CHILI
Economie

To read about CHILE in English - click here

Chili verre reizen van ANWB

Steden CHILI

Santiago

Economie

Historisch overzicht

advertentie

BNP Chili Blauw Zuid Amerika Oranje_{Foto: User Vision_Thing of English Wikipedia CC 3.0 Unported no changes made}

Van 1930 tot eind jaren vijftig werd er een nationale industrie opgebouwd ter vervanging van de tot dan toe gehanteerde importindustrie. Een misrekening was dat de binnenlandse markt hiervoor te klein was en de koopkracht te weinig steeg om van deze omslag een succes te maken. In de jaren zestig probeerde men dit door middel van landbouwhervormingen en het zoeken van nieuwe afzetgebieden in de buurlanden. De socialistische regering Allende wilde een herverdeling van de inkomens en de productiecapaciteit verhogen.

Na 1973 ligt de sterk liberale nadruk beleidsmatig o.a. op de export, de opheffing van handelsbeperkende en andere protectionistische maatregelen, het vrijlaten van prijzen en het scheppen van gunstige voorwaarden voor buitenlandse investeringen.

Dit beleid leidde tot vele ontslagen bij de overheid en vele grote en kleine ondernemingen gingen failliet. Eind jaren zeventig groeide de economie gemiddeld met 9% per jaar, maar in 1982 brak er alweer een zware economische crisis uit. Na 1985 herstelde de economie zich weer dankzij een stijging van de export en een gunstige schuldenregeling met het Internationale Monetaire Fonds. In de periode 1990-1997 bereikte de economische groei een recordwaarde van 10%. Van 1985 tot 1997 liep de inflatie terug naar 7%, niet veel vergeleken met de 20% van begin jaren tachtig.

Vanaf 1998 stond de economie in het teken van een tekort op de Chileense handelsbalans, voor het eerst sinds jaren. Ook het bruto nationaal product daalde voor het eerst sinds 1984 weer. Verder verdubbelde de werkloosheid binnen een jaar tot 12% en ontstond er een fiscaal tekort. In de periode van 2003 tot en met 2013 groeit de economie van Chili flink met gemiddeld 5 %. In 2017 is de groei afgezwakt tot 1,5 %

De kloof tussen rijk en arm blijft onveranderlijk breed. Volgens officiële cijfers leefde in 2017 14% van de bevolking beneden de armoedegrens.

advertentie

Buitenlandse investeringen

Chili spant zich zeer in om buitenlandse investeringen aan te trekken. De investeringswetgeving en het belastingstel zorgen ervoor dat buitenlandse bedrijven weinig in de weg wordt gelegd.

Eind 2013 telde Chili ca. 5000 buitenlandse ondernemingen binnen haar landsgrenzen, afkomstig uit 60 landen. De meeste investeringen vinden plaats in sectoren mijnbouw, transport, telecommunicatie en nutsbedrijven. De grootste investeerder was de Verenigde Staten (31%) , gevolgd door Spanje, Canada, Engeland, Zuid-Afrika en Nederland (2,8%).

De meeste Nederlandse multinationals hebben een vestiging in Chili. De investeringen zijn vooral gedaan in de financiële dienstverlening, de industrie, mijnbouw, viskweek, tuinbouw en het transport.

advertentie

Arbeidsmarkt

Het officiële werkloosheidscijfer bedroeg in 2017 7%. Onvolledige werkgelegenheid, verborgen werkloosheid en seizoenswerkloosheid vallen buiten de officiële statistieken, evenals het grote aantal zgn. 'inactieven' die werk zoeken.

Bestrijding van de werkloosheid wordt vooral gezien als een taak van het particuliere bedrijfsleven. De overheid geeft alleen steun aan enkele bijzondere werkverschaffingsprogramma's. Van de beroepsbevolking werkt 9,2% in de landbouw, 23,7% in de industrie en 67,1% in de dienstverlening (2017).

advertentie

Landbouw, bosbouw en visserij

advertentie

Granny Smith Chili_{Foto: Kristina Walter in het publieke domein}

Ca. 42% van de totale Chileense bodemoppervlakte is gecultiveerd: 6% is akkerland, 16% weidegrond en 20% bos. Binnen de totale agro-sector is de verdeling naar sectoren voor het aandeel in het bruto binnenlands product als volgt: fruitteelt 30%, veeteelt 27%, akkerbouw 17%, tuinbouw 13% en bosbouw 13%. De werkgelegenheid in de agrarische sector is goed voor 780.000 werknemers, ca. 14% van de beroepsbevolking.

De meeste landbouwproducten worden verbouwd in de centrale vallei en de regio's Bío-Bío en La Araucana. De belangrijkste producten zijn granen, aardappelen, suikerbieten, maïs en fruit. Het aandeel van de landbouw in het bruto nationaal product (15% in 1950) is gedaald naar 4,4%, terwijl 9,2% van de beroepsbevolking in deze sector werkzaam is. (2017) De export van landbouwproducten wordt sterk gestimuleerd, en Chili is op dit moment de grootste fruitexporteur in de wereld.

Belangrijke producten zijn tafeldruiven, peren, appels, meloenen. De belangrijkste exportbestemmingen zijn de Verenigde Staten, Mexico en Nederland.

Door de uitgestrekte natuurlijke weidegebieden is extensieve veehouderij mogelijk. In de zuidelijke streek tussen Bío-Bío en Llanquihue is 50% van de rundveehouderij geconcentreerd. Het belang van de varkensmesterij en de schapenhouderij voor de wol export neemt toe. Het land kan grotendeels zichzelf voeden en is dus nauwelijks nog afhankelijk van voedselimport. Sinds 2000 is er een bescheiden opkomst van de vleesexport waar te nemen.

Chili kent uitgestrekte bosgebieden, maar door de gebrekkige vervoersmogelijkheden stelt deze sector economisch nog niet zoveel voor. Belangrijkste boomsoorten zijn naaldbomen, et name de pijnboom ‘pino radiata’, en de eucalyptus. De pino radiata heeft slecht achttien tot twintig jaar nodig om tot volle wasdom te komen en bedekt nu al 82% van het totaal beplante areaal. De exploitatie is voornamelijk geconcentreerd in de provincies Cautín en Valdivia.

Belangrijke exportproducten zijn, plankhout, hardboard, fineerhout, houtsnippers en pulp, vooral voor de Japanse markt. 70% van het bosareaal is particulier bezit. De bossen in het zuiden worden bedreigd door overexploitatie.

Chili profiteert van de grote rijkdom aan vis en schaaldieren in de kustwateren en kent dan ook een bloeiende visserij en visverwerkende industrie. De belangrijkste visserijzone ligt in het noorden, de zuidelijke wateren zijn belangrijk voor de vangst van schaal- en weekdieren. De totale jaarlijkse productie bedraagt 6 à 7 miljoen ton. Hiermee is Chili het belangrijkste visserijland van Zuid-Amerika en de grootste vismeelexporteur ter wereld. Vangsten worden verder verwerkt tot visolie en tot verpakte producten voor menselijke consumptie.

Door overbevissing is het plafond in de visserij bijna bereikt. Men richt zich nu o.a. meer op de mossel- en zalm-aquacultuur. Chili neemt, samen met Noorwegen, de eerste plaats in op de wereldranglijst van de productie van gekweekte zalm. Het Nederlandse Nutreco is marktleider in Chili. Nadat de productie van zalm en forel enorm is gestegen, richt men zich de komende jaren op het kweken van vissoorten als tarbot, haai en meerval.

Mijnbouw

advertentie

Codelco Chili_{Foto: Warko CC 3.0 Unported no changes made}

Chili beschikt over grote voorraden minerale grondstoffen. Koperwinning vormt nog steeds veruit de belangrijkste bron van inkomsten, en is nog altijd goed voor 34% van de exportinkomsten (1972 nog ca. 75%!). De totale voorraad wordt op 700 miljoen ton geschat, en dat is 40% van de wereldvoorraad. Chili is momenteel de grootste producent van kopererts ter wereld. Sinds 1971 worden de vijf grootste mijnen beheerd door het overheidsbedrijf CODELCO, voorheen waren deze mijnen in Amerikaanse handen.

Belangrijke bijproducten van de koperdelving zijn goud, zilver, zink, lithium (de lithiumreserves in Salar de Atacama worden als de grootste in de wereld beschouwd), nitraat, borium, kobalt, mangaan en vooral molybdeen, waarvan de export spectaculair toeneemt. Ook uranium en ijzererts worden steeds belangrijker als exportproduct. Salpeter, in vroeger jaren Chili's belangrijkste inkomstenbron, speelt nog maar een bescheiden rol.

Olie en aardgas worden door het overheidsbedrijf ENAP gewonnen, maar men streeft steeds meer naar samenwerking met buitenlandse ondernemingen. De eigen productie daalt en men is gedwongen steeds meer aardolie in te voeren. De productie van olie voldoet momenteel nog niet aan 10% van de Chileense behoefte aan olie. Door de stijgende wereldmarktprijzen betekent die toenemende invoer van aardolie een steeds grotere last voor de handelsbalans.

Industrie

CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN

Enkele bedrijven opereren op de wereldmarkt. Voorbeelden zijn Methanex Chile (methanol), Groep SQM (nitraten, jodium, jodiden), en Sociedad Chilena de Litio (lithiumcarbonat). Het aardgasderivaat methanol wordt op wereldschaal vervaardigd in het uiterste zuiden van Chili, op Cabo Negro bij Punta Arenas. De productie van 3 miljoen ton methanol, maakt Cabo Negro tot het grootste methanolcomplex ter wereld.

VOEDINGS- EN GENOTMIDDELEN

Door de toegenomen binnenlandse vraag en de succesvolle export van producten uit de land- en tuinbouw en de agro-industrie, wordt de Chileense productiesector voor voedings- en genotmiddelen economisch steeds interessanter. De consumptie van elementair basisvoedsel als aardappelen en tarwe nam sterk af, die van zuivel- en vleesproducten steeg sterk.

Handel

advertentie

Chili Export_{Foto: R Haussmann, Cesar Hidalgo, et. al. CC3.0 Unported no changes made}

Chili kent een zeer actief beleid bij het aangaan van bilaterale en multilaterale handelsovereenkomsten, hoofdzakelijk met landen in Midden- en Zuid-Amerika. In november 2002 sloten de Europese Unie en Chili een associatieverdrag inclusief vrijhandelsovereenkomst, waarvan het goederengedeelte op 1 februari 2003 van kracht werd.

De associatie met Mercosur (gemeenschappelijke markt in Zuid-Amerika, bestaande uit Brazilië, Argentinië, Paraguay en Uruguay) in 1996 was van groot belang, aangezien dat de belangrijkste afzetmarkt is voor de Chileense producten. Chili streeft naar een volledig lidmaatschap van Mercosur.

De Chileense economie leunt sterk op de internationale handel. Ook het aantal verschillend exportproducten steeg zeer snel van 1500 in 1989 tot 3800 in 2000. Traditionele exportproducten zijn goud, nitraten, vismeel en vooral koper. Belangrijke nieuwe exportproducten zijn cellulose, fruit, zalm en vooral wijn.

De goederenimport steeg van 7,1 miljard dollar in 1990 tot 60 miljard dollar in 2017, deels veroorzaakt door de hoge olieprijs.

ICT

De Chileense ICT-sector richt zich vooral op de telecommunicatie. Door een concurrentieslag gingen de tarieven voor mobiele telefonie drastisch omlaag. Het gevolg daarvan was een grote toename van het aantal mobieltjes.

Verkeer

advertentie

Comodoro Arturo Merino Benítez International Airport_{Foto: Phillip Capper CC 2.0 Generic no changes made}

Het wegennet is tussen de regio's La Serena en Puerto Montt redelijk goed ontwikkeld, evenals tussen Valparaíso en Santiago en andere belangrijke steden. Het binnenlandse wegennet besloeg in 2001 ca. 80.000 km. De belangrijkste noord-zuidverbinding vormt de Carretera Panamericana (Pan American Highway), die vanuit Peru Arica binnenkomt en vandaar tot voorbij Puerto Montt reikt, met zelfs een uitloop op het eiland Chiloé.

Er zijn drie autowegen met Argentinië: van Valparaíso naar Mendoza (de Carretera Transandina), in het noorden van Antofagasta naar Salta en in het zuiden van Osorno naar Bariloche. Van Arica loopt een autoweg naar de Boliviaanse hoofdstad La Paz. Er is de laatste jaren veel geld in deze infrastructuur gepompt.

De spoorwegen zijn vrijwel geheel eigendom van de staat, maar er is een gedeeltelijke privatisering voorzien, evenals een modernisering van het spoor. De lijn Iquique-Puerto Montt, met verschillende oost-westaftakkingen, kent drie verschillende spoorbreedten. In 1975 werd in Santiago de stedelijke metro geopend.

In Chili bevinden zich een groot aantal luchthavens en vliegvelden, waarvan er 10 voor internationaal verkeer worden gebruikt. De grootste luchthaven is die van Santiago.

De belangrijkste luchtvaartmaatschappij is Linea Aérea Nacional (LAN), die alle belangrijke Chileense steden aandoet en vanuit het internationale vliegveld Pudahuel bij Santiago verbindingen onderhoudt met de belangrijkste Latijns-Amerikaanse steden, de Verenigde Staten en West-Europa.

Chili telt in totaal 47 zeehavens waarvan er 12 geschikt zijn voor de internationale scheepvaart en vrachtbehandeling. Van de zeehavens is die van Valparaíso in Centraal-Chili de grootste. Andere grote zeehavens zijn die van San Vicente in het zuiden en Antofagasta in het noorden.

Sinds 1979 zijn particuliere kapitaalinvesteringen toegestaan bij de spoorwegen, de scheepvaart, luchtvaartlijnen, havens en de metro van Santiago.

In 1999 bracht de privatisering van de drie belangrijkste havens van het land harde confrontaties met havenarbeiders met zich mee, maar president Frei bereikte met de havenbonden een akkoord. In de komende jaren zal worden verder gegaan met de privatisering van de tien belangrijkste Chileense havens.

Ca. 95% van Chili’s buitenlandse handel verloopt via de zeehavens.

CHILI LINKS

Advertenties
• Djoser Rondreizen Chili
• Vliegennaar.nl | Vliegtickets Chili
• Hotels Trivago
• Bouw je eigen Chili Rondreis
• Chili verre reizen van ANWB
• Hotels Chili
• Autoverhuur Sunny Cars Chili
• Rondreizen Chili
• Reisgidsen en kaarten Chili

Nuttige links

Chili Foto's
Dieren in Chili (N)
Reisinformatie Chili (N)
Reisverhaal over Patagonië in Chili en Argentinië (N)
Reisverhaal van Paaseiland met zijn unieke Moai-beelden (N)
Reizendoejezo - Chili (N)
Rondreis Chili (N)
Rondreis door Chili (N)
Startpagina Chili (N)

Bronnen

Asal, S. / Chili

Lannoo.

Caistor, N. / Chili : mensen, politiek, economie, cultuur

Koninklijk Instituut voor de Tropen / Novib.

Castillo-Feliú, G.I. / Culture and customs of Chile

Greenwood Press.

Dwyer, C. / Chile

Chelsea House Publishers.

Filippo, H. / Chili

Elmar.

CIA - World Factbook.

BBC - Country Profiles.

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems