BENIN
Geschiedenis

To read about BENIN in English - click here

Groepsrondreis Ghana, Togo en Benin

Geschiedenis

Koninkrijk Dahomey

advertentie

Gewapende Amazones met de koning aan het hoofd voerenoorlog1793_{Photo: Publiek domein}

Vóór 1700 waren er op het gebied van het huidige Benin een paar belangrijke stadstaten langs de kust (voornamelijk van de Aja-etnische groep, maar ook bestaande uit Yoruba- en Gbe-volkeren). Het Oyo-rijk, voornamelijk gelegen ten oosten van het moderne Benin, was de belangrijkste militaire macht in de regio. Het voerde regelmatig invallen uit en eiste eerbetoon van de kustrijken en de stammenregio's. De situatie veranderde begin 1700 toen het koninkrijk Dahomey, dat voornamelijk uit Fon-mensen bestond, werd gesticht op het Abomey-plateau en gebieden langs de kust begon over te nemen. Het Dahomey-koninkrijk stond bekend om zijn cultuur en tradities. Jonge jongens gingen vaak in de leer bij oudere soldaten en leerden de militaire gebruiken van het koninkrijk totdat ze oud genoeg waren om in het leger te gaan. Dahomey was ook beroemd vanwege de oprichting van een elite vrouwelijk soldatenkorps. Ze stonden bij Europeanen bekend als de Dahomean Amazones. Deze nadruk op militaire voorbereiding en prestatie leverde Dahomey de bijnaam"Zwart Sparta" op. De koningen van Dahomey verkochten hun krijgsgevangenen als trans-Atlantische slaven. Vanwege deze bloeiende handel werd het gebied de"Slavenkust" genoemd. In 1885 vertrok het laatste slavenschip van de kust van op weg naar Brazilië in Zuid-Amerika, dat de slavernij nog moest afschaffen.

Franse kolonie

advertentie

Fransen bezetten Dahomey_{Photo: Publiek domein}

Tegen het midden van de negentiende eeuw begon Dahomey te verzwakken en verloor zijn status als regionale macht. Hierdoor konden de Fransen het gebied in 1892 overnemen. In 1899 namen de Fransen het land genaamd French Dahomey op in de grotere Franse koloniale regio West-Afrika. In 1958 verleende Frankrijk autonomie aan de Republiek Dahomey, en volledige onafhankelijkheid op 1 augustus 1960, die elk jaar wordt gevierd als Onafhankelijkheidsdag, een nationale feestdag.

Onafhankelijk Benin

advertentie

Mathieu Kérékou Benin_{Photo: Ricardo Stuckert/ABr CC 3.0 Brazil no changes made}

Na een periode van felle machtstrijd, waarin Benin zich de dubieuze reputatie verwerft als het land met een record aantal staatsgrepen, grijpt Generaal Mathieu Kérékou in 1972, eveneens door een staatsgreep, de macht. Deze eerste regeerperiode van Kérékou draagt het karakter van een marxistisch-leninistische dictatuur, die tot eind 1990 zal duren.

In deze periode, die mede ten grondslag ligt aan de problemen die Benin heden ten dage nog immer achtervolgen, glijdt het land vooral tegen het eind af naar chaos, inertie en armoede. Corruptie tiert welig. De economie wordt te gronde gericht door de collectivisering van de landbouw, grondonteigening, nationalisatie van banken, verzekeringsmaatschappijen, het water- en energiebedrijf, de brouwerij, de textielindustrie. De Revolutionaire Volkspartij van Benin (PRPB) is de enige toegestane partij. Van vrijheid van meningsuiting is geen sprake. Dissidenten worden opgepakt en mensenrechten worden geschonden.

Hoewel het dogmatisch karakter van het regime sedert 1980 vermindert, neemt de ontevredenheid toe. De salarissen van het enorm gegroeide ambtenaren apparaat (van 9000 naar 47000) worden niet meer uitbetaald. Banken zijn failliet. De formele economie bestaat niet meer. Corruptie en banditisme teisteren het land.

Wanneer in 1988 en 1989 de ene staking na de andere het land plat legt en bovendien de muur van Berlijn gevallen is, beseft het regime dat het geen keuze meer heeft. De kentering wordt ingeluid door de katholieke kerk, die begin 1989 in een moedige pastorale brief, het regime en bloc veroordeelt. Kérékou buigt het hoofd. Hij zweert eind 1989 het marxisme-leninisme af, ontbindt het politbureau en centraal comité, en stemt in met de bijeenroeping in februari 1990 van de Conférence Nationale des Forces Vives de la Nation. Op deze historische conferentie, die in de daarop volgende jaren ook elders op het continent – met wisselend succes – navolging vindt, wordt in een periode van slechts 10 dagen de basis gelegd voor de huidige pluriforme Beninese samenleving.

Het succes van de conferentie is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan het voorzitterschap, maar vooral ook de persoonlijkheid en het morele overwicht van Mgr Isedore de Souza, aartsbisschop van Cotonou, en zijn persoonlijke invloed op Kérékou. Met grote tact en discretie weet hij te bereiken dat Kérékou de conclusies van de conferentie tenslotte aanvaardt. In zijn slottoespraak betuigt Kérékou zijn schaamte voor zijn oorspronkelijke weerstand. De zaal reageert met een ovatie. Voor Kérékou betekent dit ook een persoonlijk keerpunt, hij bekeert zich tot vroom christen. Deze episode is relevant, omdat het voor een deel verklaart, hoe Kérékou zes jaar later op democratische wijze herkozen kon worden als president van Benin.

Nicéphore Soglo Benin_{Photo: Jean-Marc Ayrault CC 2.0 Unported no changes made}

Een nieuwe periode breekt aan voor Benin. Conform de conclusies van de Conferentie treedt een interim regering aan, met Kérékou als President a.i. en de Wereldbankfunctionaris Nicéphore Soglo als Eerste Minister. Eind 1990 wordt een nieuwe Grondwet aangenomen, waarin de basis gelegd wordt voor het nieuwe democratisch bestel. Er komt volledige vrijheid van meningsuiting, een veelheid van politieke partijen, kranten, en radiostations wordt opgericht, politieke gevangenen worden vrijgelaten, verbannen dissidenten keren terug. De militairen in overheidsfuncties worden vervangen door burgers.

In de eerste democratische presidentsverkiezingen in Benin in 1991 wint Soglo met 67% van de stemmen de presidentsverkiezingen van Kérékou, die zich op het laatste moment kandidaat heeft gesteld.

Soglo ziet zich voor een herculestaak gesteld. Het ontbreekt hem niet aan goodwill. De westerse donoren, Wereldbank en IMF schieten hem met aanzienlijke financiële middelen te hulp. Hoewel hij op belangrijke wapenfeiten kan bogen, wordt hij door de bevolking gezien als een van zijn land vervreemde technocraat: zijn carrière bij de Wereldbank heeft hem van de Beninese realiteit verwijderd; het door de Wereldbank gestuurde en verre van pijnloze structurele aanpassingsprogramma speelt hem parten. Ook de overheersende rol van zijn controversiële echtgenote en RB-partijleider Rosine Vieira Soglo valt niet bij iedereen in goede aarde. De devaluatie van de Franc CFA in 1994 draagt bij aan de groeiende onvrede met zijn bewind.Dit alles leidt tot zijn nederlaag bij de tweede presidentsverkiezingen sedert de introductie van de democratie, in maart 1996, waar ex-president Kérékou in transparante en vrije verkiezingen herkozen wordt.

21e eeuw

En ook in de presidentsverkiezingen van maart 2001 moet Soglo het afleggen tegen zijn gedoodverfde opponent Kérékou. Sinds 1996 is Kérékou derhalve weer het staatshoofd van Benin.

Kérékou zet het door Soglo ingezette economische aanpassingsprogramma voort, met steun van de Wereldbank en IMF. Steun stroomt ook binnen van andere donoren, waaronder met name de EU, Frankrijk, Duitsland, Denemarken, Zwitserland en Nederland. Liberalisaties en privatiseringen worden voortgezet. Benin maakt een decennium van democratie, vrijheid van meningsuiting, en redelijke economische groei door. Het leger speelt geen rol meer in het politieke leven. Er zijn geen politieke gevangenen. Er heerst volledige persvrijheid. Het macro-economisch beleid is goed, het overheidsbudget is vrijwel sluitend.

Yayi Boni Benin_{Photo: Publiek domein}

De erfenis van het marxisme valt echter moeilijk af te schudden. Het land gaat gebukt onder grote corruptie, een log en ineffectief ambtelijk apparaat, een inefficiënte, corrupte en zwaar gecentraliseerde overheid, cliëntelisme, nepotisme, gebrek aan initiatief, bedrijfsgeest en klantgerichtheid. Het investeringsklimaat is slecht, en het land trekt nauwelijks buitenlandse investeringen aan. De liberalisatie van de voor het land zo belangrijke katoensector is extreem gecompliceerd en stuit op grote problemen. Privatiseringen gaan met grote fraude gepaard. Er is sprake van een belangrijke kapitaalvlucht en een braindrain. De economie blijft voor circa 95% informeel. De economische groei (5%) is onvoldoende om het land aan de armoedespiraal te ontrukken. Het hoge percentage analfabetisme vormt een additioneel obstakel. De in april 2001 aangetreden regering Kérékou III zag zich voor een enorme uitdaging gesteld, en heeft weinig positief verschil kunnen maken.
Kerekou werd op 6 april 2006 opgevolgd door Dr. Thomas Boni Yayi, ex-president van de West-Afrikaanse Ontwikkelingsbank, na een aanvankelijk problematisch uitziend, maar uiteindelijk goed verlopen democratisch verkiezingsproces. In april 2007 verkrijgt Yayi ook de meerderheid in het parlement. In april 2008 ontstaan spanningen na lokale verkiezingen. In april 2011 wordt Yayi herkozen en in november van dat jaar bezoekt de paus Benin. In de jaren 2012 en 2013 zijn er diverse complotten tegen de president. Yayi beschuldigt zijn tegenstanders van een poging tot vergiftiging.

Patrice Talon president van Benin_{Photo: Yannickfolly CC 4.0 International no changes made}

In december 2013 weigert een Franse rechtbank de zakenman Patrice Talon, die van dit feit verdacht wordt, uit te leveren. In mei 2015 wint de partij van Yayi de parlementsverkiezingen maar krijgt niet de absolute meerderheid. Yayi benoemt Lionel Zinsou tot premier en als beoogd opvolger. In maart 2016 wint Patrice Talon echter de presidentsverkiezingen. In april 2017 slaagt Talon er niet in om de termijn van het presidentschap eenmalig naar zes jaar te brengen. In april 2019 verlopen de parlementsverkezingen chaotisch, veel oppositiepartijen doen niet mee. In april 2021 wint Talon een tweede termijn als president.

BENIN LINKS

Advertenties
• Goedkoop vliegen? Vliegennaar.nl
• Hotels Trivago
• Groepsrondreis Ghana, Togo en Benin
• Hotels Benin
• Boeken, ook tweedehands, over BENIN bij Bol.com

Nuttige links

Reisinformatie Benin (N)

Bronnen

Elmar Landeninformatie

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt oktober 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems