CHILI
Samenleving
Samenleving
To read about CHILE in English - click here
| Chili verre reizen van ANWB |
Steden CHILI
| Santiago |
Samenleving
Staatsinrichting
| advertentie |
|
|
Wapen van ChiliFoto: Publiek domein
Het eerste constitutionele reglement dateert van 1881, de eerste grondwet dateert al van 1822. De grondwet bepaalt de staatsvorm als een unitaire republiek met een presidentieel stelsel.
In september 1973 kwam de grondwetgevende, wetgevende en uitvoerende macht bij de militaire junta terecht, en ook het Nationaal Congres werd ontbonden. Van 1973 tot 1990 regeerde generaal Pinochet als dictator over Chili. In 1980 werd bij referendum een nieuwe grondwet goedgekeurd, die na een overgangsperiode van acht jaar de instelling van een 'beschermde democratie' in het vooruitzicht stelde. De grondwet voorzag in presidentsverkiezingen om de acht jaar, een Kamer van Afgevaardigden van 120 leden en een Senaat van 38 gekozen en negen benoemde leden, samen aangeduid als ‘Congres’.
| advertentie |
|
|
Senaat ChiliFoto: Loco085 CC 3.0 Unported no changes made
Negen senatoren worden aangewezen, drie door de president, twee door het Hooggerechtshof en vier door de Nationale Veiligheidsraad. De 38 andere senatoren worden rechtstreeks gekozen door de bevolking, waarvoor het land is verdeeld in 19 kiesdistricten. Verkiezingen voor de Senaat vinden om de vier jaar plaats, telkens voor de helft van het aantal verkiesbare zetels.
De Kamer van Afgevaardigden wordt voor een periode van vier jaar rechtstreeks door de bevolking gekozen in 60 districten.
Ook werd er een Nationale Veiligheidsraad ingesteld, waarvan de president, de leden van de junta en de voorzitters van de Hoge Raad en de Senaat deel uitmaken. De grondwet beperkt het stakingsrecht, de vrijheid van vergadering en het recht op vrije meningsuiting.
Sinds 1989 zijn er wat wijzigingen in de grondwet aangebracht, waaronder een kortere presidentiële ambtstermijn van maximaal zes jaar. Ook werd het voor de zittende president onmogelijk om een tweede, aansluitende termijn te keizen. Veel hervormingsvoorstellen haalden het echter niet, omdat daarvoor een tweederde meerderheid in het parlement nodig is en de rechtse oppositie sinds 1993 ruim 36% van de zetels bezit. De president benoemt en ontslaat ministers, vice-ministers, bevelhebbers van de strijdkrachten, ambassadeurs en gouverneurs. Tevens is hij voorzitter van het kabinet; er is geen premier.
Een unieke plaats wordt binnen het Chileense staatsbestel ingenomen door de Contraloría General, een instelling die toezicht houdt op de financiële, wetgevende en administratieve plannen van de uitvoerende macht. Voor de huidige politieke situatie, zie hoofdstuk geschiedenis.
| advertentie |
|
Administratieve indeling
| advertentie |
|
|
Chili Regio'sFoto: Publiek domein
Het land is verdeeld in 13 regio's, inclusief de hoofdstad Santiago; de regio’s zijn weer onderverdeeld in vijftig provincies, variërend van twee tot zes per provincie. Twaalf regio’s, te beginnen in het noorden, worden met de Romeinse cijfers I tot en met XII aangeduid.
De hoofden van gemeenten, provincies (gouverneurs) en regio's worden sinds 1992 via directe verkiezingen gekozen.
| Administratieve regio | aantal inwoners | oppervlakte | hoofdstad |
| I Tarapacá | 432.400 | 58.800 km2 | Iquique |
| II Antofagasta | 500.000 | 125.000 km2 | Antofagasta |
| III Atacama | 256.000 | 75.000 km2 | Copiapó |
| IV Coquimbo | 609.000 | 40.500 km2 | La Serena |
| V Valparaíso | 1.564.000 | 16.400 km2 | Valparaíso |
| VI Libertador General | 785.000 | 16.500 km2 | Rancagua |
| Bernardo O’Higgins | |||
| VII Maule | 917.000 | 30.500 km2 | Talca |
| VIII Bío Bío | 1.880.000 | 37.000 km2 | Concepción |
| IX Araucanía | 877.000 | 32.000 km2 | Temuco |
| X Los Lagos | 950.000 | 67.000 km2 | Puerto Montt |
| XI Aisén | 87.900 | 109.000 km2 | Coihaique |
| XII Magellanes | 1.154.000 | 132.000 km2 | Punta Arenas |
| RM Region Metropolitana | 6.125.000 | 15.500 km2 | Santiago |
| advertentie |
|
|
Onderwijs
| advertentie |
|
|
Universidad de ChileFoto: Richard Espinoza CC 3.0 no changes made
Er zijn in Chili drie schooltypen te onderscheiden. Er is openbaar gratis onderwijs, onderwijs met staatssubsidie door particulieren, en volledig particulier onderwijs. Het Ministerie van Onderwijs stelt wel minimumregels vast waaraan alle soorten scholen zich te houden hebben. De onderwijswet van 1986 droeg de verantwoordelijkheid voor het openbaar onderwijs over aan de gemeenten.
De basisschool duurt acht jaar (6 t/m 14 jaar) en is verplicht. Chili heeft daardoor, voor een ontwikkelingsland, zeer laag percentage analfabeten (2003, ). Na de basisschool kan men keizen voor een vier jaar durende middelbare school of voor technisch beroepsonderwijs. De mogelijkheden voor hoger onderwijs zijn zeer uitgebreid, met veel staatsuniversiteiten, privé-universiteiten, professionele instituten en hoger technisch onderwijs. In totaal heeft Chili ca. 80 universiteiten. Met name het aantal privé-universiteiten is spectaculair gegroeid. In 1990 telde Chili nog maar 10 universiteiten, een cijfer dat is opgelopen tot ca. 80. Hoewel de studenten daardoor meer keuze hebben, zijn er nogal wat instellingen van en middelmatige kwaliteit. Sommige worden na enige tijd opgedoekt omdat ze het financieel kunnen bolwerken. Ca. 25% van alle studenten volgt hoger onderwijs.
Ouders met lage inkomens worden gesteund met kredieten en beurzen.
Voor in Chili wonende Nederlanders en Chilenen met een Nederlandse band of achtergrond, is in 1948 de Nederlandse Vereniging opgericht. Sinds september 2001 bestaat in Chili de mogelijkheid om schoolgaande kinderen enkele uren per week Nederlandse les te laten volgen. Deze lessen worden gegeven door docenten Nederlands op het Colegio San Juan Evangelista. De organisatie berust bij de Stichting Nederlands Taal- en Cultuuronderiwjs in het Buitenland (SNOB). Het onderwijs staat in principe open voor kinderen van 4 t/m 14 jaar met Nederlandse of Belgische nationaliteit.
| advertentie |
|
|
CHILI LINKS
Advertenties
• Djoser Rondreizen Chili
• Vliegennaar.nl | Vliegtickets Chili
• Hotels Trivago
• Bouw je eigen Chili Rondreis
• Chili verre reizen van ANWB
• Hotels Chili
• Autoverhuur Sunny Cars Chili
• Rondreizen Chili
• Reisgidsen en kaarten Chili
Nuttige links
Chili Foto'sDieren in Chili (N)
Reisinformatie Chili (N)
Reisverhaal over Patagonië in Chili en Argentinië (N)
Reisverhaal van Paaseiland met zijn unieke Moai-beelden (N)
Reizendoejezo - Chili (N)
Rondreis Chili (N)
Rondreis door Chili (N)
Startpagina Chili (N)
Bronnen
Asal, S. / Chili
Lannoo.
Caistor, N. / Chili : mensen, politiek, economie, cultuur
Koninklijk Instituut voor de Tropen / Novib.
Castillo-Feliú, G.I. / Culture and customs of Chile
Greenwood Press.
Dwyer, C. / Chile
Chelsea House Publishers.
Filippo, H. / Chili
Elmar.
CIA - World Factbook.
BBC - Country Profiles.
laatst bijgewerkt november 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems