CHINA
Bevolking
Bevolking
To read about CHINA in English - click here
| China verre reizen van ANWB |
Steden CHINA
| Beijing |
Bevolking
Algemeen
| advertentie |
|
|
Chinezen aan de ochtendgymnastiek in het parkFoto: Pvt pauline CC 3.0 Unported no changes made
De schattingen over omvang en groei van de bevolking lopen nogal sterk uiteen. Officieel woonden eind 1994 1199 miljoen mensen in China (incl. Hongkong, Macau en Taiwan), maar onofficiële bronnen wezen een inwoneraantal van 1300 miljoen aan. De Amerikaanse CIA hield het bevolkingsaantal in 2017 op 1.379.302.771, meer dan een vijfde van de wereldbevolking. De bevolkingsgroei bedroeg in dat jaar 0,41%. China streeft naar een bevolkingsgroei van 0 procent. de groei van 0 procent zou halverwege de 21e eeuw moeten worden gehaald en het aantal inwoners gestabiliseerd op 1,6 miljard.
17,1% van de bevolking was in 2017 jonger dan 15 jaar. Na 1953 is het aantal kinderen per vrouw teruggelopen (van 3,7tot minder dan 2) als gevolg van een intensieve campagne voor gezinsplanning en van maatschappelijke veranderingen (o.a. één-kind-politiek, inschakeling van de gehuwde vrouw in het productieproces en uitbreiding van het onderwijs). Het sterftecijfer daalde in deze periode sterk van 22‰ tot 7,7‰ in 2017. Dit komt door verbeteringen in de sanitaire en hygiënische omstandigheden en een uitbreiding van de medische voorzieningen. Door de gevoerde één-kind-politiek en de daling van het sterftecijfer zal de vergrijzing van de bevolking sterk toenemen: het aantal mensen van 60 jaar en ouder zal de komende 25 jaar met 250 miljoen toenemen tot 400 miljoen.
In 2017 bedroeg de geschatte gemiddelde levensverwachting bij geboorte 73,6 jaar voor mannen en 78 jaar voor vrouwen. In 1930 bedroeg de gemiddelde levensduur nog 24 jaar.
Uitgezonderd Macau en Taiwan, leven er nog ca. 15 tot 30 miljoen Chinezen in het buitenland, de meeste in Zuidoost-Azië. De Chinezen zelf geven hogere cijfers op dan de landen waar zij wonen. In deze landen worden Chinezen die in het land geboren zijn, vaak niet meer als Chinezen beschouwd.
| advertentie |
|
|
Samenstelling en spreiding
| advertentie |
|
|
Han ChinezenFoto: JialiangGao CC 3.0 Unported no changes made
De eigenlijke Chinezen (Han) vormen ca. 92% van de totale bevolking, en wonen vooral in het dichtbevolkte oosten van China. China is al meer dan 2000 jaar Han-Chinees, met uitzondering van Xinjiang, grote delen van Yunnan, Tibet, Qinghai, Binnen-Mongolië en delen van Mantsjoerije. Binnen Han-China bestaan er ook nog grote culturele en taalkundige verschillen. Voorbeelden hiervan zijn de Hakka, de Tujias (wonend in Hunan, Hubei Sichuan), de Kantonezen, en de grootste Han-minderheid, de Zhuang (ca. 20 miljoen). De Zhuang zijn vooral te vinden in de zuidelijke provincies van China, en behoren tot de het Thaise Dai-ras en spreken een sino-Tibetaanse taal.
De resterende 8% bestaat uit ca. 55 groepen, waarvan de voornaamste zijn de Zhuang, Hui (Hoei), Uyguren (Oejgoeren), Yi, Miao, Man (Mantsjoes), Xizang (Tibetanen) en Menggu (Mongolen). De bevolkingsomvang van de minderheden varieert enorm, van ca. 20 miljoen Zhuang tot ca. 1500 Hezhe, die in het noordoosten wonen. De niet-Chinese groepen, sinds 1979 erkend als nationale minderheden, zijn vooral verspreid over het westen en zuidwesten van China, met name in de doorgaans dun bevolkte grensgebieden. In totaal worden ca. 60 miljoen mensen tot de minderheden gerekend. De politieke betekenis van deze 'nationale minderheden' is belangrijk, omdat ze strategisch belangrijke grensgebieden bewonen en in de regel tot de volken behoren die ook in de buurstaten wonen.
Het is echter bekend dat naar deze gebieden (o.a. Xinjiang Uygur, Heilongjiang, Jilin en Binnen-Mongolië) een sterke migratie van eigenlijke Chinezen heeft plaatsgevonden om de ontwikkeling te versnellen, maar zeer waarschijnlijk ook om het 'Chinees maken' van de niet-Chinese streken te bespoedigen.
De grootste bevolkingsconcentraties bevinden zich in de kustgebieden en in de vruchtbare valleien van de Huang He en Yangzi Jiang, de Noord-Chinese laagvlakte, de Zuid-Chinese kuststrook en het lössplateau van Midden-China. Aan de monding van de Yangzi (o.a. Sjanghai) en in bepaalde districten van Guangdong wonen meer dan 1000 personen per km2. De bevolkingsdichtheid van de miljoenenstad Sjanghai behoort, met bijna 19.000 inwoners per km2, tot de hoogste ter wereld.
De urbanisering is in verhouding betrekkelijk gering: ca. 50% van de bevolking leeft in de steden.
Shanghai is met zijn (2017) 23,7 miljoen inwoners de grootste stad van China, gevolgd door Peking (20,4 miljoen).
| advertentie |
|
|
Bevolkingspiramide ChinaFoto: Publiek domein
Korte beschrijving diverse bevolkingsgroepen
In de autonome regio Xinjiang, in het noordwesten van China, wonen verschillende minderheden:
| advertentie |
|
|
China Oejgoerse MeisjesFoto: Colegota CC 2.5 Spain no changes made
UYGUREN of OEJGOEREN
De grootste Turks sprekende minderheidsgroep in deze regio. Het is een soennitisch moslimvolk. Lange tijd behoorden zij tot een van de meest ontwikkelde culturele minderheden van Centraal-Azië, met hun eigen, Arabische schrift.
KAZAKKEN
Kazakken zijn Turkse nomaden die bestaan uit ca. 1 miljoen mensen, waarvan er vele na de Russische Revolutie in 1917 naar China vluchtten. Over het algemeen leiden ze nog steeds een nomadenbestaan en met hun kamelen en joerten (nomadententen) trekken ze rond.
Ze leven vooral in de noordelijke vlakte van Xinjiang die een natuurlijke eenheid vormt met Kazachstan aan de andere kant van de grens.
KIRGIEZEN
Ook dit is een nomadische, islamitisch Turkse minderheidsgroep. Na de opstand in 1916 in Rusland vluchtten grote aantallen Kirgiezen naar China, die zich vooral ten noorden van Kashgar vestigden.
HUI of HOEI (ook wel DUNGAN)
De Hui vormen niet zozeer een etnische minderheid als een religieuze minderheid. Het is een moslimgroep die ca. 7 miljoen personen telt en afstamt van tot de islam bekeerde Chinezen. Het zijn islamitische afstammelingen van de kooplieden uit het Midden-Oosten die de Zijderoute bevolkten.
Ze wonen nu vooral in de provincies Gansu, Xinjiang, Qinghai en Ningxia, maar ook in steden als Xi´an (deze stad telt zelfs 15 moskeeën), Beijing en Guangzhou. Ze spreken Chinees en de meeste zijn niet te onderscheiden van Han-Chinezen.
SIBU
De Sibu leven in het noordwesten en zijn afstammelingen van Mantsjoe-troepen die tijdens de Qing-dynastie in Xinjiang vertoefden.
TADZJIEKEN
De Tadzjieken komen oorspronkelijk uit Iran en leven in het westen langs de grens met Tadzjikistan. Belangrijke stad is Taxhorgan of Tashkurgan. Ze spreken een soort Perzisch en bestaan maar uit ca. 20.000 mensen.
RUSSEN
Vooral in het noorden van Xinjiang wonen meer dan 8000 Chinese Russen. In 1917 werd de bestaande groep versterkt met vluchtelingen uit de Russische Revolutie.
Hierna een korte beschrijving van bevolkingsgroepen uit diverse Chinese provincies en regio’s:
In het zuiden wonen de YI (ca. 5 miljoen mensen) in de provincies Yunnan, Sichuan, Guangxi en Guizhou. Eveneens in het hele zuiden leven de MIAO.
In het noordoosten van China leven nog zo’n 2,5 miljoen MANTSJOES, een van oudsher krijgshaftig volk, maar nu bijna volledig geassimileerd binnen de Han-cultuur.
De bekendste minderheid vormen de ca. 500.000 MONGOLEN van Binnen-Mongolië, die in eigen ‘land’ een minderheid van ca. 20% vormen.
| advertentie |
|
|
Tibetanen ChinaFoto: Jialiang Gao CC 3.0 Unported no changes made
De TIBETANEN (ca. 3,5 miljoen) leven niet alleen in het eigelijke gebied Tibet, maar ook in het bergachtige binnenland van China, zoals westelijk Sichuan, westelijk Yunnan, zuidoostelijk Gansu, en Qinghai. Ook leven er Tibetanen in ballingschap in India en Nepal.
De Tibetanen stammen af van de Turan- en Tangut-volkeren uit Centraal-Azië, die vanuit het noorden naar Tibet zijn getrokken en zich met de lokale bevolking hebben vermengd.
De NAXI leefden duizenden jaren geleden in het noordwesten van China, in de provincies Qinghai, Gansu en Sichuan. Door invallers uit Centraal-Azië werden ze verdreven naar het zuiden van China.
De Naxi behoren tot de weinige volken in de wereld waar de resten van een matriarchale structuur nog duidelijk aanwezig zijn. De vrouwen voeren zowel de zware als de belangrijke taken uit en domineren daardoor het gezinsleven.
De mannen zijn traditioneel tuinman, zorgen voor de kinderen, maken muziek en hebben vaak een passie voor paarden.
De DONG zijn een minderheid van ca. 1 miljoen mensen verspreid over Guizhou, Guangxi en Hunan. De plaats Sanjiang in de provincie Guangxi is het centrum van het Dong-district. De Dong is een volk dat uitstekend met hout overweg kan. Al meer dan duizend jaar worden door de Dong o.a. bruggen en huizen gebouwd met ingewikkelde houtconstructies. Ze beschikken over een eigen taal.
De BOUYEI in de zuidelijke provincie Guizhou worden als de oorspronkelijke bewoners van deze provincie beschouwd, hoewel zij afstammen van het Thai-volk en familie zijn van de Zhuang.
De Bouyei zijn over het algemeen erg arm en voor hun levensonderhoud sterk afhankelijk van het water.
De DAI-stam woont in de provincie Yunnan, in het autonome gewest Xishuangbanna en bestaat uit drie groepen: de Water Dai, de Droge Dai en de Bloemgordel Dai, die van elkaar worden onderscheiden door kleding, tradities en sociale omstandigheden.
Sinds lang hebben de Dai een eigen, geschreven taal, een Sino-Tibetaanse taal van de Zhuang-Dong-tak. De Dai zijn zeer religieus en hangen het Theravada- of Hinayana-boeddhisme aan, dat ca. 1000 jaar geleden uit Myanmar (Birma) werd verspreid.
Kleinere minderheden zijn LAHU’S, OROGEN, DA’UR, QIANG, XIBE, XIANBEI, EWENKI, WA, NU, MONBA, BUYI en BAI.
De provincie Yunnan heeft 35 miljoen inwoners, van wie 23 miljoen Han-Chinezen en 12 miljoen mensen behorend tot een van de vele minderheden, zoals de MIAO, BAI (een van oudste inheemse stammen van Yunnan), YI, NAXI, HANI, JINGPO, WA, en de JINUO.
| advertentie |
|
|
Bevolkingspolitiek
Het eerste overheidsprogramma voor geboortebeperking dateert uit het midden van de jaren vijftig van de vorige eeuw en het laatste programma werd in september 2002 effectief. In 1978 begon de regering met een campagne om het aantal kinderen per gezin tot één te beperken. Deze campagne was met meest succesvol in de stedelijke gebieden. Op het platteland, waar tradities sterker gelden en grote gezinnen nodig zijn om het land te bewerken, heeft het programma veel minder resultaat opgeleverd.
Omdat in China het erfgoed wordt doorgegeven via de mannelijke lijn, hebben mannelijke nakomelingen de voorkeur. Op het platteland worden pasgeboren meisjes dan ook niet zelden om het leven gebracht of te vondeling gelegd. Het gevolg daarvan was een danig verstoorde bevolkingsopbouw. Van 1953 tot en met 1964 was de verhouding onder pasgeborenen 105 mannelijke baby’s tegen 100 vrouwelijke. Onder andere door de echoscopie (vanaf 1979), waardoor het geslacht van de foetus kan worden bepaald, veranderde deze verhouding sterk tot 119 mannelijke baby’s tegen 100 vrouwelijke in 1992.
In het algemeen kan worden gesteld dat de campagne geresulteerd heeft in zo’n 200 miljoen minder geboorten.
Sinds september 2002 is er vrijheid voor het hebben van een tweede kind. Verder mag er tijdens de zwangerschap niet meer geselecteerd worden op jongens of meisjes en is het middelbare scholen verboden onderscheid te maken tussen jongens en meisjes.
Deze laatste programmawijziging werd mede ingegeven door binnen- en buitenlandse kritiek op vooral de gevoerde één-kind-politiek.
| advertentie |
|
CHINA LINKS
Advertenties
• China verre reizen van ANWB
• Bouw je eigen China Rondreis
• Hotels Trivago
• Djoser Rondreis China
• Transsiberië Express
• China Tui Reizen
• Peking (Beijing) Hotels
• Transsiberië express China
• China rondreizen met kinderen
• Rondreizen China
• Reisgidsen en kaarten China
Nuttige links
Dieren in China (N)Fotoreportage China (N)
Reisinformatie China (N)
Reizendoejezo – China (N)
Rondreis China (N)
Rondreis door China (N)
Bronnen
China
Cambium
China
Informatie Verre Reizen
Eijck, F. / Reishandboek China
Elmar
Floor, H. / China
Stichting Teleac
Harper, D. / China
Kosmos-Z&K,
Jansen, I. / China
Gottmer/Becht
Knowles, C. / China
Van Reemst
MacDonald, G. / China
Kosmos-Z&K
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems