HONGKONG
Geschiedenis

To read about HONGKONG in English - click here

Hotels Hongkong

Geschiedenis

China en de Europeanen

Voordat de Europeanen voet aan wal zetten in de 16e eeuw was het Hongkongse gebied al duizenden jaren bewoond. De eerste bewoners op o.a. het eiland Lantau waren vissers. Gedurende de Middeleeuwen was de toenmalige haven Shek Pai een florerend piratennest. Portugal was het eerste westerse land dat contact had met de Chinezen (1557). De Portugezen mochten van de Chinezen een basis opzetten op Macau nabij het huidige Hongkong.

Jezuïeten werden in 1582 toegestaan zich te vestigen in Zhaoqing, een dorp ten westen van Guangzhou. Het eerste handelscontact met de Britten werd lang tegengehouden door de Chinezen, maar in 1685 werd de handel tussen China en Groot-Brittannië gestart. Vanaf die tijd voeren Britse schepen van de East India Company van de Indiase kust naar Guangzhou. Ook werd het Britse handelaren toegestaan om handelskantoren in Guangzhou te vestigen vanwege de export van thee en zijde. Eind 17e eeuw was er een levendige handel ontstaan tussen de Britten en ook de Fransen, later gevolgd door de Hollanders, Denen, Zweden en Amerikanen. Voor de Chinezen zelf was de handel met de Europeanen van weinig belang. Het gebeurde aan de rand van de wildernis en bovendien werden de Europeanen als barbaren beschouwd. De dramatische invloed die de Europeanen uiteindelijk op China zouden hebben, kon toen nog niemand voorzien. In 1757 kreeg een handelsgilde, Co Hong genaamd, het alleenrecht wat betreft de handel met het buitenland. Deze monopoliepositie leidde onvermijdelijk tot veel corruptie en had voor de Europeanen grote gevolgen. De Europese handelaren werden veel beperkingen opgelegd.

Enkele daarvan waren:

• Ze mochten zich alleen van september tot maart in Guangzhou vertonen.
• De handelsgebied werd beperkt tot Shamian Island.
• Vrouwen en kinderen moesten in Macau blijven.
• Buitenlanders mochten geen Chinees leren.
• Er mochten alleen zaken gedaan worden met de Co Hong.

De handelaren klaagden natuurlijk steen en been over deze beperkingen, die bovendien nog van dag tot dag veranderden. Desalniettemin floreerde de handel, hoewel de meeste winst naar de Chinezen ging die betaald wilden worden in zilver.

advertentie

Opiumoorlogen

Dit was helemaal niet naar de zin van de westerse handelaren en vanaf 1773 werd met de lucratieve opiumhandel begonnen doordat de vraag naar opium vanuit China enorm groeide. Keizer Dao Guang, bezorgd door de teruglopende zilverinkomsten en het toenemende aantal opiumverslaafden, verbood in 1796 de opiumhandel.

Maar de buitenlandse handelaren hadden andere ideeën en gingen gewoon door met de handel, geholpen door de Co Hong en corrupte Chinese ambtenaren.

In 1839 werd er een speciale ambtenaar, Lin Zexu, door de keizer naar Guang Zhou gestuurd om de opiumhandel uit te roeien. Ondertussen was kapitein Charles Elliot door Lord Palmerston aangesteld om de problemen met de Chinezen op te lossen. Binnen één week echter lukte het Lin om de Britten te omsingelen en de voedselaanvoer af te snijden. De Britten hielden het zes weken vol maar waren uiteindelijk genoodzaakt om 20.000 kisten met opium aan de Chinezen te overhandigen. De opium werd in het openbaar vernietigd.

advertentie

Hongkong in Britse handen

Hierna probeerde Elliot de onderhandelingen met de Chinezen weer te openen, maar dit liep op een mislukking uit. De Britten stuurden hierop een leger onder leiding van George Elliot (de neef van Charles Elliot) om wraak te nemen, de handelsovereenkomsten veilig te stellen en sommige eilanden te bezetten. Het leger arriveerde in juni 1840, blokkeerde Guangzhou en zeilde noordwaarts, bezette en blokkeerde een aantal havens en steden aan de kust en de Yangzi- rivier, en bedreigde uiteindelijk zelfs Beijing. De keizer startte hierop onderhandelingen met de Britten, die zich vervolgens terugtrokken uit Noord-China.

In januari 1841, na verdere militaire acties en dreigementen stemden de Chinezen in met de Conventie van Chuan Bi. Daardoor werd onder andere Hongkong Island (weliswaar nog niet officieel) toegewezen aan de Britten. Op 26 januari 1841 claimde commandeur Gordan Bremmer Hongkong Island. Eind februari viel Charles Elliot de Bogue forten bij Humen aan, controleerde de Parel-rivier en belegerde Guangzhou. Daarna eiste hij van de Chinese kooplieden o.a. zes miljoen dollar. In augustus 1841 zeilde een sterk leger van de Britten noordwaarts en werden o.a. de steden Xiamen, Ningbo en Shanghai ingenomen. Toen ook Nanking dreigde te vallen werden de Chinezen min of meer gedwongen om het Verdrag van Nanking te accepteren waarin Hongkong officieel aan de Britten werd toegewezen. De gevechten waren echter nog niet ten einde.

In 1856 brak er weer een oorlog uit vanwege interpretatieverschillen van eerdere verdragen en het enteren van een Brits schip door de Chinezen, die op zoek waren naar piraten. De Britten kregen zelfs hulp van de Fransen, de Russen en de Amerikanen. Deze oorlog eindigde met het Verdrag van Tianjin waarin de Britten werd toegestaan een diplomatieke post op het Chinese vasteland te openen. In 1859 voer een flottielje met aan boord een “officiële” Britse afgezant en een gevolmachtigde minister de Pei Ho rivier op, ondanks waarschuwingen van de Chinezen. Deze namen de boten onder vuur en er vielen vele doden onder de Britten. De Britten gebruikten dit (uitgelokte?) incident om samen met de Fransen China binnen te vallen en richting Beijing op te trekken. De Chinezen werden gedwongen het Verdrag van Peking (Beijing) te ondertekenen en dit leverde de Britten o.a. het Kowloon-schiereiland op en het nabijgelegen Stonecutters Island. Veertig jaar later dreigde China weer onder de voet te worden gelopen door de Westerse mogendheden en Japan, en dit resulteerde in het Tweede Verdrag van Peking in juni 1898. Hierin werd bepaald dat de Britten de New Territories mochten pachten voor een periode van 99 jaar, te beginnen op 1 juli 1898 en eindigend op 1 juli 1997.

advertentie

Economische transformatie

Vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog maakte Hongkong de overgang van een handelsland naar een industrieland. Deze verandering werd nog versterkt door burgeroorlog in China (1920/1930) en door de Japanse invasie in China, waarna vele rijke Chinezen vluchtten naar de veilige Britse kolonie Hongkong. De omslag werd definitief tijdens de Korea-oorlog toen de Verenigde Staten een embargo op Chinese goederen afkondigden en zo Hongkong economisch aan banden legden. Om te overleven was Hongkong wel genoodzaakt om zich steeds meer te richten op het ontwikkelen van o.a. het bank- en verzekeringswezen en de industrie.

In 1949 kwamen de Chinezen in China aan de macht en iedereen ging er vanuit dat zij de kapitalistische Britse kolonie zouden innemen. Dit gebeurde echter niet omdat Hongkong economisch gezien te belangrijk was voor China. Toch stuurde China in 1962 70.000 Chinezen de grens over om zich te vestigen in Hongkong. In 1967, op het hoogtepunt van de Culturele Revolutie in China, raakte Hongkong ernstig in de problemen door relschoppende arbeiders. Er ontploften zelfs enkele bommen.

In datzelfde jaar stuurden de Chinezen een militaire eenheid de Hongkongse grens over waarbij vijf politiemensen gedood werden. De toenmalige gouverneur van Hongkong stond op het punt te vluchten toen de Chinezen zich weer terugtrokken. Door deze onzekere tijd kelderden de prijzen van huizen, kantoren en fabrieken scherp en de handel en het toerisme lag nagenoeg stil. Maar ook China zelf had economisch te lijden en eind jaren zestig keerde de rust weer.

advertentie

Van Britse kroonkolonie naar Chinese Special Administrative Region

In september 1984 kwamen de Britten met de Chinezen overeen dat de gehele kolonie in 1997 in Chinese handen zou overgaan. Deze overeenkomst, de “Sino- British Joint Declaration”, hield echter wel in dat er in de sociale, economische en politieke status van Hongkong tot 2047 niets veranderd mocht worden. In 1988 publiceerde Beijing de "Basic Law for Hong Kong", een soort opvolger van de Joint Declaration die leek op een officiële grondwet.

Enkele bepalingen waren:

• Hongkong behoudt het rechtssysteem en gegarandeerd wordt het recht op het bezitten van onroerend goed.
• Hongkongse burgers behouden het recht om in en uit de kolonie te reizen.
• Hongkong blijft een vrijhaven houden.
• Hongkong blijft onafhankelijk lid van internationale organisaties.
• Hongkongers behouden het recht om te staken.

De democratische beweging in China bereikt tegelijkertijd zijn hoogte- en dieptepunt in 1989, toen 1 miljoen mensen protesteerden op het Tiananmen-plein van Beijing. Deze protesten werden echter met harde hand onderdrukt en velen werden gedood of gevangen genomen. Ook in Hongkong werd geprotesteerd door ongeveer 500.000 mensen en na het bloedbad op het Tiananmen-plein gingen meer dan 1 miljoen mensen de straten op. Dit protest had grote gevolgen voor de economie want de aandelen zakten gemiddeld in één dag met 22% en veel kapitaal verdween naar het buitenland.

De laatste vijf jaar van de Britse overheersing werden gekenmerkt door toenemende vijandigheid van de Chinezen ten opzichte van de Britten. Zo was de mate van democratie onder de “Basic Law” nog steeds onduidelijk. De Britten eisten op zijn minst een gelimiteerde democratie. China reageerde furieus en dreigde Hongkong eerder dan 1997 op te eisen. De bom dreigde pas echte te barsten toen in 1996 China aankondigde dat de democratisch gekozen wetgevende raad (legislative Council) vervangen zou worden door een door China aangestelde raad. Door de ondanks alle afspraken zeer onzekere situatie vluchten er op dit moment ongeveer 60.000 mensen per jaar uit Hongkong en 40% van de bevolking is van plan om ooit te emigreren. Met name de rijken en de degenen met een goede opleiding willen snel weg. Door dit alles hangt er een wolk van pessimisme over Hongkong omdat men volledig afhankelijk is van de ontwikkelingen en de machthebbers in China. Terwijl het dagelijkse leven in Hongkong na de overdracht aan China in 1997 niet drastisch lijkt te zijn veranderd, blijft de zorg bestaan dat de invloed van het Chinese bestuur de onafhankelijkheid van de Hongkong SAR aantast. Buitenlandse waarnemers volgen daarom het democratiseringsproces in Hongkong nauwlettend. Zo voorziet de 'Basic Law' voorziet in de mogelijkheid van een meer democratisch selectieproces van de 'Chief Executive' in 2007, en een meer democratische selectie van de LegCo-leden in 2008, met directe verkiezingen als uiteindelijk doel. Chief Executive Tsang presenteerde, met instemming van Peking, in het najaar van 2005 plannen om enkele bescheiden democratische verbeteringen in te voeren voor 2007/2008. De democratische oppositie vond echter dat deze plannen niet ver genoeg gingen, en stemde in december 2005 tegen, zodat de benodigde 2/3 meerderheid in de LegCo niet werd gehaald. In maart 2007 wordt Tsang met overweldigende meerderheid herkozen als Chief Executive.

Op 1 juli 2012 werd Chun-Yin Leung de nieuwe Chief Executive. Het staathoofd van Hongkong is de president van China. Zie ook de China geschiedenis pagina van Landenweb. In september 2016 zijn er verkiezingen gehouden die winst opleveren voor voorvechters van een onafhankelijk Hongkong. De Chinese overheid zegt geen oproepen tot onafhankelijkheid te tolereren. In november 2016 kondigt Leung aan niet op te gaan voor een nieuwe termijn bij de verkiezingen van 2017 vanwege familieomstandigheden. In maart 2017 wint Carrie Lam de verkiezingen en wordt de nieuwe Chief Executive. De Chinese president Xi Jinping bezoekt Hongkong in juni 2017 en waarschuwt Lam dat elke poging om het gezag van China te ondermijnen consequenties zal hebben.

In juni 2020 nam de Chinese regering een veiligheidswet voor Hongkong aan die handelingen als afscheiding, subversie, terrorisme en samenspanning met buitenlandse of externe krachten strafbaar zou stellen. Volgens critici werden protesten en de vrijheid van meningsuiting door de wet aan banden gelegd en werd de autonomie van Hongkong erdoor ingeperkt, terwijl Beijing zei dat de wet voor stabiliteit zou zorgen. De wet werd internationaal op grote schaal veroordeeld en er was kritiek op het feit dat de wet in feite een einde maakte aan het beginsel "één land, twee systemen" dat in de basiswet van Hongkong is vastgelegd. Sinds de goedkeuring hebben de autoriteiten de wet gebruikt om prodemocratische activisten en politici op te sluiten, oppositieleden te verdrijven en mediakantoren binnen te vallen. In maart 2021 heeft Peking het aantal rechtstreeks verkozen zetels in de wetgevende macht van Hongkong verminderd, waarmee de pogingen om de politieke oppositie en protesten in te dammen, werden voortgezet.

advertentie

HONGKONG LINKS

Advertenties
• Hongkong Tui Reizen
• Hong Kong Hotels
• Bouw je eigen China-rondreis inclusief Hong Kong
• Hotels Trivago
• Reisgidsen HongKong

Nuttige links

Hongkong Jouwweb (N)
Hongkong Startkabel (N+E)
Reisinformatie Hongkong (N)

Bronnen

Bernstein, K. / Hong Kong

Kosmos-Z&K

Groth, P. / Hongkong

Deltas

Lyle, G. / Hong Kong

Chelsea House Publishers

Storey, R. / Hong Kong, Macau & Guangzhou

Lonely Planet

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems