GUINEE-BISSAU
Samenleving

To read about GUINEA-BISSAU in English - click here

Hotels Guinee-Bissau

Samenleving

Staatsinrichting

Guinee-Bissau is een republiek met een president als staatshoofd. De formele macht is in handen van de president, die wordt bijgestaan door een eerste minister. Het leger vormt echter, zeker na de recente gebeurtenissen, een zeer belangrijke machtsfactor die er niet voor terugdeinst om met geweld of onder dreiging daarvan haar eigen belangen te behartigen. Verschillende malen is gebleken dat deze belangen niet altijd parallel lopen met de landsbelangen. De regering wordt gevormd door de president, de eerste minister, de overige ministers en staatssecretarissen alsmede de directeur van de Centrale Bank. De regering is verantwoording schuldig aan het parlement dat uit 102 leden bestaat. Het parlement werd door Yala ontbonden in november 2002, maar met de verkiezingen van 28 maart 2004 is het weer in ere hersteld. Tijdens de laatste crisis is echter wederom gebleken dat het parlement, als het erop aankomt, geen machtsfactor van betekenis is. Pas met een structureel gereduceerde rol van de strijdkrachten zou het parlement op een behoorlijke manier kunnen gaan functioneren, maar daar ziet het voorlopig niet naar uit. Daar komt bij, dat binnen de afzonderlijke partijen en tussen de partijen onderling verschillende stromingen om de macht strijden. Sinds enkele jaren spelen etnische tegenstellingen (vnl. Balantes tegen overige etnische groepen, maar ook tussen zuid- en noord-Balantes onderling) een toenemende rol, en dat zal naar verwachting in de toekomst niet meer verdwijnen.

advertentie

Politiek

Het slechte bestuur door de voormalige regering van president Yala, de slechte economische- en mensenrechtensituatie en de achteruitgaande financiële en maatschappelijke positie van het leger, leidden tot de staatsgreep van 14 september 2003. Onder een interim-regering zijn de eerste stappen richting stabilisatie en economisch herstel gezet. De nieuwe regering riep de internationale gemeenschap op het land te hulp te komen. Hieraan werd echter vrijwel geen gehoor gegeven. Voorheen konden de militairen, wanneer ze geld nodig hadden, met enig machtsvertoon en gegarandeerd succes langsgaan bij staatsinstituties zoals de Centrale Bank, de douane, en de belastingdienst. De interim-regering poogde mede op instigatie van o.a. het IMF en de EU, in toenemende mate een halt toe te roepen aan deze ‘maffia-praktijken’. Na diverse verkiezingen en staatgrepen is de macht mopmenteel in handen van een militaire unta onder leiding van Manuel Serifo Nhamadjo.

Voor de actuele politieke situatie zie hoofdstuk geschiedenis.

Economie

De economie steunt voornamelijk op de sectoren landbouw (58%) en diensten (28,5%). Rijst en granen zijn de producten die voor eigen consumptie worden gebruikt en het belangrijkste exportproduct is cashewnoten. De cashewoogst is belangrijk maar de wereldmarktprijs van de cashewnoot is sinds 1999 sterk gedaald, waardoor de nettowaarde alleen maar minder is geworden. Andere exportproducten zijn: palmharten, bevroren vis en garnalen. Guinee-Bissau, Kaapverdië, Gambia, Guinee, Mauritanië en Senegal een overeenkomst om regionale samenwerking in toezicht op hun visgebieden te bevorderen. Het land heeft sinds 2001 een visserijakkoord met de Europese Commissie. Middels dit akkoord mogen Europese vissers binnen de territoriale wateren van Guinee-Bissau vissen. Hiernaast zijn in het verleden diverse afzonderlijke visserijcontracten afgesloten, waarvan de opbrengsten direct naar de president vloeiden. Het IMF-noodbudget heeft deze (aanzienlijke) geldstromen duidelijk in kaart gebracht.

Hoewel het land veel natuurlijke grondstoffen kent, worden deze niet op efficiënte manier gebruikt. Dit komt deels door de erfenis van Portugal, te weten een slechte infrastructuur, een importintensieve en beperkte industriebasis en weinig goed geschoolde arbeiders. Dankzij Wereldbank- en IMF-programma's was de economie vóór uitbreken van het conflict in 1998 voorzichtig op de goede weg, ondanks de grote begrotingstekorten en hoge inflatie aan het begin van de jaren negentig. Het conflict is echter zeer nadelig gebleken voor de economische ontwikkelingen en het land is hiervan nog lang niet hersteld.

Het land is sterk afhankelijk van de steun van Wereldbank en het IMF en de Europese Commissie. Het aantal bilaterale donoren is erg beperkt en stelt in hulpvolume weinig meer voor. Eind 2000 was in het kader van HIPC de zeer hoge nominale schuldenlast van $ 824 miljoen (bij 1,2 miljoen inwoners) preliminair kwijtgescholden. In mei 2001 besloten IMF en Wereldbank echter hun programma's, respectievelijk de Poverty Reduction Growth Facility en het Rehabilitatiekrediet, op te schorten vanwege het slechte macro-economische beleid van de regering. Vervolgens gaven Wereldbank en IMF een vorm van interim schuldverlichting, maar ook deze werd eind 2002 door een gebrek aan transparantie in het beheer van de publieke financiën stopgezet. Na een artikel IV consultatie was het Guinee-Bissau gelukt een akkoord voor een Staff Monitored Programme (SMP) te krijgen met het IMF, maar dit liep ernstige vertraging op door het ontslag van premier Carlos Gomes. De nieuwe regering heeft aangegeven in aanmerking te willen komen voor emergency post-conflict assistance (EPCA) in 2006. Enige feiten over de economie van Guinee-Bissau zijn dat het groeipercentage 3,5% in 2013 was. Het BNP bedraagt $1.200 per hoofd van de bevolking (2013). In Guinee-Bissau komt 58% van het BNP van de landbouwsector, de industrie draagt 13,5% bij en de dienstensector is goed voor 28,5% van het BNP.

advertentie