CAMBODJA
rondreis MH deel 1h

C A M B O D J A

MEER REISINFO EN FOTO’S TE VINDEN OP ONZE TRAVELBLOG:
WWW.TANGATANGA.COM/HERLINDEMARC

ONZE ROUTE
Kratie – Kompong Chang – Phnom Penh (1) – Sihanoukville – Kampot – Phnom Penh (2) – Kampong Chhnang – Battambang – Siem Reap

CAMBODJA ALGEMEEN
Koninkrijk Cambodja (14,5 miljoen inwoners) heeft een democratisch parlementair systeem en meerderheidspartijenstelsel. De hoofdstad is Phnom Penh. Cambodja is omringd door Thailand, Laos, Vietnam, de Zuid Chinese zee en de Golf van Thailand. Het binnenland is een enorme vlakte, de landsgrenzen worden allen gevormd door bergachtig gebied, verder is er ongeveer 450 km kust.
Tijdens de Vietnamoorlog werd Cambodja zwaar gebombardeerd door de Amerikanen, het was na Laos het zwaarst gebombardeerde land van zuidoost Azië, er vielen zo’n 600.000 burgerslachtoffers. 539.000 ton bommen werden gegooid op het land, meer dan er in totaal werden gebruikt tijdens de 2de wereldoorlog.
Nadat deze oorlog werd beëindigd, brak in het land de Rode Khmer oorlog uit, onder leiding van Pol Pot, zie tekst Phnom Penh (1).
Cambodja trekt jaarlijks zo’n 2 miljoen toeristen aan, wat vooral een verdienste is van de overbekende historische site Angkor Wat die door Unesco werd erkend.

Talen

De officiële gesproken taal in Cambodja is Khmer, er wordt tevens wat Frans en Engels gebruikt.
Officiële landstaal Khmer, maar het Engels is er goed verspreid. Vooral de mensen die met het toerisme te maken hebben spreken de taal vrij vlot.

Religie

Het Theravada boeddhisme is alom verspreid, 96 % van de bevolking volgt dit geloof.
Het land telt zo’n 60.000 monniken.

Economie

De economie komt slecht op gang na de vele oorlogen.
Industrie: toerisme, kledij, rijstverwerking, visserij (tot 430.000 ton per jaar), hout en houtproducten.
De industrie is beperkt tot producten voor binnenlandse consumptie.
Landbouw: rijst (grootste deel wordt onverwerkt verkocht aan de buurlanden die het op hun beurt verwerken en exporteren naar het westen en terug naar Cambodja), groenten, maïs, rubber.
De landbouw voorziet sinds de oorlogen slechts in 75 % van de voedselbehoefte van het land, voorheen kon het de behoefte aan.
Export: hout, kledij, rubber, rijst, vis.

Bevolking

Cambodja heeft een zeer vriendelijke, eerlijke en open bevolking. Er is veel armoe in dit land, dat nog steeds moet groeien na de langdurige oorlogen die er tot 1979 hebben gewoed.
Wel missen we de stralende en immer aanwezige glimlach van Laos.
De bevolking bestaat voor 90 % uit ethnische Khmer, 5 % Vietnamezen, 1 % Chinezen, aangevuld met Islamitische Cham, Thai en bergvolkeren.
Het is een relatief jonge en snel groeiende bevolking, met een levensverwachting van 62 jaar. Wanneer we op het platteland rondfietsen, merken we steeds het grote aantal kinderen dat we tegenkomen.
Men telt hier 55 doodgeboren kinderen op 1000.

Klimaat

Cambodja heeft een tropisch moessonklimaat, met 4 seizoenen:
- december – februari, koel en droog,
- maart – mei, heet en droog, april is de warmste maand, tot 40°C.
- juni – augustus, heet regenseizoen,
- september – november, koel met regen.
Het land kent een gemiddelde temperatuur van +/- 30 °C gedurende gans het jaar.
Men kan hier het hele jaar door op bezoek komen, de beste maanden zijn echter december en januari. Tijdens deze periode is het dan ook zeer druk op de meest toeristische plaatsen en de prijzen stijgen.

Levensduurte

Schoolkost: Tijdens de voormiddag wordt in Cambodja lesgegeven in de locale taal, hier krijgen de kinderen hun algemene basisvorming, kostprijs per kind per dag: 400 KHR. In de namiddag kunnen de kinderen naar de Engelse school voor bijkomende lessen, dit kost 1.000 KHR per kind per dag (8 USD per maand).
Onze tuk-tuk chauffeur in Siem Reap vertelt ons dat een kind een goeie opvoeding geven zo’n 2.000 KHR per dag kost, daarom wil hij slechts 1 kind, zodat hij dit alles kan geven.
De armere bevolking verzamelt lege petflessen, die ze kunnen ten gelde maken. Voor een klein flesje krijgt men 100 KHR, een grote fles levert 500 KHR op. De tuk-tuk chauffeur die ons in Battambang vervoerde, betaalde de schoolkosten voor zijn 3-jarig kindje op deze manier.

Vervoer

De wegen in Cambodja zijn over het algemeen in zeer goede staat, maar soms zeer druk gebruikt en smal. Dit vertraagt het verkeer.
Openbaar vervoer is goedkoop en bestaat voornamelijk uit bussen, meestal met airco, die goed zijn georganiseerd.
Enkele trajecten kunnen per boot worden afgelegd op de rivieren die het land doorkruisen, zoals de Mekong en de Sangker rivier.
Treinverkeer voor passagiers is niet voorzien, momenteel wordt aan het spoorwegnet gewerkt, zou nog zo’n 3 tal maanden in beslag nemen. Na deze verbetering zullen de treinen snelheden kunnen halen tot 80 km/u in plaats van de huidige 30 km/u. Dit zal misschien verandering brengen omdat passagierstreinen dan interessanter worden.
Locaal openbaar vervoer wordt geboden in de vorm van motorfietstaxi’s of luxe tuk-tuks die de vorm hebben van een koets. Jammer genoeg zijn er hiervan veel te veel, zodat de chauffeurs soms zeer opdringerig worden om een ritje te kunnen meepikken.

Accommodatie

De hotels in Cambodja zijn over het algemeen proper, ietwat minder goed onderhouden dan in de andere landen van zuidoost Azië. Overnachtingen zijn goedkoop, behalve in de meest toeristische trekpleisters en tijdens de piekperiodes. Dan zijn reservaties soms nuttig.

Valuta

1 EUR = 5.233,52 KHR (Cambodjaanse Riel) dd. 19 dec. 2011
1 USD = 4.025 KHR
In Cambodja krijgt men bij cash opname uit een ATM steeds USD. Men kan hiermee overal betalen, ook al worden in een aantal zaken de prijzen in KHR vermeld.
Bij betaling met USD biljetten, krijgt men meestal de grootste coupures in USD terug, die worden bijgepast met KHR. Zo kan men op zijn beurt ook betalen met beide valuta samen.
De Cambodjaanse Riel kent enkel biljetten en geen munten.
Men rekent in de praktijk een vaste koers van 1 USD = 4.000 KHR.
Het extra rekenwerk komt wat moeilijk over, maar het went vlug.
Cambodja Canadian Bank rekent geen kosten bij ATM cash opname.

Toppers van onze reis
Ondong Rossey pottenbakkersdorpje nabij Kampong Chhnang
Phoum Kandal drijvend dorp per roeibootje nabij Kampong Chhnang
Boottocht van Battambang naar Siem Reap
Angkor Wat

Afknappers van onze reis
Sihanoukville

ONS REISVERSLAG

GRENSOVERGANG LAOS - CAMBODJA
We boeken in ons hotelletje een busticket vanuit Laos naar onze eerste bestemming in Cambodja, dat is altijd eenvoudiger dan aan de grens nog te moeten zoeken naar transport.
Een klein bootje van ’t hotel brengt ons naar het vasteland, waar de bootsman ons begeleidt tot bij de busorganisatie. Daar moeten we wachten … ondertussen overhandigt men ons formulieren die moeten ingevuld worden voor het aanvragen van een Cambodjaans visum en ook de gebruikelijke inreisdocumenten. We moeten alles invullen en samen met 1 pasfoto + paspoort teruggeven. De documenten worden nagekeken, aan de grens zal iemand van de busmaatschappij alle formaliteiten afhandelen om het vlotter te laten verlopen. Dit lijkt ons perfect, toen we vanuit Vietnam naar Laos reisden, werden hierbij immers uren verloren.
Eindelijk komt er een Cambodjaanse VIP bus aan, die vanuit Pakse (Laos) doorrijdt tot Phnom Penh (Cambodja), met enkele stops onderweg, waaronder onze bestemming Kratie. Niet iedereen mag de bus op, alhoewel deze helemaal niet vol zit en we dezelfde bestemming hebben. Aan de kant staan 3 Laotiaanse minibusjes, die zullen ons naar de grens brengen. Uiteindelijk vertrekken we pas om 9.30 u, men had ons verteld dat we op dat tijdstip reeds aan de grens zouden zijn.
Aan de grens moeten we uitstappen, de bagage wordt van het dak van de busjes gehaald, we moeten met onze bagage wandelen naar de Cambodjaanse kant van de grens en daar wachten tot de paspoorten klaar zijn. Onderweg test een dame onze gezondheid met een soort koortsmeter.
De afgestempelde paspoorten worden uitgedeeld door de man van de busmaatschappij, zonder enige persoonscontrole.
Conclusie: iedereen kan hier met iemands anders paspoort zonder probleem door !
Ook de VIP bus staat hier te wachten. Een aantal mensen uit de minibusjes worden doorverwezen naar een tweede ‘Cambodjaanse’ bus met andere bestemming. Wij moeten weerom wachten … om uiteindelijk door een Cambodjaans minibusje te worden opgepikt.
Weerom worden we afgezet, in het eerste plaatsje dat we in Cambodja bereiken, Stung Treng. Daar moeten we wachten op een bus naar Kratie … en welke bus komt ons hier oppikken ? De halflege VIP bus die samen met ons in Laos vertrok.
Op onze vraag waarom we niet onmiddellijk in deze bus mochten plaatsnemen in Laos, krijgen we als antwoord dat ons ticket van een andere maatschappij is. En inderdaad, we betaalden minder dan bij de busmaatschappij uithangt. We vragen maar niet verder … de logica is ver zoek !
Op deze bus speelt men een film over de oorlog met Vietnam die hier in de streek lang heeft gewoed. We zien schrijnende beelden … en wanneer we uit het raam van de bus kijken, zien we identiek hetzelfde landschap. Het voelt echt vreemd aan, net of je er middenin terecht komt … maar dan zonder soldaten, tanks, …

Ernaartoe:

ticket voor het transport van ons hotel in Don Khon tot in Kratie:
136.000 LAK pp, geboekt in ons hotel, in totaal zijn we 7.30 u onderweg
boot Don Khon – Nakasan: 15 min. onderweg, bootje van ons hotel in Don Khon
minibus Nakasan – grens Laos met Cambodja: 30 min. onderweg, Laotiaanse maatschappij
minibus grens Laos met Cambodja – Stung Treng: 2 uren onderweg, Cambodjaanse maatschappij
VIP bus Stung Treng – Kratie: 3 uren onderweg

Visum:

De prijzen die ons door de busmaatschappij worden opgegeven, lijken overdreven. We zien op de reisverslagen van anderen dat ze ook moeten ‘stempelgeld’ betalen aan beide landsgrenzen, maar het is minder. Vermoedelijk wil de busmaatschappij hier wat meer verdienen, zonder dit toe te geven.
Totaalprijs: 30 USD pp.
Visum: 20 USD, administratieve verwerking / gezondheidsmeting: 2 USD, paspoort uitreisstempel Laos: 3 USD, paspoort inreisstempel Cambodja: 4 USD, handelingen busmaatschappij: 1 USD.

KRATIE (13.000 inwoners) is gelegen langs de Mekong rivier. Reizigers van of naar Laos gebruiken deze plaats vaak als tussenstop. De kleine stad is gebouwd rondom zijn centrale markt. Op de Mekong rivier zijn in de nabijheid een aantal zanderige eilanden te vinden, waarvan enkele worden bewoond. In de rivier leven hier de zeldzame en bedreigde Irrawady dolfijnen.
Na een lange vermoeiende rit vanuit Laos, komen we aan in het ingeslapen stadje en worden afgezet aan de oever van de Mekong rivier. Marc zoekt vlug een hotel. Niettegenstaande het hier merkbaar warmer is dan in Laos, waait het enorm, het zand vliegt rondom onze oren. We zijn allebei verkouden en blij naar binnen te kunnen.
In Kratie is de belangrijkste toeristische attractie het spotten van de Irrawaddy dolfijnen op de Mekong rivier. Er zijn bovendien een aantal mogelijkheden om leuke fietstochtjes te maken langs afgelegen dorpjes en op de eilanden in de rivier. Ook trektochten in de omringende junglegebieden worden aangeboden. We komen hier niet aan toe, het blijft maar sterk waaien en we voelen ons te ziek om nog extra in de tocht te gaan rondwandelen, -rijden of -varen. De Irrawaddy dolfijnen met hun plompe ronde snuit zagen we reeds meermaals in Borneo, dat is een troost.
Het dorpje zelf vinden we persoonlijk niet zo aantrekkelijk. Het is een stoffig maar levendig plaatsje met veel straatverkoop. De straten zijn grotendeels onverhard en de wind doet het zand overal rondvliegen. Men kent hier een opvallende achterstand in ontwikkeling tegenover Laos.
Overal werkt men aan straten en gebouwen, één grote werf. We zien een aantal mannen een eerste grote betonplaat aanbrengen op een deel van de straat. Ze zitten op hun knieën op de pas gegoten nog vloeibare beton, om deze vlak te strijken met een truweel. ’t Zal dus nog wel een tijdje duren eer de straten van Kratie volledig verhard zijn …
In dit stadje verloopt het leven grotendeels op en langs de straatkant. De huizen hebben een open voorgevel, waarin meestal een activiteit wordt uitgebaat.
Zo zien we een soort cinema, waar stoelen in rijen achter elkaar staan, in het midden is een doorgang gelaten. Voorin speelt men films op 2 grote televisieschermen.
De meest primitieve toestand zien we in het ziekenhuis. Dat bevindt zich eveneens in een open smalle rijwoning. De bedden staan langs één zijmuur allemaal naast elkaar tot achterin. Vooraan zitten een dokter en verpleegster de patiënten te behandelen. De minst ernstige zieken zitten op het voetpad, meestal met statief en infuus, vaak zijn dit kleine kinderen begeleid door hun moeder. Of dit wel gezond is … in de uitlaatgassen en het rondwaaiende zand … Wanneer we ’s avonds in het restaurant aan de overkant eten, zien we de patiënten van de straatkant verhuizen naar hun bedjes naast de bedlegerige patiënten. Alle bedjes worden voorzien van een muskietennetten, omdat men ’s nachts geen last van de muggen zou hebben.

Ernaartoe:
ticket voor het transport van aan ons hotel in Don Khon tot in Kratie: 136.000 LAK pp, geboekt in ons hotel, in totaal zijn we 7.30 u onderweg
boot Don Khon – Nakasan: 15 min. onderweg, bootje van ons hotel in Don Khon
minibus Nakasan – grens Laos met Cambodja: 30 min. onderweg, Laotiaanse maatschappij
minibus grens Laos met Cambodja – Stung Treng: 2 uren onderweg, Cambodjaanse maatschappij
VIP bus Stung Treng – Kratie: 3 uren onderweg

Overnachtingen:
Heng Heng II hotel, 7 USD per nacht voor een ruime luchtige 2-persoonskamer met sanitair (warm water), TV, ventilator (hangt voor de verlichting, met disco effect als gevolg), airco tegen meerprijs, gratis WIFI, veel ramen, uitzicht op de Mekong met prachtige zonsondergang, groot gedeeld terras, tel. 072 971 405. Beoordeling: 2/5
De kamer is ok, maar de sfeer in het hotel bevalt ons niet. Om 8.00 u ’s ochtends wordt er hard op de deur geklopt om te komen poetsen, we vragen dan even de tijd om onze kamer te verlaten en haasten ons. Maar geduld hebben ze niet, als we 5 minuten later buiten komen is de poetsdienst niet meer te bespeuren. Dus wordt er maar niet gepoetst, zelfs niet op onze nadrukkelijke vraag.
Men weet dat we ziek zijn en wat willen rusten, toch worden we dagelijks bekogeld met vragen om een begeleide tocht te maken naar het dorp van een gids. Wanneer men uiteindelijk begrijpt dat we hier niet zullen op ingaan, begint men te vragen of we een busticket willen kopen naar onze volgende bestemming. Als we ’s avonds gaan eten, krijgen we steevast te horen ‘good morning !’ met een grote glimlach.

KOMPONG CHAM (63.800 inwoners) is gelegen langs de Mekong en was een belangrijke handelsstad tijdens de periode van de Franse kolonisatie. Door het opkomende toerisme in Sihanoukville en Siem Reap is het niet langer de 3de grootste stad van het land. Midden in de rivier liggen bewoonde eilanden. In de buurt zijn enkele Cham Moslim dorpjes gevestigd, met een eigen moskee.
Al vlug zien we dat dit plaatsje toch al wat meer geëvolueerd is. Langs de oever van de Mekong is een aangename wandelpromenade aangelegd, de straten zijn verhard, er is niet zoveel straatverkoop, een aantal grote goed onderhouden (koloniale) gebouwen sieren de straten, ... ondanks dat het hier ook waait, vliegt er al wat minder zand op. We worden voor het eerst geconfronteerd met de vele NGO’s en liefdadigheidsinstellingen van Cambodja. We kiezen dan ook telkens tussen de 2 restaurantjes die kansarme jongeren gedurende een jaar een degelijke opleiding bieden, Smile en Coffee Destiny. De jongeren zijn super vriendelijk en zorgen voor een vlotte bediening, de schotels zijn echt zeer verzorgd en lekker !
Hier vinden we een zeer vriendelijk en rustig hotel waar we nog enkele dagen kunnen uitzieken. Marc voelt zich al wat beter, maar Herlinde heeft nog koorts, de antibiotica werkt maar langzaam.
Vanuit dit plaatsje zijn mooie landelijke fietstochten te maken. Het kriebelt om terug actief te zijn. Wanneer Herlinde zich wat beter voelt, beslissen erop uit te trekken voor een kort fietstochtje.
De indrukwekkende bamboebrug tussen Kompong Cham en Koh Paen, een groot Mekong zandeiland, wordt jaarlijks na het regenseizoen opnieuw gebouwd. Zo hoeft de ferry niet het ganse jaar door ingezet te worden. Het is een vrij lange stevige brug die kunstig is vervaardigd uit bamboe. We kunnen ze nog niet gebruiken, men heeft nog een 5-tal meter te bouwen om de overkant te bereiken. Nochtans is het droge seizoen al een tijdje ingezet.
Aan het andere uiteinde van het stadje fietsen we voorbij een uiterst primitief ‘pretpark’ in opbouw. Daar staat een mini ‘reuzen’ rad, dat manueel dient aangedreven te worden. Dit herinnert ons aan ons verblijf in Mandalay in Myanmar in 2009, waar Herlinde op een avond samen met wat locale kindjes enkele rondjes in het rad maakte. Jongens klommen behendig in het rad om het door de verplaatsing van hun gewicht in beweging te brengen. Ook de draaimolentjes worden manueel aangedreven, de zitjes erop zijn beschilderde zelfgemaakte figuurtjes uit hout en metaal. Het meest moderne wat we hier zien, zijn een serie trampolines. Hier kan men nog plezier maken met eenvoudige dingen ...
We fietsen verder langs de Mekong en komen aan een drijvend vissersdorp. Wanneer we stoppen om een foto te nemen, wuiven de bewoners ons toe. Vooral de kinderen zijn uiterst blij met onze aandacht.

Ernaartoe:
bus Kratie – Kompong Cham: 18.000 KHR pp, 4.45 u onderweg, aircobus, met Phnom Penh Soraya
Omdat het hotel nogal opdringerig doet over het kopen van bustickets, beslissen we deze in het kantoortje van de busmaatschappij ‘Phnom Penh Soraya’ in Kratie te kopen. Daar vraagt men een hoger bedrag dan wat uithangt … ‘oude prijzen’. Nochtans staan deze ‘oude’ prijzen mooi vermeld op het ticket dat we uiteindelijk krijgen. Dit geeft ons geen goed gevoel bij Cambodja …
Overnachtingen:
Mekong hotel, 7 USD per nacht voor een ruime kamer met 2 bedden, sanitair (warm water), balkon, TV, ventilator, drinkwater, gratis WIFI, ruime zitruimte beneden, verhuren fietsen, wanneer we melden dat de WC niet werkt, krijgen we prompt een andere kamer, centraal gelegen langs de Mekong, zeer vriendelijk en behulpzaam onthaal, tel. (042) 941 536. Beoordeling: 3/5
Excursies:
huur fietsen in ons hotel, 1 USD pp. voor ½ dag

PHNOM PENH (1) (+/- 1 miljoen inwoners) is de hoofdstad van Cambodja, gelegen aan de Mekong rivier bij de samenvloeiing met de Tonlé Sap rivier. De vrij jonge stad, opgericht in 1866, heeft enorm te lijden gehad onder verschillende oorlogen en revoluties. Het stratenplan heeft de vorm van een genummerd rooster.
Onderweg van Kompong Cham naar Phnom Penh rijden we door een mooi vlak landschap met uitzichten op de Menkong rivier, groene rijstvelden, watervlaktes, vijvers, …
We kiezen een hotel buiten de overdrukke toeristische buurt en komen terecht in een omgeving waar veel buitenlanders (ex-pats) wonen, die we met gevulde karretjes in de supermarkt zien aanschuiven. Hier in de buurt vinden we voldoende keuze aan rustige restaurantjes. De toeristische bezienswaardigheden zijn niet al te ver afgelegen en kunnen we meestal te voet bezoeken.
Op zich is deze hoofdstad een drukke, grauwe en eerder vuile stad, het soort omgeving waar wij niet echt van houden.
Het Royal Palace en de Silver Pagoda bevinden zich in een mooi onderhouden tuin. Deze kleurrijke gebouwen en pagoda’s met veel details zijn opgetrokken in zeer verschillende stijlen. We wandelen er naartoe via het Independance Monument dat zich op een grote rotonde bevindt, nemen een kijkje bij Wat Botum en het Supreme Court.
In de Vietnam oorlog werden ook de grenslanden Laos en Cambodja betrokken, de grensstreken en het platteland van deze landen werden door de Verenigde Staten gebombardeerd. De bewoners verhuisden in grote getale naar de hoofdstad Phnom Penh. Maar korte tijd nadat deze oorlog ten einde was, kwam de Rode Khmer in actie onder leiding van Pol Pot. Zijn strijders ontruimden de stad met harde hand en verdreven de bewoners naar het platteland. Het was zijn droom dat de mensen zouden kunnen (over)leven in en van de natuur. Wie niet meewerkte of daarvan verdacht werd, bracht men om zonder berouw. Het bevolkingsaantal slonk tijdens zijn bewind met 1/5, er werden meer dan 3 miljoen mensen gedood. Vietnam bevrijdde Cambodja op 7 januari 1979 van de Rode Khmer, het einde van deze oorlog. De Rode Khmer behield zijn zetel in de algemene raad van de UN tot 1991. Pol Pot overleed op 15/04/1998, is vermoedelijk vermoord.
We bezoeken het Tuol Sleng museum, een grote school die door Pol Pot werd omgebouwd tot gevangenis. Daar werden alle ‘verdachten’ opgesloten en op een gewelddadige manier behandeld, vooral extreme ondervragingspraktijken en folteringen werden hier toegepast. Vaak was dit onterecht. De gebouwen staan er leeg en kaal bij, het gebruik ervan tijdens de oorlog wordt vooral door middel van foto’s, tekeningen en teksten gedocumenteerd. Dankzij de vele foto’s die hier uithangen van slachtoffers, werden een groot aantal ‘vermiste’ familieleden van overlevenden herkend.
‘Killing fields’ Choeung Ek is één van de vele plaatsen waar de slachtoffers van Pol Pot werden naartoe gebracht om tot hun einde te komen in de massagraven. Voorheen bevonden zich hier een Chinees kerkhof en een orchideeëntuin.
Echt veel van de gruweltoestanden is er (gelukkig) niet meer te zien, de plaatsen op het domein waar vroeger bepaalde acties plaatsvonden, worden telkens toegelicht door middel van een audio toestelletje. We krijgen een aantal getuigenissen te horen van mensen die dit alles overleefden. De rustige omgeving doet ons tijdens het luisteren stilstaan bij wat hier vroeger is gebeurd, we krijgen er kippenvel van. Vooral bij de plaats waar baby’s tegen een boom werden gesmakt … We eindigen ons bezoek bij het monument, een toren waarin de opgegraven beenderen zijn samengebracht als herdenking aan de vele slachtoffers.

Ernaartoe:
tuk-tuk hotel – busterminal Kompong Cham: inbegrepen in het busticket, 5 min. onderweg
bus Kompong Cham – Phnom Penh: 5 USD pp, 3.5 uren onderweg, maatschappij Phnom Penh Soraya
Weerom betalen we veel meer dan de prijs die op ons busticket staat vermeld. Dit bestelden we in ons hotel, wetende dat je dan iets meer betaalt. Het voordeel is dat we worden opgehaald aan het hotel met onze bagage. Maar voor dit prijsverschil kunnen we zelf gemakkelijk een tuk-tuk nemen.
tuk-tuk busterminal – hotel Phnom Penh: 2 USD
Overnachtingen:
Hotel Sky Park Guesthouse, 12 USD per nacht voor een kleine kamer met sanitair (warm water), airco, TV, koelkast, drinkwater, lift, gratis WIFI, vriendelijk maar nogal onpersoonlijk, vrij centraal gelegen op wandelafstand van de meeste bezienswaardigheden, 5 min. wandelen naar het Independance monument, restaurants en winkels, tel 023 992 718, n° 78, street 111, Phnom Penh, skyparkguesthousepp@gmail.com, beoordeling: 4/5
Excursies:
- Tuol Sleng museum: inkom 2 USD pp.,
we willen een gids nemen om wat meer achtergrond van deze gruwelijke oorlog te vernemen, maar zien ervan af omdat deze niet de correcte prijs vraagt (6 USD ipv 2 USD).
- Royal Palace en Silver Pagoda: inkom 25.000 KHR pp., mooi om zien, we vinden de inkomprijs hoog.
opgelet: het domein sluit tijdens de middag.
- killing fields Choeung Ek: inkom 2 USD + audio toestel 3 USD (verplicht)
de plaats is een bezoek waard, dankzij het audio toestel krijgt de bezoeker enorm veel informatie over de killing fields en de gruweldaden die plaatsvonden tijdens de Rode Khmer heerschappij.
ernaartoe en terug: tuk-tuk: 10 USD, wachttijd chauffeur inbegrepen

Havenstad SIHANOUKVILLE (156.000 inwoners) is de belangrijkste zeehaven van Cambodja, gelegen in de Golf van Thailand. De witte zandstranden en ongerepte tropische eilanden vlak voor de kust trekken vele toeristen aan, waardoor de stad een enorm snelle groei kent. Ook voor de inwoners van Phnom Penh is dit een zeer populaire plaats om het weekend op het strand te komen doorbrengen.
In de late namiddag komen we aan in het superdrukke stadje. Omdat we midden in de eindejaarsperiode zitten, piekt het toerisme hier enorm. De hotelletjes hebben nog maar weinig kamers vrij en passen hun prijzen aan, sommigen vragen het dubbele van de normale prijs, die reeds merkbaar hoger ligt dan in de rest van het land. Het is dan ook moeilijk een geschikte kamer te vinden tegen een redelijke prijs.
Het stadje bestaat uit 2 delen, een ingeslapen woongedeelte en de 5 min. (per tuk-tuk) verderop gelegen toeristische wijk aan het strand. Deze laatste bestaat enkel uit hotelletjes, restaurants en bars, … een typische bestemming van uitgaansleven, wat ons echt niet aantrekt. Het valt ons op dat bijna alle zaken hier worden uitgebaat door westerlingen, wat de sfeer sterk beïnvloedt.
We informeren ons over een excursie naar het nabijgelegen Ream national park. Wanneer we vragen naar het programma van deze tocht en wat we te zien zullen krijgen, wordt er geglimlacht … ‘Misschien een aap, misschien een vogel, … maar niets is zeker, dieren verkiezen rust en stilte.’ De tochten worden georganiseerd met boten voor 20 personen, de bedoeling is plezier te maken ... Hiermee vaart men door een mangrovegebied, nadien wordt een strandeiland bezocht … de foto’s van deze tocht spreken ons echt niet aan. Er worden verder nog boottochten aangeboden waarbij men de keuze heeft te gaan vissen, snorkelen of duiken.
De beslissing is vlug genomen, we reizen de volgende ochtend onmiddellijk door naar Kampot.

Ernaartoe:
tuk-tuk hotel – busterminal Phnom Penh: 1 USD, 5 min onderweg
bus Phnom Penh – Sihanoukville: 18.000 KHR pp, 5 ¼ uren onderweg, maatschappij Capitol, dit is de eerste bus waar we de correcte prijs betalen zoals de locale mensen
motorbike busterminal – hotel: 1 USD pp, de chauffeur plaatst te rugzakken vooraan op de bromfiets tussen zijn benen
Overnachting:
GBT Guesthouse, 20 USD per nacht voor een ruime 2 persoonskamer, inclusief sanitair (warm water), airco, TV, binnenraam dat uitkijkt op de gang waar men zit te roken, donker, WC papier te betalen (1.000 KHR/rol), na een korte discussie is het toiletpapier gratis, gratis WIFI in het restaurant (eenmaal het restaurant gesloten, wordt de WIFI uitgezet), nabij het strand van Sihanoukville, tel. 016 210 222. De kamer is proper en goed, maar donker, ’s avonds veel lawaai op de gang. Prijs/kwaliteit niet in lijn met de Cambodjaanse standaarden. Beoordeling: 2/5

KAMPOT (33.000 inwoners) is gelegen langs de Kampong Bay rivier, op enkele kilometers voor de monding ervan in de Golf van Thailand. Op de achtergrond van het stadje kan men het Olifanten gebergte zien, waar de bekende Bokor heuvel deel van uitmaakt. De streek is bekend om zijn typische zwarte peper, die in gans Cambodja wordt verkocht. Hier vindt men nog enkele panden in Franse koloniale stijl, die rechtop bleven tijdens de oorlog die het stadje zwaar geteisterd heeft.
Wat een verschil met Sihanoukville, dit ingeslapen stadje straalt echt rust uit. Het is weerom even zoeken naar een kamer, want ook hier zijn de hotelletjes bijna allemaal volgeboekt. Het aanbod is bovendien niet zo enorm groot. We vinden een kamer voor maximum 3 nachten, vanaf oudejaarsavond zijn alle hotels weerom volzet.
’s Avonds liggen de straten er donker bij. In het centrum wordt wat gefeest, langs de oever van de rivier zijn wat eetgelegenheden te vinden.
Ook hier vinden we een aantal zaken die door NGO’s worden gerund. Onze lunch nemen we in een zaakje waarin enkel doofstomme mensen werken. We moeten zelf onze bestelling opschrijven, in de menukaart worden een aantal afbeeldingen getoond die we kunnen gebruiken om te communiceren (vragen naar de rekening, bedanken, …).
Met een gehuurd brommertje rijden we de berg op, naar het op 1.000 meter hoogte gelegen koloniale Bokor Hill station, zo’n 40 km van Kampot verwijderd. De rit ernaartoe biedt ons schitterende uitzichten op de omgeving, de zee en wat eilanden, zoutvelden, vissersdorpjes, …
In de vroege jaren ’20 werden hier een aantal gebouwen opgericht door de Franse bezetters, die wat verkoeling zochten. Hieronder vindt men een hotel, casino, kerk, paleis, … Tijdens WOII werden deze gebouwen verlaten, maar men keerde nadien terug. Toen in de jaren ’70 de Vietnam oorlog uitbrak, trok men opnieuw weg uit de streek. De huizen werden sindsdien niet meer opnieuw in gebruik genomen, enkel de muren staan nog recht … ze liggen erbij als in een spookstad, deels overwoekerd door het groen.
De omgeving is nu in het bezit van een rijke man, de ‘boss’ genoemd. Hij liet een mooie weg aanleggen die ons de berg op leidt, deze is pas klaar. Toch is men overal aan het werk, neemt stukken uit het asfalt weg om deze later te vervangen … we doen geen poging dit te begrijpen. Boven vinden we nog een aantal huizen onaangeraakt, maar er zijn er ook die in de stellingen staan. Het casino, het paleis, enkele van de grotere huizen, … men is bezig alles te renoveren, om er een echt prestige resort van te maken. Er zijn ook plannen om hier een groot aantal luxueuze vakantiehuizen te bouwen, waarin de rijken hun vrije tijd kunnen doorbrengen.
In de kerk en enkele huizen hebben de werklui zich geïnstalleerd, hun tijdelijke woonst. 1 huis is reeds helemaal klaar en prachtig gerenoveerd, in gele kleur geschilderd. We zien de ‘boss’ er zijn lunch komen nuttigen, omringd door bodyguards.
Het is leuk om in de nog vrije huizen rond te neuzen en er de verschillende ruimtes te herkennen, zo zijn in de keukens nog de muurtegeltjes overgebleven en zien we de afvoerbuizen in de vloer van het sanitair. Er zijn enkele zeer grote huizen bij, het moeten luxueuze verblijven zijn geweest, vaak met prachtig uitzicht. Jammer dat we niet meer in het casino en in het paleis binnen kunnen, die zouden heel bijzonder moeten geweest zijn. Lang zal het niet meer duren, voor alle oude panden zijn verdwenen ...
Wanneer we onderweg ondervinden dat de benzine van ons brommertje abnormaal vlug slinkt, verwijzen enkele kinderen ons naar een zijweg die afdaalt naar een meer. Het is eventjes moeilijk om via de zwaar gehavende steile zandweg af te dalen. Beneden vinden we een gans dorp … men woont in een soort kamp met huisjes die zijn gebouwd van boomstammetjes waartussen stukken afvalplastiek zijn gespannen … armoe troef. Hier kunnen we enkele liters benzine van de mensen over kopen. We veronderstellen dat de families die zich hier hebben gevestigd, werden aangetrokken om de ganse renovatie van de ‘berg’ uit te voeren. Zo’n toestanden hebben we nog nooit gezien …
Enkele kilometers voorbij Kampot gaan we een kijkje nemen op de zoutvelden. Er is niet veel activiteit op dit moment, maar we vinden het aangenaam om hier even tussen rond te wandelen in deze mooie rustgevende omgeving.

Ernaartoe:
minibus Sihanoukville – Kampot: 5 USD pp, 2 ½ uren onderweg, geboekt rechtover ons hotel, het busje stopt in Kampot aan een hotel, in de straat waar we zelf een hotel vinden.
Overnachtingen:
The Magic Sponge Guesthouse, 15 USD per nacht voor een ruime 2 persoonskamer (1 dubbel + 2 enkele bedden), inclusief sanitair (warm water), ventilator (airco: supplement 5 USD), TV, drinkwater, balkon, overal in het gebouw gezellige zitruimte, bar, lekker restaurant met Indische schotels, minigolf, DVD’s, gratis WIFI, uitgebaat door een man uit Alaska, wind en stof overal, ’s avonds klinkt in het hotel luide muziek tot 23.00 u, tel. 017 946 428, www.magicspongekampot.com. Beoordeling: 3/5.
Excursies:
Bokor Hill Station: inkom gratis (tijdelijk ? men spreekt van 5 USD pp.)
ernaartoe en terug: we huren een brommertje via onze hoteluitbater, 5 USD per 24 uren + 1 USD per helm, brandstof zelf te voorzien.

Op oudejaarsavond keren we terug naar PHNOM PENH (2), om er de drukke nieuwjaarsdagen door te brengen, het komt nog goed uit omdat onze route verder naar het noorden toch langs daar passeert. Alle hotelletjes in de toeristisch aantrekkelijke plaatsen zijn volzet, hier reserveerden we een kamer in het hotelletje waar we ook de kerstperiode doorbrachten, eveneens de laatste kamer.
Voor ons hoeft het geen uitbundig feest te zijn, we kiezen voor hetzelfde restaurantje als met kerstavond, waar de keuken zeer fijn is en men rustgevende Khmer muziek en dans brengt. Bij binnenkomst worden we onmiddellijk door het personeel herkend en vriendelijk verwelkomd.
Om middernacht worden we verrast door een mooi vuurwerk, een eindje verderop, dat hadden we niet verwacht. We kunnen het zien van op onze kamer op de 7de verdieping.
Op nieuwjaarsdag drinken we koffie met overheerlijke tompoesjes in de tearoom Blue Pumkin, ze smaken beter dan vaak thuis het geval is … pure verwennerij na 7 ½ maanden Azië !
In Phnom Penh hebben we de belangrijkste zaken bezocht tijdens de kerstperiode, 2 januari vertrekken we verder op rondreis, de rust is dan min of meer wat teruggekeerd, al blijven we reizen in de piekperiode van het toerisme in deze streek.

Ernaartoe:
bus Kampot – Phnom Penh: 3 USD pp, 5 ¼ uren onderweg, maatschappij Capitol
tuk-tuk busterminal – hotel Phnom Penh: 1,5 USD
Overnachtingen:
zie verhaal Phnom Penh (1)

KAMPONG CHHNANG is een dorpje met 42.000 inwoners aan de Tonlé Sap rivier. Het bestaat uit een eerder ingeslapen centrum, een levendige havenbuurt, paal- en drijvende dorpen op de rivier. Men leeft er vooral van visserij en landbouw, het omringende landschap bestaat vooral uit pittoreske dorpjes, rijstvelden met daarin hoge suikerpalmbomen. Kampong Chhnang wordt ook wel eens de ‘kleipotten haven’ genoemd. In de omgeving worden vele potten en figuren uit klei vervaardigd, met gebruik van de natuurlijke ondergrond. Deze worden vaak verscheept vanuit het haventje aan de rivier.
Het plaatsje zelf zegt ons niet zoveel, zanderige straten (men begint langzaamaan met asfalteren), op enkele plaatsen is men tijdens de dag zeer actief met straatverkoop, de hoofdstraat (doorgaande weg) kent een zeer druk verkeer van voornamelijk vrachtwagens en autobussen. Voor de rest ligt het dorp er rustig en ingeslapen bij.
De omgeving gaan we verkennen per fiets. In de voormiddag rijden we het platteland in, om er te genieten van de rust en mooie landschappen. Overal worden we toegewuifd en –geroepen door schoolkinderen jong en oud.
Een tiener komt even met ons mee fietsen en vertelt in vlekkeloos Engels dat hij deze taal zeer belangrijk vindt voor zijn toekomst. Hij vertelt over de school en zijn bezorgdheid dat er steeds meer armen bij komen in Cambodja. Dan moet hij ons verlaten, want na school moet hij thuis helpen werken. Zelf vragen we ons af of deze groeiende armoe mogelijks iets te maken kan hebben met het hoge geboortecijfer in het land …
Onderweg passeren we vele huizen op palen, waaronder men in de schaduw aan het werk is. Ze zijn allemaal omringd door verzorgde erven binnen een grote omheining. We zien vrouwen koken, weven, potten bakken, … we stoppen af en toe om een kijkje te nemen, men toont ons maar al te graag waarmee men bezig is. Mannen zijn aan het drinken en nodigen ons uit. Ze bieden ons de typische zelfgestookte rijstbrandewijn aan, maar daarmee lokken ze ons niet. ‘I like you … to sit here’ herhaalt er eentje voortdurend.
In het dorpje Ondong Rossey, het pottenbakkersdorp bij uitstek, bewonderen we de grote gezamenlijke dorpsoven, die momenteel niet in gebruik is. We stoppen bij een aantal huizen en bewonderen de grappige bekende spaarvarkentjes van klei, met hun gleufje in de rug. Maar men heeft genoeg inspiratie om deze ook in de vorm van olifanten, schildpadden, kikkers, … te maken. Potten groot en klein in verschillende modellen zien we vervaardigen. Niet alle potten worden mooi rond op de draaischijf afgewerkt, sommige worden met een spatel beklopt, om ze er wat minder egaal te laten uitzien. Meestal worden deze gebakken in de kleine stenen oven waarover bijna elk huis beschikt, deze worden gestookt met hout.
Aan het schooltje kijken we even toe hoe jongetjes aan het knikkeren zijn. Het is speeltijd en al vlug worden we omringd door jonge kinderen, die proberen wat Engels tegen ons te praten. Veel meer dan enkele zinnetjes krijgen we niet te horen.
Op terugweg worden we door de tienerjeugd uitgenodigd om deel te nemen aan hun feestje met luide muziek en een dansje met hen te wagen …
In de namiddag fietsen we naar de Tonlé Sap rivier. We volgen een dijk die in de rivier werd gebouwd door Chinezen om erachter rijstveldjes aan te leggen. Dit is echter niet zo’n succes geworden, in het regenseizoen staat het water hoog boven het niveau van de dijken en overstroomt het achterliggende gebied. Langs beide zijden van de dijk werden hoge paalwoningen gebouwd, het is nu droog seizoen, we kunnen over het smalle pad op de dijk fietsen. Het is echt boeiend om het rustige leven hier midden de rivier te kunnen aanschouwen. Hier langs het water wonen vooral vissers.
Wat verder komen we terug aan land, en volgen een straat langs de oever van de rivier. We fietsen voorbij enkele tempels, tussen woonhuizen en winkels door, naar de superdrukke haven. Daar komen kleine vissersbootjes af en aan, vrouwen zitten aan de kant vis te kuisen. Een echte kakofonie van kleuren en bewegingen, leuk om zien.
Uiteindelijk daalt het straatje tot onder het waterpeil, we kunnen niet meer verder. Hier liggen wat bootjes, mensen komen en gaan met pak en zak, alles over water.
We keren terug en stoppen aan het politiekantoor verderop in de bocht van de straat. Hier vertrekken gemotoriseerde passagiersboten. Ook toeristen kunnen een eind meevaren, midden op de rivier, tussen de drijvende dorpen. Zelf kiezen we voor een piepklein niet gemotoriseerd bootje van een bewoner uit Phoum Kandal, een drijvend dorp. De man duwt zijn bootje verder met een lange stok (soort peddel) en toont ons de huizen van zijn dorp. Met dit bootje drijven we tussen de huisjes door en voelen ons echt deel uitmaken van het leven in de rivier. Kinderen wuiven en roepen ons toe, volwassenen lachen. We zijn hier welkom, worden niet bekeken als indringers die eens komen kijken tussen hun huisjes naar hun leven. Mannen zien we niet zo veel, die zijn uit vissen.
Dit dorpje bestaat uit houten/bamboe huisjes die meestal drijven bovenop samengebundelde bamboe staken. Slechts enkelen gebruiken kleine bootjes, waarop ze hun huis hebben bevestigd. Het zijn echte huisjes met alles erop en eraan. Vooraan meestal een overdekt terras, waarop tijdens de dag wordt geleefd. We zien zelfs glazenkastjes, fotokaders, … aan de muren hangen. Huisdieren stoeien. Bloemen en planten sieren de rand van het terras. Groente en fruit wordt in drijvende tuinen gekweekt. Kinderen spelen op de terrassen, de kleintjes binnen omheiningen om niet in het water te vallen, de iets grotere dragen zwemvestjes. Varkens en kippen zitten in drijvende hokken. Winkels, kapperszaken, brandstofverkopers, herstelwerkplaatsen, … kortom alles is aanwezig als in een dorp aan land … ook dit is een echt dorp !
Onze bootsman is zo enthousiast, dat hij de tijd vergeet in zijn ijver ons alles te tonen. We spraken af voor een uurtje, na 1 ½ uur varen geeft hij zijn vermoeiende opdracht op ... zelf zijn we blij onze benen te kunnen strekken na zo lang ongemakkelijk te zitten op de harde bodem van dit kleine houten bootje … Maar het loonde echt de moeite, dit is voor ons de topper van onze reis door Cambodja !

Ernaartoe:
tuk-tuk hotel – busterminal Phnom Penh: 1,5 USD, 15 min. onderweg
bus Phnom Penh – Kampong Chhnang: 3 USD pp, 2 uren onderweg, met Soraya busmaatschappij

Overnachtingen:
Sovann Phum hotel en restaurant, 15 USD per nacht voor een ruime lichte 2 persoonskamer, met sanitair (warm water), TV, airco, grote ramen, gratis WIFI, drinkwater, zeer vriendelijk en behulpzaam, interieur in Khmer stijl, goed restaurant met locale keuken, National Road n°5, Kandal Village, tel. (855) 26 989 333, sovannphumkpchotel@yahoo.com. Beoordeling: 5/5
Excursies:
fietstocht in de omgeving: naar pottenbakkersdorpje Ondong Rossey, langs de Tonlé Sap rivier, tussen paalwoningen aan een dijk, met boottocht in drijvend dorp Phoum Kandal, in vissershaventje.
- huur fietsen, 2 USD per dag, per fiets, gehuurd in ons hotel
- boottocht tussen de huisjes van het drijvende dorp Phoum Kandal, 5 USD voor 1 uur (wordt uiteindelijk 1 ½ u), incl. zwemvest, met klein houten bootje zonder motor van een bewoner, die ons bootje behendig vooruitduwt d.m.v. een lange peddel. We gingen niet in op de voorstellen die we op straat kregen bij onze aankomst aan de rivier, deze leken ons nogal onduidelijk. De houten bootjes vertrekken rechts van het politiekantoor, wij gingen aan de linkerkant achter het gebouw een drankje kopen, de verkoper riep een vriend die ons zeer enthousiast met zijn bootje rondleidde in zijn dorp. Engels sprak deze man niet.

zie ook rondreis MH deel 2

Veel reisplezier, www.tangatanga.com/herlindemarc