen (Westgothen), die na de Volksverhuizing in die streek waren neergestreken. Het verspreidingsgebied van de Langue d’Oc kwam dan ook globaal overeen met het noorden van het Iberisch schiereiland, het zuiden van het huidige Frankrijk en het noordwesten van Italië. Het Occitaans is taalkundig nauwer verwant aan het Spaans dan aan het Frans, dat veel meer Keltische en Germaanse invloeden heeft ondergaan.

Het Occitaans kent ruim vier maal zoveel woorden als het Frans. De invloed van deze taal op andere talen was van de 12e tot en met de 14e eeuw dan ook groot, met name op het Frans, Italiaans, Spaans en Engels – grote delen van het Occitaanse taalgebied stonden in die periode namelijk onder Engels gezag.

advertentie

Ontwikkeling

De Langue d’Oc was op zijn hoogtepunt de juridische en bestuurlijke taal van de regio die onder invloed stond van het graafschap Toulouse. Veel hoofse literatuur werd oorspronkelijk in de Langue d’Oc geschreven en troubadours maakten de taal aan de hoven van Europa populair. Ook een van de eerste bijbelvertalingen in een volkstaal, althans het nieuwe testament, werd door de Katharen in de Langue d’Oc geschreven.

Na het overlijden van de laatste graaf, Raymond VIII, in 1249 kwam het graafschap Toulouse aan de Franse kroon en nam het Frans langzaam maar zeker de rol van officiële taal over. Beroofd van haar centrum verloor de Langue d’Oc haar eenheid en ontwikkelden zich hieruit een aantal streektalen. Met het Edict van Villers-Cotterêts in 1539 legde koning François I het Frans op voor alle officiële documenten. Dit betekende het einde voor de geschreven vorm van de Langue d’Oc en haar varianten. Het Occitaans bleef echter wel de belangrijkste gesproken taal in Zuid-Frankrijk tot Franse Revolutie van 1789. Het Frans was toen de taal van de vrijheid en de vooruitgang en alle andere talen werden als ouderwets, boers of als een brabbeltaal (patois) beschouwd.

In de 18e en vooral de 19e eeuw beleefde het geschreven Occitaans een bescheiden wedergeboorte door:

• -de Romantiek, waarin de middeleeuwse literatuur opnieuw populair werd
• -de opkomst van de arbeidersbeweging, waarbij het Occitaans een soort geuzen taal werd
• -de toenemende macht van de bourgeoisie, die de streektallen als teken van regionaal bewustzijn hanteerde
• -het op schrift stellen van de grammatica en de schrijfwijze door wetenschappers

Op dit moment is het Occitaans een bedreigde minderheidstaal. Ca. 65% van de inwoners van Occitanië begrijpt het Occitaans en ca. 2 miljoen mensen zou de taal nog dagelijks spreken, waarvan de meesten echter ouderen en plattelanders zijn. Er is wel een cultureel circuit ontstaan dat zich intensief bezighoudt met de poëzie en muziek uit de 12e eeuw. Hierbij spelen de New Age-beweging en het internet een belangrijke rol.

advertentie

LANGUEDOC-ROUSSILLON LINKS

Advertenties
• ANWB vakantie boeken Languedoc-Roussillon
• Languedoc-Roussillon Hotels
• Langudedoc-Roussillon Tui Reizen
• Hotels Trivago
• Reisgidsen en kaarten Languedoc-Roussilon

Nuttige links

Languedoc-Roussillon Startnederland (N+E)

Bronnen

Bongartz, M. / Languedoc-Roussillon

ANWB

Brutinot, L. / Languedoc-Roussillon

ANWB

Deggau, H. / Wandelgids Cevennen en Languedoc

ANWB

Encarta Encyclopedie

Graaf, G. de / Languedoc-Roussillon

ANWB

Hiddema, B. / Languedoc-Roussillon : Camargue, Cevennen

ANWB

Languedoc-Roussillon

Lannoo

Languedoc Roussillon : Gorges du Tarn, Cevennen, Carcassonne, Perpignan

Lannoo

Pijnenburg, H. / Cevennen, Languedoc

Gottmer/Becht

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems