BELIZE
La Route Maya Belize

Reisverslag Maya Route september 2002

Dag 1 zaterdag 21-9-2002 Amsterdam - Houston

Eindelijk, het is zover! Vannacht redelijk geslapen, ondanks mijn verkoudheid. Mijn ouders brengen mij naar Schiphol, beetje vroeg (11u00), maar wel op tijd. Op Schiphol is er nog niemand, maar al snel zie ik Veronique staan. Om 13u15 komt er een vertegenwoordigster van Baobab met onze tickets. Langzaam komen de overige groepsleden en maken we kennis (ben nu al de namen vergeten...). Dit is erg goed geregeld; ik vind het erg fijn. Toen inchecken (heb plaats naast Veronique), afscheid nemen en door de security control. Natuurlijk gaat het alarmpoortje weer af (heb ik een abonnement op), weer gefouilleerd en toen meteen naar de gate gelopen. Bianca reist ook alleen, dus die loopt met ons me. Bij de gate een erg grote security control. Als eerste weer boarding pass laten zien, dan stelt de beveiligingsbeambte vragen over wanneer en waar je je spullen hebt ingepakt, of je ze alleen hebt gelaten en zo ja wanneer en hoe lang. En of alles van jezelf is en wie je naar het vliegveld heeft gebracht, enz enz. Toen weer tas laten scannen (deze keer moeten ook je schoenen op de lopende band), door poortje, erg uitgebreid gefouilleerd, handbagage wordt nagekeken. Twee uur van te voren inchecken is dus vrij krap. We mochten dus vrij snel aan boord.

Even met een ander stel nog gekletst (ben naam even vergeten, maar ik heb nog 3 weken), een Amerikaan wilde een foto van ons maken (waarom?) en het vliegtuig in. Erg mooi vliegtuig (Boeing 777-200), vrij nieuw. Veronique heeft een snurkende man naast zich. We zitten achteraan in het 2e compartiment met vrij vele ruimte (geen stoelen achter ons, dus onder onze stoelen kunnen we ook troep kwijt). De stewards en stewardessen zijn nogal aan de oude kant, maar we krijgen genoeg eten en drinken (maaltijd: rundvlees + pasta/aardappeltjes (ik weet niet wat het is) + broccoli + worteltjes). In de stoelen voor ons zit een LCD-schermpje voor film, muziek, spelletjes of vluchtgegevens. We vliegen op ruim 10 km hoogte, ca 10 uur vliegen naar Houston via UK, IJsland, Groenland en Canada. Net voorbij IJsland hebben we last van turbulentie. Veronique en ik hebben de spelletjes ontdekt. Erg leuk, maar de joypad annex afstandsbediening annex telefoon is erg traag. Even ogen dichtdoen. Ik ben mijn kaart tbv de douane kwijt. Ergens op Schiphol laten liggen. Ik denk bij een van de vele security controls. Voor de meesten begint de vlucht erg lang te worden (en we moeten nog bijna 4 uur): veel lopen door het vliegtuig of slapen (ik ook). De airshow is in ieder geval goed voor je topografische kennis.

Goede landing gehad, door douane, bagage ophalen en weer inleveren. Weer door security control. Iemand vraagt waar we heen gingen. Op ons antwoord 'Merida' zegt hij dat er een orkaan is. Blijkt boven dat onze vlucht gecancelled is! We worden doorgestuurd naar de servicebalie van Continental. De vlucht blijkt inderdaad gecancelled en er zijn eigenlijk geen mogelijkheden voor omboeking. De meeste vliegtuigen zijn niet leeg genoeg voor een groep van 20. De eerste mogelijkheid is een dag later naar Merida, maar ook deze vlucht wordt ineens geannuleerd. De orkaan Isidore is nog niet in Merida, maar de vliegtuigmaatschappij wil de vliegtuigen er niet laten staan. Ondertussen is heel de groep er. De baliemedewerkster kan ons niet echt helpen, het begint erg laat te worden. Uiteindelijk zijn we ingecheckt voor Merida. We kunnen de reisleider (die dus op Merida op ons wacht; hij is nog net niet naar het vliegtuig vertrokken) moeilijk bereiken, omdat men in het hotel heel slecht Engels spreekt. We krijgen hem te pakken, maar we moeten eerst alternatieve vluchten hebben , voordat we iets kunnen regelen. Iedereen begint een beetje in te storten (wat wil je als er geen mogelijkheid blijkt te zijn om in Mexico te komen. Daar komt ook nog de vermoeidheid bij). Na 2,5 uur hebben we een optie om de dag erna of naar Mexico-City of naar Belize-City te gaan en een overnachting in het Holiday-Inn. Dus naar het Holiday-Inn met een shuttlebus. Daar ingecheckt en gegeten en nogmaals Peter Wismans gebeld om onze opties te bespreken. Uiteindelijk hebben we besloten om naar Mexico-City te vliegen en dan naar Palenque met de bus. En dan slapen... Natuurlijk niet kunnen slapen, want Peter kan ons bellen.

Dag 2 zondag 22-9-2002 Houston - Mexico-City - Palenque

Om 5u15 opgestaan, gewassen, tas ingepakt, ontbeten (hééél snel), Peter weer gebeld (voorstel: naar Mexico-City en met bus naar Villahermosa), weer met shuttle naar vliegveld. Daar blijken er nog 32 plaatsen in het vliegtuig te zijn. Zjoef. We gaan dus naar Mexico-City. Natuurlijk gaat weer het alarmpoortje of. Het vliegtuig staat er al en volgens de borden is hij op tijd (9u15). Peter weer gebeld. Er kunnen telefonisch geen bussen gereserveerd worden. Hij gaat nog proberen iets te regelen, anders gaan we zelf. Even gezamenlijk een mailtje naar het thuisfront gestuurd om een en ander uit te leggen. En dan maar vliegen, hè? Zijn we tenminste een keer in de VS geweest. Het is echt zoals op TV. Billboards, veel lichten, pick-ups, enz. enz.

Goh, we vliegen echt! Nog geen 2 uur. Eerst stuk over de Golf van Mexico, daarna over Mexico zelf. Al snel vliegen we over een grote stad. Het zal Mexico-City wel zijn. Erg groot! Dan gaan we over de stad al landen (half 12). De wolkenkrabbers komen erg dichtbij. Het vliegveld blijkt net buiten de stad te liggen. De douaneprocedure gaat erg snel, stelt eigenlijk niets voor. Op het vliegveld wat geld gepind (2000 pesos, ca $200). Daarna met busjes naar het busstation TAPO. We zouden volgens de chauffeurs met 10 personen in één busje kunnen, maar dat lukte echt niet. We moeten voor 3 busjes betalen, terwijl we eigenlijk maar 2 besproken hebben. Er valt met Mexicanen niet echt te onderhandelen. Met 7 personen in een busje met gescheurde ruiten. Na 10 minuten waren we al bij TAPO busstation. Dit voor een prijs van 300 pesos (ca $30). Afzetters. We hebben wel een indruk gekregen van Mexico-City. Erg arm. Echte krotten gezien. De overige huizen zijn ook niet echt in goede staat. Opvallend: wit-groene kevertjes als Taxi. Maar het is niet mijn stad. Op het busstation eerst contact gezocht met Peter. Hij zou proberen een telefonische reservering te doen. Dit lukt officieel niet, maar Peter heeft met de directeur in Merida gepraat. Na veel pogingen eindelijk via een collect call Peter te pakken gekregen. Hij heeft 20 plaatsen kunnen reserveren.

Om 4 uur met de bus naar Palenque!!! Eerst nog wat eten, tickets ophalen, bagage inchecken en ons voorbereiden op een ca 1000 km lange rit in een nachtbus. De rit valt ontzettend mee, vergeleken met de vlucht naar Houston. Het grootste gedeelte was 's nachts. Er worden 2 films gedraaid, maar die volg ik niet. Onder staat de verwarming veel te hoog, van boven wordt met de airco geklungeld. Gevolg: benen oververhit, lichaam ijskoud. En oren pijnlijk dicht. Onderweg weinig meegemaakt: een vrachtauto die in een hoek van 90º staat en 2 stops. Om 5 uur komen we aan in Palenque en Peter staat ons op te wachten. Een korte rit van busstation naar het hotel, hotel Maya Tulipan, het luxeste hotel van onze reis, wordt ons medegedeeld. Daar stellen we ons voor en bespreken we wat algemene dingen. Peter krijgt veel over zich heen, omdat sommigen het niet eens zijn met de procedure. De bustickets zijn namelijk betaald door Peter, maar we moeten het waarschijnlijk terugbetalen. Na een flinke discussie besluiten we dat Peter eerst gaat overleggen of er iets met de annuleringsverzekering of calamiteitenfonds kan worden geregeld. Tweede punt is onze vermoeidheid. We willen eigenlijk allemaal slapen, maar er zijn niet voldoende kamers. Dit moet volgens sommigen van de groep al geregeld zijn. Maar uiteindelijk is de helft naar een ander hotel gegaan. Dit zeer waarschijnlijk ook op eigen kosten. Dan meteen naar bed (6 uur), zonder tandenpoetsen. Ik slaap met Veronique en Bianca op 1 kamer (Bianca en ik in een twijfelaar).

Dag 3 maandag 23-9-2002 Palenque

Om 12 uur wekt Bianca ons, omdat we niet te lang moeten slapen. Douchen (koud!) en ontbijten (tonijnsalade). Daarna met het grootste gedeelte van de groep Palenque verkennen in de stromende regen, maar er is niet veel te bekennen: je loopt 10 min van de ene naar de andere kant van het dorpje. We internetten even en drinken wat. Weer terug naar het hotel om reisverslag te schrijven en wat te drinken. Sommigen spelen een spelletje of kaarten. We horen ook meer over Merida. Het centrum van de orkaan heeft Merida net niet geraakt. 120000 personen zijn geëvacueerd, huizen zijn ingestort. Peter heeft ook geen goede rit van Merida naar Palenque gehad, oa door omgewaaide bomen. Ondertussen krijg ik een indruk van de groep. De leeftijd varieert van 23 tot ca 50. Gemiddeld 30, schat ik. De meesten hebben al meerdere avontuurlijke rondreizen gemaakt. Opvallend veel mensen werken in een ziekenhuis. Om half 8 eten we gezamenlijk. Peter vertelt wat algemene dingen over de reis, gezondheid, geld, enz. Lekker eten: rundvlees op zijn Mexicaans. Obers demonstreren het maken van cucaracha. Na het eten gaat iedereen meteen slapen.

Dag 4 dinsdag 24-9-2002 Palenque

Vandaag voor het eerst een vakantiegevoel. Om 8 uur gaan we naar de ruines van Palenque. Onze oude bus (lek, muf, gescheurde ramen) brengt ons er heen. Bij de ingang staat onze gids Juan Luis op ons te wachten. Alleen gediplomeerde gidsen mogen er rondleidingen geven. Ik heb meteen een leuk gevoel: jungle en piramiden. Als eerste komen we een tempel tegen die nog verborgen was onder de planten. Zo hebben ze onlangs nog meer dan 1000 gebouwen onder de bebossing gevonden mbv infrarood. We komen veel bijzondere gebouwen tegen (avocado, grapefruit, vijgen, ceiba (de levensboom, met stekels), amandels. De Templo des Inscripciones is groot, maar doordat de stroom is uitgevallen kunnen we er niet in. Ernaast ligt het indrukwekkende paleis. Dit heeft een ceremoniële functie. Ook koning Pakal woonde er. Juan Luis vertelt veel over de Maya's. Baby's kregen een plank tegen hun voorhoofd. Hierdoor hadden ze een schuin voorhoofd en een naar voren gekomen neus. Ook werd een kraal voor hun ogen gehangen, zodat ze scheel keken. Dit waren tekens van schoonheid. Pakal was een koning met een klompvoet. Dit kwam door incest. Incest kwam voor doordat het een mogelijkheid was om macht te behouden. De zoon van Pakal had 6 vingers aan een hand. Men denkt dat incest ook de reden is geweest voor het verdwijnen van de Mayacultuur. In het paleis zien we muurschilderingen, wc's, bedden (van kalksteen...). We gaan een erg donkere gang in. Zaklamp erbij. We krijgen een goed beeld van het leven van de Maya's. Juan Luis vertelt over de offers. Het offeren van jaguars en apen was normaal. Bij belangrijke gebeurtenissen werden zelfs mensen geofferd. Het is trouwens een hele klim naar boven. De treden zijn erg hoog. Dit terwijl de Maya's slechts 1.50-1.60 m waren. Maar dit dwong de Maya's om tijdens het beklimmen naar de treden te kijken, een teken van onderdanigheid. Pakal zelf was trouwens 1.81 m. Erg lang. Mede door zijn ander uiterlijk denkt men dat hij van elders kwam. Hij werd ook kosmonaut genoemd, alsof hij uit het heelal kwam. Daarna via een klein, glibberig junglepadje naar de Templo de la Cruz. Daar genieten van het werkelijk prachtig uitzicht over de jungle. Achter ons ligt een verdacht symmetrische heuvel. Er wordt gedacht dat ook hier een tempel onder ligt. Voor ons ligt de zonnetempel, een tempel van mindere kwaliteit. Na een rondleiding van 2 uur (Juan Luis is een leuke gids, met humor en kennis van enkele Nederlandse woorden (vooral bomennamen).

Erna neemt hij de meesten mee met een jungletocht. Er wordt gewaarschuwd voor schoenen tot de enkels in de modder. Dit valt mee, soms is het glibberig en steil. Maar de tocht was geweldig! Echte jungle, slecht begaanbare paden. We kunnen ons niet vasthouden aan de bomen, want de meeste hadden verraderlijke stekels. Soms door stroompjes (lang leve Goretex schoenen). We komen een erg grote mahonieboom tegen. We horen erg veel dieren, maar zien ze niet. Het tandartsboorgeluid van krekels, het gebrul van brulapen en het getok van toekans. Dit is pas echt avontuur! In deze jungle is ook de film 'Predator' opgenomen. Na 1,5 uur is het afgelopen. Helaas. De bus brengt ons weer terug.

We zijn door de hoge vochtigheid erg nat en verdienen daarom wel een duik in het zwembad. Het weer is vandaag trouwens geweldig. Lekker temperatuurtje, niet te warm, de zon schijnt niet echt en het is droog! Wat aan het zwembad zitten, douchen (deze keer (te) warm!). Bij het hotel zien we meer dieren dan in de jungle: hagedissen en een grote eekhoorn. We eten met bijna heel de groep in een typisch Mexicaans restaurantje. We zitten op het balkon en wonder boven wonder houdt het 19 personen. De menukaart is alleen in het Spaans en ik heb mijn woordenboekje niet bij me. Bestel op de gok iets met vis en tortillasoep. Iedereen krijgt ongeveer tegelijkertijd hun 1e gang en niet iedereen heeft een voorgerecht. Gevolg: we eten allemaal apart. De obers maken ook cucaracha, nog iets en een boomboom. Ik dank deze keer. De boomboom wordt lekker gevonden. In een klein glas wordt tequila en bitter lemon gemixt en dan op tafel geslagen om het te laten bruisen. Miranda neemt een groot glas en drinkt het in 1x leeg. Die avond is er 1 fles tequila gedronken. Na het eten gaat iedereen meteen slapen.

Dag 5 woensdag 25-9-2002 Misol-Ha - Agua Azul - San Cristobal

We nemen afscheid van Palenque. Vandaag wacht ons een reisdag naar San Cristobal de las Casas. Bij het ontbijt klagen velen over spierpijn (ik niet...). Om 8 uur vertrekken we naar Misol-Ha, op 20 minuten rijden. Dit zijn watervallen (Misol-Ha betekent heel simpel: vallend water) van 35 m hoog (volgens mijn Lonely Planet; andere reisgidsen geven hoogten op varierend van 15 tot 45 m. Ik denk dat de Lonely Planet er dichtbij zit). Erg mooi. Het water valt met een rotvaart naar beneden. De omgeving (jungle) is ook erg mooi. Je kunt achter de watervallen door lopen; je wordt alleen wel nat. We zijn er een half uur gebleven.

Na 1,5 uur in de bus kwamen we bij Agua Azul. Dit betekent 'het blauwe water' vanwege zijn turquooise kleur. Echter, bij hevige regenval kleurt het donkerbruin. Ondanks de regen van 2 dagen geleden was het behoorlijk blauw. Toch nog geluk. Achter klettert water op rotsen naar beneden, ook weer in een junglescene, maar dan veel mooier dan Misol-Ha. Via een lange klim kom je op het uitzichtspunt, dat een betoverend uitzicht geeft over het meer met achterliggende jungle. Bij het verzamelpunt kopen we van een meisje een soort gefrituurde pannenkoek met suiker erop. Wil je van haar een foto, dan moet je haar 5 pesos betalen.

Daarna wacht op ons een lange rit naar San Cristobal. Via slingerpaden moeten we naar 2100m hoogte. Onderweg genieten van het uitzicht en van de ca 140 drempels. Waarvoor deze dienen is me niet echt duidelijk, maar de chauffeur moet behoorlijk afremmen. We komen langs kleine dorpjes met soms krotten. Mensen verkopen fruit langs de wegen, vooral bij de drempels vanwege de lage snelheid. Een enkele keer wordt er zelfs een touw gespannen om ons te dwingen te stoppen. Kleine kinderen spelen of lopen naar school. Allerlei dieren staan langs de weg te grazen. We komen enkele gieren tegen. Als ik vanuit de bus een foto wil maken van een gezin, roept de moeder kwaad: "pesos!". OK, erg duidelijk. Om 6 uur komen we in San Cristobal aan. Het lijkt alsof er een taxistaking of zoiets is, want er is een hele stoet met toeterende taxi's. We moeten in een klein straatje uitstappen, want we zijn bij het hotel (en houden al het verkeer op): Hotel Fray Bartolome. Wat als eerste opvalt is de lage temperatuur: het is fleecetruiweer. Het regent ook een beetje. Even snel de spullen op de kamer leggen. Ik slaap nu bij Bianca. Zij neemt het 2-persoonsbed, ik het 1-persoons (een eigen bed...). De kamer is een stuk eenvoudiger dan in Palenque. Er is een grote ruimte tussen de deur en de drempel. Onze 'voordeur' is meteen de deur naar buiten. Gevolg: kans op kou en ongedierte. Bianca heeft al bijna de badkamerdeur ingetrapt als ze erachter komt dat de klink andersom moet. Verder ziet het hotel er leuk uit (leuke patio). We krijgen een briefing van Peter over excursies (we hebben een hechte groep: iedereen gaat met alles mee), hotelregels (niet verzamelen bij receptie, niet te hard met de deuren slaan. Peter noemt de hoteleigenaar een zeur) en over zaterdag als we op avontuurlijke wijze de grens van Guatemala oversteken, Op de kamer brengt iemand anders dekens (hard nodig!). We gaan met bijna heel de groep weer eten. Leuk restaurantje, alleen het afrekenen gaat niet zo soepel. Mexicanen kunnen niet goed hoofdrekenen. Ze rekenen mij $20 teveel. Ook blijken ze $163 te kort te hebben op hun eindrekening. Maar alles is hun fout. Erna nog even een blokje om gelopen en toen GAAAP slapen.

Dag 6 donderdag 26-9-2002 Canon del Sumidero

Miranda wordt vandaag 32 jaar. Feestje! Vandaag naar Cañón del Sumidero. Iedereen gat mee. Een rit van ruim 1,5 uur naar Chiapa de Corzo. Weer over slingerwegen en deze keer heb ik geen reisziektetabletje genomen. Dat gaat niet goed als de overige personen in het taxibusje zeggen dat ze misselijk beginnen te worden. Sorry voor de gemaakte stop en Margot, namens iedereen bedankt voor je zakje. We kunnen met zijn allen in één boot. Het is droog en redelijk warm. Door de snelheid van de motorboot is er een behoorlijk windje. Al snel komen we de "beloofde" krokodillen tegen. Eerst een kleintje dat bestormd wordt met telelenzen. Maar verder in de kloof zijn er veel meer, ook veel grotere. Ook zijn er verschillende vogels (gieren, pelikanen, reigers, aalscholvers). Op sommige stukken zijn de rotsen echt hoog. Of kaal met mooie kleuren of begroeid. Geweldige ervaring. Onderweg kom je verschillende dingen tegen: stiltegrot (geen echo), kleurgrot (vanwege het blauwe en het roze van de mineralen; ingericht als kapel voor de heilige maagd Guadelupe), bruidssluierwaterval, kerstboom, (rotsformatie bekleed met bomen; in vorm van kerstboom), de hoogste rots (> 1 km! In de koloniale tijd sprongen Maya's hiervan af uit angst om overgeleverd te worden aan de Spanjaarden) en het symbool van de staat Chiapas (2 hoge rotsen links en rechts met op de achtergrond nog een rots). Op de terugweg worden we rijkelijk beloond met krokodillen die de zon hebben opgezocht. Op een zandbank liggen 5 grote reuzen, even verderop nog enkele. Mooi beeld, met verschillende vogels op de achtergrond. Na het uitstappen quesedillas eten. Daarna weer terug. En deze keer geen misselijkheid!

Terug in San Cristobal gaan we met een groepje naar de toeristenmarkt. Erg kleurrijk. Mexicanen verkopen hier hun handgemaakte goederen: kleden, sieraden, keramiek, houtsnijwerk. Hier ding ik voor het eerst in mijn leven af! Een houten sleutelhanger met een Mayahoofd. Ze vroeg $10, ik krijg hem voor $5 (ca 0.50 euro). Ik zie ook nog een mooie ketting, maar ik krijg niets van de $40 af. Dan maar verder lopen. Nog even e-mailen met het thuisfront. Blijken ze toch nog bezorgd te zijn (geweest) vanwege de orkaan. 's Avonds met dezelfde groep een gezellig restaurantje opzoeken. Ik dacht dat ik Mexicaans eten niet zo lekker zou vinden, maar het tegendeel is waar. Erg lekker allemaal. Ook de verse vruchtensappen die je overal kunt krijgen. Door de regen terug naar het hotel. Nog even kletsen met Bianca over van alles en nog wat en dan weer SLAAAAPEN. Truste!

Dag 7 vrijdag 27-9-2002 Chamula - Zinacantan

Ik heb 2 dagen geleden wat ondergoed, een T-shirt en een broek gewassen, maar het wil niet drogen. Dan maar wegbrengen naar de receptie voor wasservice. Op de patio zingen we voor Alex. Hij wordt vandaag 30 jaar (auw...). Peter vraagt bij de groep na of we wel weg willen vandaag ivm de regen. Maar we willen het bezoek aan 2 Mayadorpjes niet overslaan. Met heel oude volkswagenbusjes gaan we ernaar toe. Wat staat ons te wachten? De twee dorpjes zijn Mayagemeenschappen met een eigen autoriteit en een eigen geloof. Het is daar een uur vroeger, omdat ze niet aan de zomertijd doen.

Als eerste bezoeken we olv gids Alex Chamula. De grootste bron van inkomsten is landbouw. De kerk in Chamula speelt een belangrijke rol in het dagelijks leven. De kerk kent een invloed van het katholicisme, maar kent zijn eigen gebruiken. Als eerste de kerk zelf. De inrichting is totaal anders dan die van een traditionele kerk. De grond is bezaaid met dennennaalden en er zijn geen kerkbanken. Mensen zitten op de grond te bidden met een hoop kaarsen om zich heen. Een sjamaan in het midden voelt de pols van een vrouw om haar te genezen. Ze fluit om de ziel te roepen. We hebben het niet gezien, maar normaal houdt de sjamaan een kip of een ei rondom de zieke. De kip of ei neemt dan de kwade geest in zich op. Daarna wordt de kip of ei geofferd om de kwade geest te vernietigen. Jezus Christus speelt geen rol in hun kerk. Johannes de Doper is de kerkleider. Er komt alleen een priester om baby's te dopen. De mensen hebben hun eigen regels die ze mogen handhaven zolang ze Johannes de Doper niet beledigen. Doen ze dat wel, dan wordt de hele familie voor de rest van hun leven verbannen. Velen komen in San Cristóbal terecht en verkopen op de toeristenmarkt hun goederen (je kijkt dan ineens met heel andere ogen naar die mensen). De kerk kent geen huwelijk en feestdagen. Huwelijken worden alleen voor de wet gesloten. Je mag geen foto's maken in de kerk. Overtreding wordt bestraft met stokslagen. De kerkgangers houden ons goed in de gaten. Daarna neemt Alex ons mee naar het huis van de Maya Domo. Als jongetjes 12-14 jaar zijn, besluiten de ouders dat ze op de wachtlijst komen te staan voor het Domoschap. Ze komen als ze 40 jaar zijn aan de beurt. Ze worden gekozen voor een jaar. Er zijn 2 Domo's die elkaar elke 20 dagen aflossen. De functie van hen is het regelen van het altaar. Ze staan in hoog aanzien. Ze huren het huis voor 1 jaar en het kost vrij veel om Domo te worden. In het huisje staat de heilige maagd Guadalupe. Deze is heel bijzonder omdat ze niet blank is. We krijgen uitleg over de gebruiken, mogen posj proeven (hier moet je van boeren. Door het boeren komt al het slechte naar buiten) en hebben hars geroken. Er wordt wierook verbrand. Het huisje is hierdoor alleen een beetje heel erg benauwd. De Domo verdient geld door de verkoop van vuurwerk (deze worden bij elke bijzondere gelegenheid afgestoken), hars en wierook. Dit levert vrij veel op, omdat er nogal vaak geesten worden gehouden. Dit gedeelte van het bezoek aan Chamula is heel bijzonder, vooral omdat ze niet altijd even gastvrij zijn om zo'n grote groep te ontvangen. We krijgen van Alex nog even de tijd om Chamula te bezichtigen. Er is een markt war vooral groenten en kippen worden verkocht. Vooral die kippen zijn bijzonder, omdat ze ter plekke geslacht en schoongemaakt worden. De Chamula's willen absoluut niet gefotografeerd worden, omdat ze denken dat hun ziel hen wordt ontnomen. Maar vanaf een verhoging tegenover de kerk kun je prachtige overzichtsfoto's maken.

Hierna gaan we naar Zinacantán, het 2e dorpje. Je ziet meteen het verschil. Zinacantán is veel kleurrijker. De bevolking leeft van de bloementeelt. Ook hun kleding is kleurrijker. In Chamula is het voornamelijk zwart-wit. In Zinacantán dragen de mensen felgekleurde kleding met geborduurde bloemen. De mensen vinden het minder vervelend om gefotografeerd te worden. Via een modderpad (het regent nog steeds) gaan we naar een gezin dat kleding weeft en verkoopt. Over een groot kleed doen ze 3 maanden (prijs: $150!). Ze zijn echt mooi. Alex wil ons ook de echte tortilla's laten proeven. Dus naar het volgend gezin. Dit gezin is niet zo rijk. Ze hebben een erg klein huis met een harde steenbodem en een aluminium dak. Er staan nauwelijks meubels binnen (wel een TV!). De vrouw heeft wat hout aangestoken, maar doordat het hout wat vochtig is, rookt het ontzettend. Het huisje heeft geen schoorsteen, waardoor al snel het hele huisje gevuld wordt met rook. We krijgen traanogen en moeten hoesten (veel inwoners hebben ademhalingsmoeilijkheden). Ze legt een plaat op het hout en bestrooit het met kalk (anti-aanbak). Als de plaat wit wordt en dus droog is, begint ze met het persen van de tortilla's. Ze zijn binnen 10 min klaar, maar ik heb niets op, omdat ik teveel last had van de r ook en dus naar buiten ben gegaan. Dan gaan we naar de kerk. Omdat Zinacantán geen markt heeft en door de regen, zijn er weinig mensen op straat. Jammer. De kerk is minder bijzonder dan die van Chamula. De kerk is veel meer katholiek. Alles draait dan ook om Jezus Christus. Het enige dat de kerk zijn charmes geeft, zijn de bloemen.
's Middags heeft ieder voor zich San Cristóbal bezocht. Ik ga met Bianca en Veronique op pad. Eerst naar de groentemarkt. Veel kleuren (paarse bonen) en vele vreemde vruchten. Marktlui zijn niet opdringerig. We lopen langs de kraampjes en worden spontaan vegetarisch. Ze gaan niet echt hygiënisch met vlees om. Het ligt daar onbeschermd en er komen vliegen op af. Ook komen we een koeienkop tegen. De hoofdkerk van San Cristóbal is de San Domingo. Aan de buitenkant rijkelijk gedecoreerd (barok), maar de binnenkant valt tegen (eenvoudig met alleen rondom het altaar veel kitsch). Wordt dus een snel bezoekje. Elke wijk heeft zijn eigen kerk en daarbij zijn eigen feest. Vandaar al die vlaggetjes die overal ophangen (net als bij voetbal EK/WK bij ons worden ze niet meteen weggehaald). Via een aantal straatjes komen we weer bij het hotel.

Om 17u45 verzamelen we ons om naar Sergio Castro te gaan. Sergio zet zich in voor het welzijn van de Maya's. Hij fungeert als arts en bouwt scholen. Eerst vertelt hij dat er in Chiapas nog 7 Mayastammen zijn, elk met hun eigen taal. De stam waartoe Chamula en Zinacantán behoren (de Tzotzils), is de grootste met 600.000 leden. De kleinste stam kent er slechts 600. Omdat deze stam vrij afgezonderd leeft, komt er veel incest voor. Tussen de 6 overige stammen worden soms huwelijken gesloten. In totaal zijn er 1 miljoen Maya's in Chiapas. Hij toont traditionele kleding. Deze verschilt per stam en je hebt verschillende kleding voor verschillende gelegenheden. Daarna krijgen we een diapresentatie over hoe de Maya's leven en over zijn werk. Als laatste gaan we naar de tuttifrutti kamer. Hier ligt van alles wat hij gekregen heeft (mayaspulletjes, maar ook euromunten). Er hangt een fotoreportage met verbrande mensen (heel aangrijpend). We geven een bijdrage zodat hij zijn (vrijwilligers-)werk kan voortzetten. Met bijna heel de groep gaan we eten. De ober moet even vragen of ze zo'n grote groep wel aankunnen. Het kan, maar het tegendeel is waar (ondertussen zijn we Peter en Ton kwijt, maar die zijn ons kwijt en zijn ergens anders gaan eten). Ik krijg mijn soep na 5 minuten, maar wacht ruim een uur, als iedereen allang hun hoofdgerecht op heeft en na veelvuldig vragen, op mijn hoofdgerecht. Mijn nagerecht krijg ik al als ik nog mijn kip aan het eten ben. Maar goed, het is ons laatste avondmaal in Mexico. Iedereen gaat vroeg naar bed, want morgen gaan we om 6u15 al weg.

Dag 8 zaterdag 28-9-2002 San Cristobal - Chichicastenango

Zo, da's vroeg op voor vakantie. 5u30. Bianca en ik zijn voor 6 uur al klaar. Even water bijtanken en wachten op de rest. Peter houdt 3 taxi's aan. Deze brengen de bagage + 3 personen naar het busstation. De rest loopt 10 minuten. We kopen tickets en wachten op het inchecken van de bagage. Dat duurt erg lang en de buschauffeur wordt ongeduldig. Met 15 min vertraging vertrekken we richting de grensplaats Ciudad Cuauhtémoc. Daar komen we 1,5 uur later aan. Dan is het paspoorten verzamelen en visumbriefjes inleveren. 5 taxi's brengen ons via een stuk niemandsland naar Guatemala. Daar aangekomen merken we een erg groot contrast met Mexico. Het is druk, er heerst een ontzettende chaos. Overal lopen mensen, rijden auto's en bussen (oude Amerikaanse schoolbussen, erg kleurrijk). Een ander contrast, voor ons heel fijn, is het weer. Het is warm, de zon schijnt (de zonnebrandcrèmes komen overal tevoorschijn. We lopen een klein stukje met onze bagage en daar wacht de bus op ons. Twee Guatemalteken komen in de bus onze peso's omwisselen voor quetzales. 70 voor 100 peso's. Snel en veilig. De bus is een klein beetje "moderner" dan die van Mexico. We moeten ons eerst door het grensplaatsje worstelen (markt). Daarna rijden we over een erg slechte weg naar Chichicastenango. Hoger in de bergen wordt het weer slechter. We hebben dan ook diverse ongelukken gezien (oa een uit het ravijn getakelde pick-up). Eenmaal in Chichi vallen wederom de kleuren op. De huizen zijn echter grijzer. We moeten 2 blokken naar het hotel lopen. 's Avonds zijn ze de markt al op aan het bouwen. Bianca en ik komen niet van onze verkoudheid af. Ik heb erge keelpijn en Bianca voelt zich zelfs een beetje grieperig.

Dag 9 zondag 29-9-2002 Chichicatenango - Meer van Atitlan - San Pedro

We worden gewekt door vuurwerk en kanonschoten (feest!). Wilma is jarig: 51 jaar! We hebben een stevig ontbijt en gaan daarna de markt op. We zien oude schoolbussen leegstormen. Allerlei bagage wordt van het dak afgehaald. Oude mannetjes lopen met tientallen kilo's bagage op hun rug. De markt, de grootste toeristenmarkt van Guatemala, blijkt een grote doolhof te zijn. Kraampjes die we gisteren hebben gevonden, zijn ineens spoorloos. De gangen zijn niet echt logisch. Maar we worden getrakteerd op heerlijk weer. Meteen bij kraampje 1 begint mijn koopwoede. De ketting (steen van nepjade met 2 mayahoofden in profiel) die ik al 2x eerder heb gezien in Mexico, maar toen te duur vond, krijg ik voor Q20,-. Hij vraagt er Q45,-. Toch een goede deal! We zien zoveel leuke en kleurrijke dingen, maar ik heb me redelijk kunnen inhouden (Alex van Chamula zei: let goed op je geld. Niet vanwege de diefstallen, maar vanwege je uitgaven): boekenlegger met Mayatekens (symbolen voor mijn geboortedag), 3 magneetpoppetjes, 2 worry dolls, houten masker, een armbandje, en dat was het volgens mij. Na 2 uur hebben we alle gangen al minstens 3x gehad. Raak de tel kwijt. En de weg.

Om 1 uur vertrekken we richting het meer van Atitlan. Onderweg even stoppen in Solola (het regent intussen. Leon, rits je broekpijpen niet af!). In dit dorpje dragen de mannen ook nog authentieke kleding (in overige kleding hoofdzakelijk westerse kleding). Maar we zien niet veel mannen in kledingdracht. De regen maakt het er ook niet leuker op. Al snel komen we bij het meer aan. In Panajachel stappen we op de boot. We kunnen door de mist de vulkanen helaas niet goed zien. Als we bijna aanmeren in San Pedro, bespringt een horde kleine jochies de boot en pakt onze bagage. Ze zijn niet meer dan 12 jaar oud en dragen bagage van 15 kilo: sommigen kunnen het echt niet aan. Maar ze brengen de tassen goed naar het hotel. Grappig gezicht. Ze vragen om enkele quetzales en een pen (voor op school). Bij aankomst krijgen we een briefing over de excursies. Er is veel te doen. De hele groep wil gaan wandelen. Dan zie je het meest van de omgeving. Niemand gaat de vulkaan beklimmen vanwege de kans op slecht weer en daardoor geen uitzicht. Renée, Veronique, Bianca en ik willen bij goed weer 's middags gaan paardrijden. Erna gaan we een restaurantje opzoeken. Echter, we worden "verrast" door een tropische regenbui en moeten schuilen. Het pad verandert al snel in een modderstroom. We besluiten in het hotel te gaan eten. De keuken is klein, maar er is veel keuze en het lukt ze om 21 personen tegelijk te laten eten! Na het