BRETAGNE
Taal

To read about BRITTANY in English - click here

ANWB vakantie boeken Bretagne

Populaire bestemmingen FRANKRIJK

Ardeche	Auvergne	Bourgondie
Bretagne	Cevennen	Corsica
Cote d'azur	Dordogne	Elzas
Jura	Languedoc-roussillon	Loiredal
Lot	Normandie	Picardie
	Provence

Taal

Bretons

advertentie

Franstalige en Bretonstalige Verkeersborden_{Photo: Publiek domein}

In Bretagne wordt behalve Frans nog een Keltische taal gesproken: het Bretons of ‘Brezoneg’. De Keltische talen van West-Europa worden verdeeld in twee groepen. De eerste groep bestaat uit het Iers-gaelisch en de vrijwel uitgestorven talen Schots-Gaelisch en Manx. De tweede groep bestaat uit het Kymrisch (Welsh) en het Bretons; het sterk verwante Cornisch is uitgestorven. Het Bretons komt dus voort uit het Keltisch, dat vroeger een veelgesproken taal was in Europa. Toen Bretagne, of Armorica zoals het in die tijd genoemd werd, zo’n vijftig jaar voor onze jaartelling onderworpen werd door de Romeinen, vertrokken de Bretonnen richting het huidige Groot-Brittannië en verdween de Keltische taal. Tussen de 5e en 7e eeuw keerden zij terug en bleef Bretagne een zelfstandige staat tot in de vijftiende eeuw. Het Bretons werd gesproken op het hele schiereiland ten westen van de lijn van Mont-Saint-Michel tot de monding van de Loire. De uiterste grens lag ongeveer ter hoogte van het huidige Rennes.

Het Bretons wordt vandaag nog door zo’n 300.000 tot 500.000 mensen gesproken en verstaan, wat heel wat minder is dan de 1.300.000 mensen die dat in 1930 presteerden. Rond 1900 kende iedereen in Bretagne Bretons, en slechts de helft van de bevolking sprak Frans. In 1950 ging het nog maar om 100.000 mensen die het Bretons en niet het Frans beheersten. Alleen in de regio ten westen van de lijn St-Brieuc-Vannes is het Bretons nog de voertaal, en dan alleen nog door de oudere generatie. Het gebied waar het Bretons de grootste aanhang geniet is het vierkant tussen Vannes, Quimper, Brest en Paimpol. Veel plaatsnamen en familienamen gaan terug naar het oude Bretons van de 5e tot de 10e eeuw.

Samen met de opleving van de Bretonse cultuur in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw is de Bretonse taal ook weer nieuw leven ingeblazen, vooral dankzij de oprichting van tweetalige scholen, de zogenaamde ‘Diwan-scholen’. Verder is er een officiële Bretonse academie en een Bretonse televisiezender (TV Breizh), die het Bretons allemaal levend proberen te houden.

In het Bretons worden zowel Engels klinkende sisklanken als Germaanse keelklanken gebruikt.

Bretagne is wat taal betreft in tweeën te verdelen: Haute-Bretagne of ‘Pays Gallo’ en Basse-Bretagne of ‘Bretagne Bretonnante’. In Haute-Bretagne wordt alleen Frans gesproken, in Basse-Bretagne spreekt men Frans en Bretons. In Basse-Bretagne kan men vier streken onderscheiden met een eigen Bretons dialect:

Cornouaille met het Cornouallais

Léon met het Léonard

Tréguier met het Trégorrois

Vannes met het Vannetais

Het Bretons van Léon wordt als de zuiverste en literaire vorm gezien; het meest afwijkend is het dialect in Vannes.

Een taal die al bijna vergeten is maar nog steeds bestaat is het Gallo (Bretons: Gallec) of Brits-Romaans. Aanhangers willen het Gallo als taal definiëren en niet als slechts een dialect. Gallo is, net als het oud-Frans, het Picardisch en het Normandisch, een Romaanse taal die van het volkslatijn afstamt. De grens tussen het Gallische en het Bretonse Bretagne loopt nu langs de lijn van Plouha (Côtes d’Armor) naar Ambon (Morbihan) over Mûr-de-Bretagne.

Op zes collèges en negen scholen voor voortgezet onderwijs van de Academie van Rennes en aan de universitaire lerarenopleidingen van Saint-Brieuc en Vannes wordt het keuzevak ‘Gallo, taal en cultuur’ gegeven.

Enkele Bretonse woorden:

• Kenavo = tot ziens
• Da gousket! = naar bed!
• Nozvezh vat = slaap lekker
• Degemer mat = welkom
• Avel = wind
• Heol = zon
• Kastell = kasteel
• Men = steen, rots
• Iliz = kerk
• Huel = hoog
• Feunteun = bron, fontein
• Taol = tafel
• War-raok = vooruit
• Yar mat! = gezondheid!
• Yec’hed mat! = proost!
• Mar plij = alsjeblieft
• Nevez = nieuw
• Penn = einde, hoofd
• Pesk = vis
• Bara = brood
• Ouzh tao! = aan tafel!
• Coat = bos
• Enez = eiland

Voor informatie over het Frans, dat is natuurlijk de officiële taal zie Frankrijk

advertentie

BRETAGNE LINKS

Advertenties
• Bretagne Tui Reizen
• Hotels Trivago
• ANWB vakantie boeken Bretagne
• Auto huren in Bretagne
• Hotels Bretagne
• Reisgidsen en kaarten Bretagne

Nuttige links

Startpagina Bretagne (N)

Bronnen

Beaart, P. / Bretagne

ANWB

Bretagne

Lannoo

Bretagne

Van Reemst

Bretagne noord

ANWB

Graaf, G. de / Normandië, Bretagne

ANWB

Radius, J. / Normandië, Bretagne

Gottmer/Becht

Roger, F. / Natuurreisgids Bretagne : ontdek de onverwachte en bijzondere natuur van Bretagne

Kosmos-Z&K

Simon, K. / Bretagne

ANWB

Ward, G. / Bretagne en Normandië

Van Reemst

Wikipedia

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems