BELIZE
Planten en Dieren
Planten en Dieren
To read about BELIZE in English - click here
| Combineer een reis naar Mexico met Belize |
Planten en Dieren
Planten
| advertentie |
|
|
Orchidee BelizePhoto: Nicolas Perrault II in het publieke domein
Voor de botanicus is Belize de hemel op aarde. Vierduizend soorten bomen, planten en bloemen op zo'n kleine oppervlakte is ongekend. Er komen bijvoorbeeld zo'n 250 soorten orchideeën en 700 soorten bomen voor in Belize. Belize is bovendien een van de weinige landen waar nog duizenden hectaren vrijwel ongerept oerwoud voorkomen. Er zijn vier verschillende soorten bos te onderscheiden: pijnboombossen, gemengde loofbossen, Cohune-palmbossen en oeverbossen. Pijnboombossen zijn te vinden op zanderige, droge grond. Hier komen ook mango, cashew, en kokosnootpalmen voor, vaak in de buurt van woningen en dorpen. De gemengde loofbossen komen voor op het overgangsgebied tussen de zandgrond en de kleigrond langs de rivieren. Er komen nog veel andere soorten voor maar niet zoveel als in het Cohune-palmbossen, dat te vinden is op vruchtbare kleigrond met een gemiddelde regenval per jaar. Oeverbossen zijn afhankelijk van veel regenval en overstromende rivieren. Hier komen verder nog zo'n 55 soorten bomen voor en honderden soorten klimplanten, epifyten, en struiken.
Campêchehout, mahonie, cederhout en vurenhout is bijna niet meer te vinden langs de rivieren door de houtkap. Opvallende verschijningen zijn verder nog mangrovebos, bamboe, varensoorten, moerascypressen en vele soorten bloemen. Op de hoogste takken van de bomen komen orchideeën en luchtvarens voor. In het zuiden vindt men het klassieke regenwoud met mahoniebomen, campêche-bomen, sapote en ceiba.
Enkele bijzondere soorten
| advertentie |
|
|
Guanacaste BelizePhoto: Flicka CC 3.0 Unported no changes made
De"bull horn"-acacia of hanespoor is genoemd naar de grote doornen langs stam en takken. Deze boom heeft een merkwaardig verbond gesloten met een agressieve mierensoort. De mieren gebruiken de boom voor voedsel en beschermplaats; in ruil hiervoor worden vogels, insecten en zelfs mensen aangevallen die zich in of nabij de boom begeven.
De ceiba met zijn imposante grijze stam is een van grootste bomen van de jungle. Ze worden normaal gesproken ca. 30 meter hoog, maar er zijn ook exemplaren van meer dan 60 meter hoogte. De"levensboom" wordt ook wel katoen- of kapokboom genoemd.
De guanacaste is een lid van de mimosafamilie. Voor de Maya's was de"pich" een heilige boom. De boom kan 40 meter hoog worden en de stam kan een diameter van zes meter bereiken.
De bast van de gumbo-limboboom wordt al eeuwen door de Maya's gebruikt voor de behandeling van huiduitslag. Jonge bomen worden gebruikt als palen voor schuttingen. Bijzonder is dat er op die palen weer bladeren beginnen te groeien.
De johannesbroodboom scheidt een aromatische hars af. De Maya's gebruikten dit eeuwenlang voor het maken van wierook.
Palmen komen in een grote variëteit voor. Koningspalm, queen-palmen, dakpalmen, en kokospalmen. De bladeren van de dakpalmen worden gebruikt om daken van woningen te bedekken. De kokospalm produceert olie, voedsel, drank en beschermt tegen de zon.
Pijnboombossen zijn niet zo productief en divers als de loofbos-jungles, maar timmerhout en sap van de bomen zijn belangrijke producten geweest sinds het begin van de 20e eeuw. De Caribbean en de ocarpo zijn de meest voorkomende pijnboomsoorten in Belize.
De gifboom (Maya: chechem) wordt zo genoemd vanwege het zeer giftige sap dat de boom afscheidt. Aanraking door de huid veroorzaakt blaren, jeuk en zwellingen.
De Quamboom is bekend door zijn gele lichtgevende bloemen. De naam stamt af van de curassow of quam, een grote vogel die de zaden lekker vindt.
De wurgvijgenboom omstrengelt andere bomen die langzaam afsterven. De vijgenboom blijft uiteindelijk over en heeft dan een holle stam.
Midden-Amerika staat natuurlijk bekend om zijn sinaasappels, limoenen en grapefruit. Avocado's komen overal voor en de papaya is bijna een onkruid. De sapote of mammee zorgde vroeger voor sap dat gebruikt werd voor kauwgum. De guaya is een slanke boom en komt voornamelijk langs de kust voor, en de vruchten bevatten zacht, zoet vruchtvlees.
De flamboyant komt overal voor en is in bloei prachtig om te zien met oranje-rode bloemen.
Van de ca. 250 soorten orchideeën in Belize groeit 20% op de grond en 80% leeft op bomen. De zwarte orchidee is de nationale bloem van Belize. Het is streng verboden om orchideeën te plukken.
Van de vele soorten bloemen noemen we: croton, pothos, philodendron, witte en rode gember, plumeria, hibiscus en bougainvillea.
Dieren
Natuurliefhebbers komen in Belize ook wat de dierenwereld betreft volledig aan hun trekken. Vele diersoorten komen in Midden-Amerika of zelfs de wereld nauwelijks of niet meer voor.
Vogels
| advertentie |
|
|
Geelsnaveltoekan BelizePhoto: JurriaanH CC 3.0 Unported no changes made
Er zijn in Belize meer vogelsoorten te zien dan in bijna elk ander land van Midden-Amerika, namelijk meer dan 500 soorten.Bossen, lagunes, en savannes herbergen een grote variëteit aan vogels. Een willekeurige opsomming: reigers, ibissen, eenden, gieren, visarenden, haviken, valken, rallen, duiven, koekoeken, gierzwaluwen, ijsvogels, spechten, miervogels, vliegenvangers, mussen, zwaluwen, Vlaamse gaaien, winterkoninkjes, lijsters, nachtegalen, vireos, tanagers, kardinalen, merels, vinken, pelikanen, aalscholvers, twee soorten rotspelikanen, 21 soorten kolibries, 10 soorten uilen en 9 soorten papegaaien.
Een van de meest indrukwekkende vogels is de geelsnaveltoekan, de nationale vogel van Belize. De grote, gekleurde snavel valt natuurlijk het meest op. Ze zijn familie van spechten en neushoornvogels.
De eikelspecht is het meest bekend door het opslaan van eikels in holtes in bomen. Verder leggen de vrouwtjes hun eieren in een gezamenlijk nest. De jongen blijven een aantal jaren rond het ouderlijke nest hangen voordat ze een eigen familie stichten.
De grootste vliegende vogel van het Amerikaanse continent is de jabiru-ooievaar die 1,5 meter groot kan worden en een spanwijdte kan hebben van 2.70 tot 3.60 meter. Hun nest kan wel drie meter in doorsnee worden. Hoewel zeldzaam op het westelijk halfrond, heeft Belize een gezonde broedende kolonie.
De koningsgier is een van de mooist gekleurde grote vogels van Midden-Amerika. Een wit lichaam met zwarte vleugelveren, een oranje nek en snavel, paarse kop, witte ogen omringd door rood en een oranje-rood wratachtig uitsteeksel net boven de snavel.
De grote fregatvogel rooft voedsel van andere vogels maar kan even later langs diezelfde vogel zitten te broeden.
De"pauw" van Belize is de gevlekte kalkoen, genoemd naar de op ogen gelijkende ringen op zijn staart. Net als de Noord-Amerikaanse tegenhanger zijn dit de enige wilde kalkoenen ter wereld.
De bonte stern is niet de enige zeevogel zonder waterproof veren, maar landt toch nooit op schepen of drijfhout. Hij vangt zijn prooi door vlak boven het water te scheren en hem als het ware uit het water te plukken.
De meest indrukwekkende roofvogel is de harpij-arend.
Katachtigen
| advertentie |
|
|
Jaguar BelizePhoto: Bernard DUPONT CC 2.0 Generic no changes made
De jaguar is de grootste katachtige van het gehele Amerikaanse continent en de derde grootste kat ter wereld na de leeuw en de tijger. De jaguar jaagt o.a. op herten, tapirs, apen en vogels, maar ook op vissen als andere prooidieren schaars zijn. De jacht op deze dieren is ondertussen verboden en het Cocksomb Basin Wildlife Sanctuary is een reservaat waar de jaguars in alle rust kunnen (over)leven.
De kleinste katachtige van Belize is de margay, zelden te zien en levend onder de bescherming van het oerwoud.
De jaguarundi is wat groter dan de margay en jaagt op vogels en kleine zoogdieren.
De ocelot jaagt zowel in de bomen als op de grond naar vogels, slangen, apen, konijnen en vissen.
De poema of bergleeuw jaagt zowel overdag als 's nachts op herten, konijnen en stekelvarkens.
Diverse zoogdieren
| advertentie |
|
Tamandua BelizePhoto: Nori Almeida CC 2.0 Generic no changes made
De zwarte brulaap leeft in het regenwoud van Belize tot 300 meter hoogte en vaak bij rivieren. De populatie is ongeveer 1500 exemplaren groot. Het gebrul is tot 1,5 kilometer ver te horen. Ze leven in groepen tot maximaal 10 exemplaren en een groep bestaat uit één mannetje en voor de rest uit vrouwtjes en jongen.
De spinaap is wat kleiner als de brulaap en leeft in groepen van twaalf of meer exemplaren. Ze voeden zich met bladeren, fruit en bloemen. Door ziektes en verlies van leefgebied komen ze niet zo veel voor als de brulaap.
Een familielid van het konijn is de agoeti of"indiaans konijn" die in hetzelfde gebied woont als de paca of"gibnut", een snel, bruin knaagdier ter grootte van een konijn. De agoeti leeft overdag terwijl de paca een nachtdier is.
De miereneter of"tamandua" terroriseert termietenheuvels en mierennesten. Met zijn lange kleverige tong slurpt hij de mieren en termieten als het ware op. De miereneter leeft zowel op de grond als in bomen.
De coati behoort tot de wasbeerfamilie en heeft een lange, geringde staart, een masker op zijn gezicht en een lange snuit. Hij klimt in bomen en vindt daar insecten en andere kleine gedierte, maar eet ook fruit.
De Hondurese witte vleermuis is bijna niet waar te nemen in de jungle van Midden-Amerika. Net als de meeste vleermuizen gaan ze 's nachts op zoek naar fruit. Overdag slapen ze onder de grote bladeren van de heliconia en beschermen zich zo tegen de hete zon en tegen vijanden.
In Belize leven twee pecari-soorten, de kraagpecari en de witlip-pecari. Deze varkensachtige leeft zowel in woestijnachtige gebieden als in bossen en oerwoud. Ze worden bijna een meter lang en de witlip-pecari kan met zijn slagtanden een gevaarlijke tegenstander zijn.
Het nationale dier van Belize is de Zuid-Amerikaanse Baird's tapir die voorkomt van Zuid-Mexico tot Zuid-Brazilië. Deze planteneters leven langs rivieren en hun grootste dierlijke vijand is de jaguar.
Belize kent een grote variëteit aan hagedissen, van de kleine gekko tot de kameleonachtige zwarte anolis, een salamandersoort. De kamhagedis is bruin met donkere strepen aan de zijkant en verplaatst zich bij onraad razendsnel. De gewone leguaan kan bijna een meter lang worden en een andere soort die in Belize voorkomt kan tot 1.80 meter lang worden. De vrouwtjes kunnen meer dan 100 eieren per keer leggen.
Reptielen en amfibieën
| advertentie |
|
|
Boa Constrictor BelizePhoto: Embreus CC 3.0 Unported no changes made
Belize kent 51 slangensoorten waarvan er negen giftig zijn. De andere soorten zijn totaal ongevaarlijk. De gewone boa constrictor of"wowla" jaagt bij voorkeur 's nachts zowel in bomen als op de grond op vogels, hagedissen en kleine zoogdieren. Deze wurgslang wordt nooit langer als twee meter en is ongevaarlijk voor de mens. Koraalslangen komen alleen voor in de Nieuwe Wereld, meestal in Midden- en Zuid-Amerika en er zijn ca. 50 soorten. De koraalslangen in Belize worden hoogstens 75 cm lang maar kunnen zeer giftig zijn. De giftige soort is te herkennen aan de rood-geel-zwart-geel-rode banden over zijn lichaam. De fer-de-lance of lanspuntslang is een zeer agressieve giftige slang en behoort tot dezelfde familie als de cascabel. Hij kan ongeveer 2,5 meter lang worden en komt overal voor.
De Midden-Amerikaanse rivierschildpad of"hicatee" wordt gejaagd voor zijn vlees en het aantal vermindert snel. Voedsel bestaat uit fruit, grassen en ander vegetarisch voedsel. Belize kent twee krokodillensoorten, de Amerikaanse krokodil (tot zes meter lang) en de Morelet's krokodil (tot 2,5 meter lang). In Afrika bekend als menseneters zijn de soorten in Belize vrij ongevaarlijk. Beide soorten worden door internationale wetten beschermd.
Bijzonder is de groene roodogige boomkikker. De"marine"-pad is de grootste soort van het gehele Amerikaanse continent.
Spinnen en insecten
Blauwe Morpho BelizePhoto: HenkvD CC 4.0 International no changes made
Zoals in elke tropische jungle komen er ook in Belize tienduizenden insecten en spinachtigen voor. Sommige zijn vervelend, muskieten en muggen, sommige zijn gevaarlijk, schorpioenen, zwarte weduwe en vogelspin, anderen kunnen pijnlijk bijten zoals rode mieren. Prachtig om te zien zijn vlinders en motten.
De paardenhorzel legt zijn eieren op muskieten die ze weer op de mens overbrengen. Niet gevaarlijk, maar wel een vreemd gezicht als het diertje uit het lichaam van zijn gastheer kruipt. Van de 90.000 soorten vlinders en motten komen er velen voor in Belize. De mooiste is de blauwe morpho en de beroemde monarchvlinder bezoekt Belize tijdens diens overwinteringstocht van Florida naar de Midden-Amerikaanse bergen en Mexicaanse hooglanden.
Het vuurvliegje heeft eigenlijk een totaal verkeerde naam; het is geen vlieg en heeft zeker geen vuur. Het is een kever waarvan het achterlijf door een bepaalde chemische reactie begint te gloeien. Hij heeft bijna geen vijanden want smaakt niet zo best. De parasolmieren gebruiken de bladeren die ze vervoeren als"mest" voor een bepaalde soort paddestoel die ze als voedsel gebruiken. Een nest kan tientallen meters in doorsnee zijn en meer dan drie meter de diepte ingaan.
Termieten maken termietenheuvels die gemaakt worden van hout, modder en lichaamsafscheidingen. Hout is het voornaamste voedsel.
Schorpioenen kunnen ca. 12 cm lang worden en zijn voorzien van behoorlijke klauwen. De staart is gevaarlijk want daarmee kunnen ze zelfs mensen dodelijk verwonden.
De tarantula is een grote spin die gemeen kan bijten maar niet dodelijk is. De spin kan vijftien centimeter in doorsnee worden en ziet er vervaarlijk uit. Bijzonder is dat ze zeer lang zonder voedsel en water kunnen.
Vissen en zeezoogdieren
Managrove BelizePhoto: Anatmavada CC 3.0 Unported no changes made
Het onderzeese leven voor de kust van Belize is niet zo spectaculair als dat rond de Caribische eilanden, maar er valt toch nog genoeg te genieten.
De moerassige gebieden en baaitjes aan de monden van de rivieren waar zoet en zout water vermengd wordt, worden estuaria genoemd. Hier leven o.a. vele schelpdieren en schaaldieren, krabben en garnalen. Ook krokodillen, dolfijnen en (zeekoeien) zijn hier regelmatig te zien. Roggen, haaien en tarpoens jagen hier op andere vissen.
Er komen vier soorten mangrove voor langs de kust van Belize. De rode en zwarte mangrove zijn de meest bekende. Witte mangrove groeit wat meer landinwaarts langs de rivieren. Mangrove vormt een broedplaats voor vele diersoorten. Naast een grote variëteit aan schelpdieren verder nog eendenmossels, krabben, kwallen, slakken en sponzen. Verschillende soorten beenvissen en tarpoens zwemmen hier rond op zoek naar het rijk voorradige voedsel. De takken van de mangrove worden door vele vogels gebruikt om uit te rusten en te nestelen, o.a. merels, reigers, ijsvogels, pelikanen en roze lepelaars.
Voor de kust komen onder water verschillende soorten zeegras voor, waar ook veel zeedieren leven. Schildpaddengras heeft brede bladeren en komt tot ca. 20 meter diepte voor. Het smallere manateegras komt tot een diepte van twaalf meter voor. Dieren die hier voorkomen zijn o.a. eendenmosselen, schelpdieren, krabben, anemonen, zeepaardjes, sponzen, zeesterren, knorhanen, modderkruipers, roggen en lipvissen. Zeeschildpadden en manatees doen zich hier tegoed aan de planten.
Enkele bijzondere soorten
Manatee BelizePhoto: Yiftach T CC 4.0 International no changes made
De zee-engel is een prachtige discusvormige vis. De kleuren variëren van neon blauw en geel tot zwart met gele vlekken. Men kan ze aantreffen zowel binnen als buiten het barrièrerif.
De barracuda is een bijna twee meter lange roofvis die echter ongevaarlijk is voor de mens. Duikers kunnen zelfs dicht in zijn buurt komen.
De blauwgestreepte knorhaan zwemt in scholen rond en zoekt bij voorkeur schaduwrijke plaatsen op. Ze eten schelpdieren en maken met hun kiezen een knorrend geluid, waar ze hun naam aan te danken hebben.
Zeebaarzen kunnen meer dan een meter lang worden, sommige soorten zelfs bijna 2,5 meter en wegen honderden kilo's. Zeebaars-soorten komen vooral voor rond het Hol Chan Marine Reserve en rond de atollen.
De groene moeraal kan tot twee meter lang worden. Hij verstopt zich overdag in scheuren en spleten in het koraal en komt 's nachts tevoorschijn om voedsel te zoeken.
De bek van de papegaaivis-soorten lijkt op die van de echte papegaai en is geschikt voor het eten van koraalpoliepen. Kleur en kleurpatronen van de vissen veranderen naargelang de leeftijd.
Roggen"vliegen" als het ware door het zeewater. In de wateren van Belize komen pijlstaartroggen, zeeduivels en duivelsroggen voor. De eerste twee soorten hebben giftige stekels. Ze zoeken hun voedsel op de bodem van de zee.
De manatee of zeekoe is een zeezoogdier met grote afmetingen. Ze kunnen vier meter lang worden en meer dan 500 kilo wegen. Belize heeft een van de grootste populaties ter wereld en men denkt dat er wereldwijd nog maar ca. 2000 exemplaren leven.
Er komen drie zeeschildpadsoorten voor in de wateren van Belize: de groene zeeschildpad, de karetschildpad en de dikkoppige zeeschildpad. De karetschildpad is volledig beschermd, de andere soorten staan nog op de menu's van restaurants.
BELIZE LINKS
Advertenties
• Hotels Trivago
• Belize VliegenNaar
• Bouw je eigen Belize Rondreis
• Djoser Rondreis Belize
• Hotels Belize
• Autoverhuur Sunny Cars Belize
• Rondreis Midden-Amerika
• Boeken, ook tweedehands, over BELIZE bij Bol.com
Nuttige links
Dieren in Belize (N)Duiken, reizen, dieren, landschap, Maya ruïnes, foto's Belize (N)
Reisinformatie Belize (N)
Reizendoejezo - Belize (N)
Startpagina Belize (N)
Bronnen
Belize
APA
Bradbury, A. / Belize
Bradt
Eltringham, P. / The rough guide to Belize
Rough Guides
Mallan, C. / Belize handbook
Moon Publications
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt oktober 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems