ISRAEL
Taal

To read about ISRAEL in English - click here

Israel verre reizen van ANWB

Steden ISRAEL

Taal

advertentie

Ivriet geschreven in het Ivriet_{Photo: Tenth Plague CC 4.0 International no changes made}

Er zijn twee officiële talen in Israël: het (modern) Hebreeuws en het Arabisch. Het moderne Hebreeuws, ook wel Ivriet genoemd, wordt door vrijwel de gehele joodse bevolking gesproken.

Een aantal groepen immigranten heeft daarnaast hun taal van herkomst behouden.

De belangrijkste talen worden hierna in het kort beschreven:

Bijbels Hebreeuws

Het Bijbels Hebreeuws was van de 2e eeuw n.Chr. tot eind 19e eeuw een dode taal. Het Oude testament, gebaseerd op de joodse Tenach, het deel van de bijbel dat dateert van voor het begin van onze jaartelling, is van origine vrijwel geheel in het Hebreeuws opgesteld.

In het Hebreeuws zijn te onderscheiden:

1. Het klassieke Hebreeuws (waar het Bijbels Hebreeuws het grootste deel van uitmaakt)
2. Het na-bijbelse Hebreeuws (van de Talmoed en de zogenaamde ‘midrashim’, teksten die de bijbelteksten verklaren)
3. Het Middeleeuwse Hebreeuws (toen begon men voor het eerst over niet-religieuze zaken te schrijven en daardoor moesten er allerlei nieuwe woorden komen.
4. Het moderne Hebreeuws

advertentie

Hebreeuws alfabet_{Photo: Maltin75 CC 3.0 Unported no changes made}

Modern Hebreeuws

De herleving van het Hebreeuws als een levende taal is te danken aan de Litouwse jood Eliëzer ben-Yehuda, die zich in 1881 in Jeruzalem vestigde. Hij verspreidde onder de nieuwe generatie Hebreeuws-sprekenden woordenlijsten die toegespitst waren op de moderne maatschappij. Vanaf de invoering van het Britse mandaat was het Hebreeuws naast het Engels en het Arabisch een officiële taal. Nieuwe emigranten waren verplicht om een cursus modern Hebreeuws of Ivriet te volgen, en deze taal wordt nu door zo’n vijf miljoen mensen in Israël gesproken. Al in 1924 werd er een Hebreeuwse universiteit geopend en in 1966 won de Hebreeuws schrijvende auteur Shmuel Yosef Agnon de Nobelprijs voor de literatuur. Het Hebreeuws is een Semitische taal, die evenals het Arabisch van rechts naar links geschreven. Het is moeilijk om te zetten in Latijnse letters want heeft bijvoorbeeld geen hoofd- en kleine letters. In feite kent het Hebreeuws twee alfabetten, een voor gedrukte en een voor handgeschreven tekst. Het Hebreeuwse schrift heeft 22 medeklinkers en de ontbrekende klinkers zijn vervangen door klanktekens. Elke letter staat ook voor een getal, maar vaak worden getallen geschreven als de ons bekende cijfers.

Arabisch

Na de dood van Mohammed was Palestina een van de eerste gebieden die veroverd werd door de moslims, en in een snel tempo geïslamiseerd werd. Naast het Arabisch als spreektaal bestaat er ook een liturgische taal, het klassieke Arabisch, dat zich echter steeds meer van Arabische spreektaal onderscheidt. In Israël bestaan diverse Arabische dialecten, die zijn meegebracht door joden uit Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Het Arabische wordt van rechts naar links geschreven, behalve de getallen, die schrijft men van links naar rechts. Net als in het Hebreeuws worden klinkers vervangen door klanktekens

Palestijns Arabisch

Het Palestijns Arabische dialect wordt gesproken door de in Palestina geboren Arabieren en door joden die zich voor 1948 in het heilig Land vestigden.

Dit dialect lijkt veel op het Syrische en Libanese dialect, maar heeft ook invloeden ondergaan van het Hebreeuws en het Engels. Verder zijn er nog regionale verschillen en klinkt de taal in de steden en op het platteland ook anders.

Engels, Frans, Russisch, Spaans, Jiddisch

In Israël worden nog vele andere talen gesproken door de in een andere cultuur opgegroeide immigranten. Zo spreken de zogenaamde Jekké’s, Duitse immigranten uit de jaren dertig van de vorige eeuw, nog steeds alleen maar Duits. Andere talen die nog altijd worden gesproken, zijn Amharisch Ethiopisch, Nederlands, Hongaars, Pools, Chinees, en zelfs Ladinisch, dat nog wordt gesproken door afstammelingen van joden die in 1492 uit Spanje waren verdreven.

Engels was tijdens het Britse mandaat de voertaal, en is ook nu nog zeer belangrijk. Voor leerlingen is het Engels vanaf 10 jaar verplicht op school.

Als reactie op het Engelse kolonialisme was het Frans tot de Zesdaagse oorlog in 1967 de derde officiële taal, maar wordt steeds meer verdrongen door het Engels. Vooral veel Noord-Afrikaanse emigranten spreken nog Frans.

Het aantal mensen dat nog Russisch spreekt is na de massale immigratie uit de Sovjet-Unie en Rusland enorm gegroeid. Ze wonen onder andere veel in nieuwe steden als Carmiel, Natzrat Ilit en Arad.

Het Spaans wordt nog vooral door Zuid-Amerikaanse immigranten gesproken, die zich vaak in kibboetsen vestigden, maar nu ook in steden als Carmiel, Askelon en Tel Aviv wonen.

Het Jiddisch is in het middeleeuwse Midden-Europa ontstaan en is een mengeling van Hebreeuws, Duits en een aantal Slavische talen. Na de uitroeiing van de joden in Oost-Europa leek het Jiddisch te verdwijnen, maar het wordt nog steeds gesproken door een aantal immigranten en in ultra-orthodoxe gemeenschappen in Rusland, Polen, de Baltische staten en in Roemenië. Jiddische taal en literatuur worden zelfs nog op universiteiten onderwezen.

Enkele woorden:

Nederlands	Hebreeuws	Arabisch
goedemorgen	boker tov	sabah al cheir
goedenacht	lajla tov	tisbah ala cheir
alstublieft	bevàkasha	min fadlak
bier	bira	bira
eten	ochel	akl
thee	te	shay
wijn	jajin	nabid
suiker	sukar	sukkar

advertentie

Nuttige links

Israël Favorietje (N)
Israël Verzamelgids (N+E)
Reisinformatie Israël (N)
Reizendoejezo - Israel (N)
Rondreis Israël (N)

Bronnen

Cahill, M.J. / Israel

Chelsea House Publishers

Gerhard, C. / Israël

Van Reemst

Griver, S. / Israël : inclusief de Palestijnse Autonome Gebieden

Kosmos-Z&K

Groeneveld, M. / Israël: een leesboek

Boekencentrum

Het Heilig Land

Standaard

Rauch, M. / Israël

ANWB

Sanger, A. / Israël

Van Reemst

Semsek, H.-G. / Israël : Westelijke-Jordaanoever, excursies naar Jordanië

Het Spectrum

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems

ISRAELTaal