ISRAEL
Samenleving

To read about ISRAEL in English - click here

Israel verre reizen van ANWB

Steden ISRAEL

Eilat

Jeruzalem

Samenleving

Staatsinrichting

Israël heeft geen geschreven constitutie, omdat de orthodoxe en vrijzinnige stromingen niet tot overeenstemming konden komen over principiële punten. In 1950 heeft de Knesset (letterlijk ‘bijeenkomst’ of ‘vergadering’) besloten van tijd tot tijd zogenaamde fundamentele wetten aan te nemen, die samen de plaats van een grondwet moeten innemen.

advertentie

Knesset, Israel_{Photo: James Emery CC 2.0 Generic no changes made}

De republiek Israël is een parlementaire democratie met als staatshoofd een president. De uitvoerende macht berust bij de premier en de ministers, die samen de regering vormen; zij behoeven het vertrouwen van het parlement, de Knesset. De president vraagt de leider van de partij met de meeste zetels om de regering te vormen. De 120 leden tellende Knesset bezit wetgevende macht en wordt eens per vier jaar door het volk gekozen, volgens een systeem van evenredig, direct en geheim kiesrecht. Alle staatsburgers van 18 jaar en ouder hebben kiesrecht. Elke kiezer heeft twee stemmen: een voor de minister-president en een voor een partij; een verdeling in kieskringen is er niet. Er is een kiesdrempel van 1%, waardoor het politieke landschap sterk versplinterd is. Een duidelijk nadeel is dat de noodzaak van coalitieregeringen resulteert in een soort dictatuur van de kleine partijen. Geen enkele Israëlische partij heeft dan ook ooit de absolute meerderheid behaald. In maart 2001 is de kieswet veranderd en met ingang van de nieuwe verkiezingen zal het oude systeem weer worden gehanteerd. Dit houdt in dat men één stem uitbrengt voor één partij.

De president benoemt de kabinetsformateur na consultatie van de vertegenwoordigers van de partijfracties in de Knesset. De president zelf wordt door de Knesset bij geheime stemming voor een periode van vijf jaar gekozen en is zelf ook lid van de Knesset. Er bestaat de mogelijkheid tot herverkiezing voor nogmaals vijf jaar. Ook ministers kunnen lid van de Knesset zijn, maar het hoeft niet. Hoewel de president het staatshoofd is, bekleedt hij in feite slechts een ceremoniële functie.

De rechtsprekende macht zijn de rechters en de rechtbanken. De Israëlische strafwetgeving bestaat uit drie delen: de wetten uit de tijd dat het land een provincie was van het Ottomaanse rijk (tot 1917), de wetten uit de tijd van het Britse Mandaat en de wetten van de staat Israël zelf. Een aantal familiezaken wordt in Israël door religieuze rechtbanken behandeld. Het Hooggerechtshof beslist in laatste instantie. Voor de actuele politieke situatie zie hoofdstuk geschiedenis.

advertentie

Administratieve indeling

advertentie

Districten van Israel_{Photo: Golbez CC 2.0 Generic no changes made}

Het land is ingedeeld in zes districten en 17 onderdistricten. De gemeenteraden worden voor vier jaar gekozen en de bezette gebieden staan onder militair bestuur, dat door burgerbeambten wordt geadviseerd.

Zes districten:

District	hoofdstad	oppervlakte	aantal inwoners
Hadarom	Be’ér Sheva’	14.231 km2	950.000
Hamerkaz	Ramla	1.276 km2	1.550.000
Hazafon	Nazerat ‘Illit	3.324 km2	1.130.000
Hefa	Hefa	863 km2	840.000
Tel Aviv	Tel Aviv-Yafo	171 km2	1.165.000
Yerushalayim	Yerushalayim	652 km2	795.000

advertentie

Onderwijs

advertentie

Universiteit van Haifa_{Photo: Zvi Roger CC 3.0 Unported no changes made}

Het onderwijssysteem in Israël sluit deels aan bij Europa, deels bij de Verenigde Staten; onderwijs wordt in het Ivriet of Arabisch voor de Arabieren gegeven. Israël telt ruim 3000 scholen en meer dan 110.000 leerkrachten. Gemiddeld volgen Israëli’s meer dan twaalf jaar onderwijs en het analfabetisme ligt beneden de 3%.

Er zijn vier soorten onderwijs in Israël: staatsonderwijs, religieus onderwijs, Arabisch onderwijs en privé-onderwijs. Van de personen tussen 20-24 jaar gaat 56% naar de universiteit en meer dan de helft van de universitaire studenten bestaat uit vrouwen.

Israëlische kinderen gaan vanaf hun vijfde jaar eerst een jaar naar de kleuterschool, voordat ze zes jaar lang naar de basisschool gaan. Daarna volgt er een drie jaar durende middenschool, waarna er een eind komt aan de tien jaar durende leerplicht.

Na de middenschool gaat het overgrote deel van de leerlingen naar een vakschool of naar een hogere school. Ongeveer een kwart van de joodse families stuurt zijn kinderen naar een van de vele religieuze scholen.

Israël heeft zes universiteiten: de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem, de nationaal-religieuze Hogeschool van Bar-Ilan bij Tel Aviv, de Ben Goerion-universiteit van Beersheva en het Israëlisch Instituut voor Technologie (Technion) in Haifa. Verder wordt het Weizmann Instituut ook als een universiteit beschouwd.

Bijna een kwart van de werkzame bevolking heeft een universitaire opleiding afgerond, en hiermee neemt Israël, na de Verenigde Staten en Nederland, de derde plaats in op de wereldranglijst.

advertentie

Typisch Israëlisch

advertentie

Kibboets Gat vanuit de lucht_{Photo: Amos Meron CC 3.0 Unported no changes made}

KIBBOETS EN MOSJAV

De kibboetsen (IvrieT: kibbutz, kibbutzim) zijn een typisch Israëlisch experiment. Ze werden niet alleen gebouwd ter verwezenlijking van het socialistische gelijkheidsideaal, maar ook uit veiligheidsoverwegingen. De eerste kibboets werd in 1909 gesticht in een gebied ten zuiden van het meer van Genesareth. Op dit moment telt Israël ongeveer 270 kibboetsen en nog altijd worden er nieuwe kibboetsen opgezet. Gemiddeld werken er ongeveer 400 mensen in een kibboets, maar een paar dorpen hebben meer dan 1000 inwoners.

Deze landbouwnederzettingen zijn gebaseerd op het principe van gezamenlijke productie en consumptie en gelijkheid van alle leden. Tegenwoordig leeft nog maar drie procent van de Israëliërs in kibboetsen. Bijna de helft van alle agrarische producten is van deze bedrijven afkomstig en in vele daarvan worden ook industriële producten gemaakt. Ongeveer vijftig kibboetsen in vakantiegebieden hebben het toerisme omarmd. Enkele tientallen daarvan zijn lid van de Kibbutz Hotels Chain, met een eigen hoofdkantoor in Tel Aviv. De kibboetsbeweging heeft zijn eigen instituten voor hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, naast een eigen kamerorkest, theatergroepen, dansgroepen, galeries en uitgeverijen. Onderwijs, gezondheidszorg, kinderopvang, wasserijen en andere diensten zijn gratis.

Vroeger stonden alle gebouwen van de kibboets binnen een ommuurde ruimte met maar één ingang. Vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw stonden de woningen en ontspanningsruimten niet meer rond de binnenplaats, maar afgescheiden van de andere gebouwen. Tijdens het Britse Mandaat bestonden de eerste kibboetsen uit bouwvallige houten barakken, met palissaden en bewaakt door middel van een wachttoren.

Uit de kibboetsen zijn de ‘mosjavim’ voortgekomen, een soort coöperaties waarin de gezinnen de individuele exploitatie van hun boerenbedrijf combineren met gemeenschappelijke eigendom van productiemiddelen en diensten. De mosjav heeft geen vast ontwerp, maar ieder gezin krijgt een ongeveer even groot perceel grond van gelijke kwaliteit. In 1920 werd de eerste mosjav opgetrokken en tegenwoordig woont nog ca. 4% van de Israëlische bevolking in een van de ca. 450 mosjavim.

In de ‘mosjavim sjitufim’ is ook het land gemeenschappelijk bezit en is er sprake van gezamenlijk beheer.

advertentie

KOOSJER ETEN

advertentie

Koosjes MacDonalds in Israel_{Photo: Andrés Monroy-Hernández CC 2.0 Generic no changes made}

De aanduiding ‘koosjer’ bij een restaurant betekent dat de keuken onder toezicht staat van het opperrabinaat. Koosjer garandeert dat de keuze van de ingrediënten en de bereiding onder streng toezicht staan. Niet-koosjer voedsel is onrein of ‘trefa’.

Men maakt in principe onderscheid tussen natuurlijke producten waar geen speciale bereiding voor nodig is, zoals vruchten, groente en koffie. Vlees mag onder bepaalde voorwaarden gebruikt worden en er zijn onreine producten die nooit gebruikt mogen worden.

Koosjer is alleen het vlees van dieren die met een vlijmscherp mes geslacht zijn, zodat het geen bloed meer bevat, want bloed wordt beschouwd als een deel van de ziel.

Koosjere zoogdieren zijn evenhoevige, herkauwende dieren als rund, lam en geit, maar niet varken, konijn of kameel, die of niet evenhoevig zijn, of hun voedsel niet herkauwen. Van gevogelte is eend, gans kip, duif, fazant en kalkoen koosjer, wildgevogelte niet. Van de waterdieren is koosjer wat schubben heeft, mosselen en schaaldieren dus niet.

Melkproducten moeten afkomstig zijn van koosjere dieren en vlees en melk moeten streng gescheiden blijven. Melkproducten mag men pas vijf uur na een vleesmaaltijd tot zich nemen. Na een melkproduct moet men weer twee uur wachten.

ISRAEL LINKS

Advertenties
• Authentieke reizen naar Israel
• Israel verre reizen van ANWB
• Djoser Rondreis Israel
• Israel Tui Reizen
• Hotels Trivago
• Naar Israel met Sunweb
• Israël Hotels
• Autoverhuur Sunny Cars Israël
• Rondreizen Israel
• Boeken, ook tweedehands, over ISRAEL bij Bol.com

Nuttige links

Israël Favorietje (N)
Israël Verzamelgids (N+E)
Reisinformatie Israël (N)
Reizendoejezo - Israel (N)
Rondreis Israël (N)

Bronnen

Cahill, M.J. / Israel

Chelsea House Publishers

Gerhard, C. / Israël

Van Reemst

Griver, S. / Israël : inclusief de Palestijnse Autonome Gebieden

Kosmos-Z&K

Groeneveld, M. / Israël: een leesboek

Boekencentrum

Het Heilig Land

Standaard

Rauch, M. / Israël

ANWB

Sanger, A. / Israël

Van Reemst

Semsek, H.-G. / Israël : Westelijke-Jordaanoever, excursies naar Jordanië

Het Spectrum

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt oktober 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems