FINLAND
Geschiedenis

To read about FINLAND in English - click here

Hotels Finland

Steden FINLAND

Helsinki

Geschiedenis

Vroegste geschiedenis en Middeleeuwen

advertentie

Middeleeuws kasteel van Turku, Finland_{Photo: Markus Koljonen CC 3.0 Unported no changes made}

De Finnen stammen af van de nomaden die in de steppen tussen de Midden-Wolga en de Oeral leefden. Zij drongen in de eerste eeuwen van onze jaartelling vanuit het gebied ten zuiden van de Finse Golf hun huidige woongebied binnen. In de 8ste eeuw vormden zich drie stamstaatjes: Suomi, Tavastenland en Karelië. Aan de wederzijdse plundertochten tussen Finnen en Zweden kwam een eind door drie kruistochten van de Zweden tussen ca. 1150 en 1300, waarna vestingen werden gebouwd, het christendom werd geïntroduceerd en vooral de oostkust van de Botnische Golf werd gekoloniseerd. Het gebied werd een Zweeds hertogdom, later grootvorstendom. Zweden behandelde Finland niet als een veroverd land, maar als een Zweedse provincie.

16e - 19e eeuw

advertentie

Kaart van Scandinavie 1730_{Photo: Publiek domein}

In de zestiende eeuw werd Finland voortdurend aangevallen door Denen en Russen. In 1700 brak de grote Noordse Oorlog uit tussen Zweden en Rusland. Finland werd het slagveld en er stierven vele Finnen door oorlog, pest en honger. Een nieuwe oorlog (1808-1809) tussen Zweden en Rusland eindigde met de inlijving van Finland door de Russen. Tsaar Alexander I riep de Finse Landdag bijeen en beloofde de godsdienst, eigen wetten en rechten te eerbiedigen. Het land werd een constitutioneel geregeerd grootvorstendom, waarin een gouverneur-generaal de tsaar vertegenwoordigde. In 1811 werd het in 1721 veroverde Karelië weer bij het grootvorstendom gevoegd. In 1863 werd het Fins naast het Zweeds in bestuur en rechtspraak toegelaten. In 1863 werd ook weer voor het eerst sinds 1809 de Finse Landdag bijeengeroepen, wat in de toekomst tenminste iedere vijf jaar zou gebeuren. Rond de eeuwwisseling was van de beperkte autonomie weinig meer over. In 1899 verloor de Finse Landdag zijn machten in 1901 werd het Finse leger afgeschaft. Ook werd het Russisch de officiële taal.

Eerste helft van de 20e eeuw

advertentie

Onafhankelijkheidsverklaring van Finland door de Bolsjewieken_{Photo: Publiek domein}

De Russische nederlaag in de oorlog tegen Japan (1904-1905) en de daaropvolgende binnenlandse onrust in Rusland leidde ook in Finland tot hervormingen. Finland kreeg een democratisch gekozen Rijksdag en de vrouwen kregen als eerste in Europa politieke rechten. Een nieuwe onderdrukking van de Russen volgde echter in de jaren 1908-1910. Na de Oktoberrevolutie van 1917 in Rusland kondigde rechts echter, met steun van het Duitsland en Zweden, de volledige onafhankelijkheid af (6 dec. 1917). Politieke strubbelingen leidden in 1918 tot een heuse burgeroorlog die tienduizenden Finnen het leven kostte. Nieuwe verkiezingen leidden tot een republikeinse meerderheid in de Rijksdag. Daarmee was, na een kort regentschap van Mannerheim, de republiek een feit (juli 1919) en sloot men in 1920 vrede met het toenmalige Sovjet-Rusland.

advertentie

Karl Juho Ståhlberg, eerste president van Finland_{Photo: Publiek domein}

Eerste president werd Karl Juho Ståhlberg. De tegenstellingen uit de burgeroorlog bereikten weer een hoogtepunt in 1929-1930. Na een stakingsgolf eiste de fascistisch getinte Lappobeweging een verbod van alle communistische activiteiten. Een staatsgreep van een der Lappoleiders, generaal Wallenius (maart 1932), werd echter in de kiem gesmoord, waarna de beweging werd verboden.

Doordat de grote burgerlijke partijen ernstig verdeeld waren over de economische politiek, was de vorming van een stabiele regering echter onmogelijk. Het land werd weer op het democratische pad gebracht door een minderheidsregering van de kleine (liberale) partijen, met steun van de sociaal-democraten. In 1937 werd links voor het eerst in de Finse politiek geaccepteerd als partner. In september 1939 brak de Winteroorlog tussen de Sovjet-Unie en Finland uit. De Russen maakten aanspraken op delen van Oost-Finland en wilde een marinebasis pachten. In de Winteroorlog was Finland kansloos en bij de vrede van Moskou kreeg de Sovjet-Unie nog meer dan het geëist had. In juni 1941 viel Finland, samen met Duitsland, de Sovjet-Unie weer aan. In augustus 1944 koos de Rijksdag maarschalk Mannerheim tot president en hij maakte na zware gevechten Finland los van Duitsland en sloot een wapenstilstand met de Sovjet-Unie (19 september 1944). Vanaf 1944 voert Finland een nieuwe politiek tegenover de Sovjet-Unie. Vanaf 1944 was het streven te voorkomen dat andere staten zich mengden in de verhouding Finland-Sovjet-Unie. In 1948 werd een Verdrag van vriendschap, samenwerking en wederzijdse bijstand gesloten met de Sovjet-Unie.

In 1945 kwamen de volksdemocraten (communisten) sterk uit de verkiezingen. De volksdemocraat Pekkala werd premier. Na de coup in Tsjecho-Slowakije (1948) verloren de communisten weer een groot deel van hun aanhang.

Tweede helft van de 20e eeuw

advertentie

Kekkeonen, Finland_{Photo: Onbekend CC 3.0 Netherlands no changes made}

Minderheidsregeringen van sociaal-democraten en agrariërs wisselden elkaar af in de vijftiger en zestiger jaren. De jaren zeventig werden gekenmerkt door elkaar snel opvolgende kabinetten van wisselende samenstelling (13 regeringen in 10 jaar). Alle regeringen kregen te maken met grote tekorten op de handelsbalans en werkloosheid. Kekkonen, in 1956 tot president gekozen, hield jarenlang een vrijwel onaantastbare positie in stand. Nadat hij in 1962 en 1968 herkozen was, werd door een uitzonderingswet zijn ambtstermijn na 1974 automatisch met vier jaar verlengd. In 1978 werd de 77-jarige president zonder veel strijd herkozen, omdat alle grote partijen zijn kandidatuur steunden. Op 27 oktober 1981 trad Kekkonen om gezondheidsredenen af. Hij werd opgevolgd door premier Koivisto. Hij loste de Fins-Sovjet-Russische geschilpunten op en het lukte hem de handelspolitieke belangen van Finland in West-Europa verder uit te bouwen. In 1987 kreeg Finland voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog een conservatieve minister-president, Holkeri. In maart 1992 vroeg Finland het EG-lidmaatschap aan. Eerder al, op 20 jan. 1992, sloot Finland een vriendschapsverdrag met Rusland. Dit verdrag was een herziene versie van het in 1948 gesloten verdrag tussen Finland en de Sovjet-Unie, dat voorzag in een verplichting tot wederzijdse hulp van de twee landen als een van hen aangevallen werd. In het nieuwe verdrag verdween deze verplichting. Na een zeer diepe recessie, waarin het land na 1990 was terechtgekomen, zette het economisch herstel zich in 1994 voort. De conservatieve regering zette haar liberaliseringsbeleid voort, ondanks vaak grote weerstand. Ook de toenadering tot het Westen bleef een factor in de Finse politiek, wat in januari 1995 leidde tot het lidmaatschap van de EU.

advertentie

Lipponen, Finland_{Photo: Tarmo Thorström CC 2.0 Generic no changes made}

Na de parlementsverkiezingen van maart 1995 keerde de sociaaldemocraat Lipponen weer terug. Om een zo groot mogelijk draagvlak te krijgen voor het verdere herstel van de economie formeerde hij een uit vijf partijen bestaande coalitie, die kon rekenen op brede steun van de volksvertegenwoordiging. In oktober 1996 besloot de regering de Finse mark onder te brengen in het Europees Monetair Stelsel (EMS).

21e eeuw

advertentie

Tarja Halonen, Finland_{Photo: http://politik.in2pic.com CC 3.0 Unported no changes made}

In februari 2000 won de Finse minister van Buitenlandse Zaken Tarja Halonen de Finse presidentsverkiezingen. Zij werd daarmee het eerste vrouwelijke staatshoofd. De sociaal-democrate behaalde 51,6% van de stemmen, terwijl de liberale oppositieleider Esko Aho op 48,4% bleef steken.

Op 16 maart 2003 zijn in Finland algemene verkiezingen gehouden. De liberale Centrumpartij behaalde 55 parlementszetels, terwijl de sociaal democratische partij bleef steken op 53 zetels. Tezamen met de Zweedse Volkspartij (liberaal), die de omvangrijke Zweedse minderheid in Finland vertegenwoordigt en 8 zetels behaalde, vormen deze drie partijen de nieuwe regering. Het nieuwe kabinet steunt op 117 zetels in het 200 leden tellende parlement. Na een korte interim periode werd op 24 juni 2003 Matti Vanhanen (van de Centrum Partij en voormalig Minister van Defensie) benoemd als premier van Finland, hij volgde Paavo Lipponen van de sociaal-democratische partij op.

De belangrijkste doelstelling van de nieuwe regering is het terugdringen van de werkloosheid (nog circa 9 procent). De drie partijen zijn ondermeer overeengekomen dat gedurende hun vierjarige regeerperiode de belastingen met 1.12 miljard euro zullen worden verlaagd, waarbij de nadruk zal liggen op de verlaging van de inkomstenbelasting. Ook zullen verlagingen worden doorgevoerd in de vennootschapsbelasting. De nieuwe regering hoopt gedurende haar regeerperiode 100.000 nieuwe arbeidsplaatsen te creëren. Het opleiden van langdurig werklozen zal meer aandacht krijgen. Voor ouders met kinderen onder de 10 jaar zullen betere mogelijkheden geschapen worden om korter te werken. Ten slotte zal er een immigratieprogramma worden opgesteld i.v.m. een dreigend toekomstig arbeidstekort.

Op 22 april 2003 is de voormalige MP Paavo Lipponen verkozen tot de nieuwe voorzitter van het Finse parlement, de 'Eduskunta'. Hij speelt in die functie een actievere rol in de Finse politiek dan zijn voorgangers.

De Europese verkiezingen van 13 juni 2003 leverden in Finland bij een opkomst van 41.1%, weinig verrassingen op. De uitslag gaf een stabiel beeld: drie van de 14 zetels voor de sociaal-democraten, en vier voor zowel de liberale Centrumpartij als de conservatieven. De belangrijkste oppositiepartij, de conservatieven, hebben het grootste deel van de stemmen gekregen (23,7%).

Tijdens gemeentelijke verkiezingen in oktober 2004 hebben de sociaaldemocraten terrein gewonnen, ten koste van de liberale Centrumpartij. Nieuwe presidentsverkiezingen staan gepland in 2006. President Tarja Halonen is nog steeds zeer populair onder de bevolking en het ligt in de lijn der verwachting dat zij voor een tweede termijn herkozen wordt.

In maart 2007 wint de liberale centrumpartij de verkiezingen nipt en blijft de centrum rechtse coalitie aan de macht. In december 2008 ontvangt de voormalig Finse president Martti Ahtisaari de Nobelprijs voor de vrede. In juni 2010 wordt Mari Kiviniemi van de centrumpartij de nieuwe premier.

advertentie

Sauli Niinistö, Finland_{Photo: Ernests Dinka, Saeimas Kanceleja CC2.0 no changes made}

In april 2011 wordt de centrumrechtse nationale coalitiepartij de grootste bij parlementsverkiezingen. In juni vormt Jyrki Katainen een nieuwe regering waarvan de uiterst rechtse nieuwe Finnen ook deel uit maken. In februari 2012 wordt Sauli Niinistö de eerst conservatieve president sinds 1956. In juni 2014 wordt Alexander Stubb de nieuwe premier, hij volgt Jyrki Katainen op die een baan bij de EU krijgt. In april 2015 wint de centrumpartij van Juha Sipila de verkiezingen en hij wordt de nieuwe premier. In oktober 2016 tekent Finland een overeenkomst met de VS over betere militaire samenwerking gezien de groeiende onrust over het optreden van Rusland jegens de Baltische staten. In december 2017 viert Finland honderd jaar onafhankelijkheid. Niinistö won een tweede termijn als president bij de verkiezingen van 2018.
De sociaaldemocraat Sanna Marin nam in december 2019 het roer over als premier van een centrumlinkse coalitie, nadat haar voorganger Antti Rinne ontslag had genomen vanwege zijn afhandeling van een poststaking. Rinne, de leider van de sociaaldemocratische partij, was in juni 2019 aan de macht gekomen na het verslaan van de centrumrechtse regering. In december 2019 neemt Antti Rinne ontslag vanwege de poststaking en wordt hij opgevolgd door zijn sociaaldemocratische collega Sanna Marin.

In februari 2024 won Alexander Stubb na twee stemrondes de presidentsverkiezingen. Stubb vertegenwoordigt de liberaal-conservatieve Nationale Coalitiepartij en won van de onafhankelijke kandidaat Pekka Haavisto. De zittende president Sauli Niinistö was na twee ambtstermijnen van zes jaar niet meer herkiesbaar.


Alexander Stubb, Finland
Estonian Foreign Ministry: CC Attribution 2.0 Generic no changes made

FINLAND LINKS

Advertenties
• ANWB vakantie boeken Finland
• Hotels Trivago
• Autohuur Finland
• Rondreizen Finland
• Finland Tui Reizen
• Djoser Rondreis Finland
• Finland Hotels
• Autoverhuur Sunny Cars Finland
• Boeken, ook tweedehands, over FINLAND bij Bol.com

Nuttige links

Dieren in Finland (N)
Finland Kanovaren (N)
Finland Startbelgië (N)
Finland Verzamelgids (N)
Lies & Teije's Reiswebsite (N+E)
Reisinformatie Finland (N)
Reizendoejezo – Finland (N)
Vakantiebestemmings.info Finland (N)

Bronnen

Encarta Encyclopedie

Europese Unie: Europees Platform voor het Nederlandse Onderwijs

Schaap, D. / Finland

ANWB

Tuovinen, E. / Finland

Gottmer

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt oktober 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems