AUSTRALIE
Geschiedenis
Geschiedenis
To read about AUSTRALIA in English - click here
| Australie Verre Reizen met de ANWB |
Steden AUSTRALIE
| Adelaide | Brisbane | Canberra |
| Melbourne | Sydney |
Geschiedenis
Aboriginals, Hollanders en Engelsen
| advertentie |
|
Terra Australis IngognitaFoto: Mumu X (CC BY 2.0) no changes made
Tussen de 70.000 en 40.000 jaar geleden kwamen de eerste groepen mensen aan op het Australische continent. De huidige aboriginals waren de eerste mensen die het Australische continent bevolkten. Ze verspreidden zich door hun nomadische levenswijze over geheel Australië en de eilanden voor de kust, waaronder Tasmanië. Rond de tijd dat de Europeanen kwamen leefden er naar schatting tussen de 250.000 en 300.000 Aboriginals op het gigantische continent.
Gedurende de 16e eeuw werden de eerste pogingen gedaan om het"Terrae Australis Incognitae", het"onbekende Zuidland" te vinden. Omdat men dacht dat de aarde plat was, moest er in het zuiden wel een land liggen dat de aarde in evenwicht hield. De Portugezen en Spanjaarden waren de eersten die op zoek gingen. De Portugees Mendez was de eerste die Australië in 1522 zag, maar hij ging niet aan land.
De Hollanders daarentegen kwamen al veel verder. Willem Jansz. met zijn schip"Duyfken" ontdekte de Cape York Peninsula in 1606, Dirk Hartog voer langs de barre westkust en in 1628 kwam Frans Thijssen per ongeluk uit bij de Nuyts Archipelago onder het huidige South Australia. Het onherbergzame binnenland was er de oorzaak van dat men niet verder op onderzoek uitging. Abel tasman kreeg in 1642 van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) de opdracht om de Australische kust in kaart te brengen. Op zijn eerste reis bracht hij de zuidkust van het eiland Tasmanië (toen: Van Diemenland) in kaart en enkele jaren later zeilde hij van Carpentaria naar de Nuyts Archipelago. De VOC had op dat moment niet het geld en de mankracht om Australië te koloniseren en men ging dan ook niet verder aan land.
De eerste die wel voet aan wal zette was de boekanier William Dampier met zijn schip de Roebuck. Door zijn negatieve verhalen bij thuiskomst nam de interesse van de Britten voor Australië echter al snel af. Pas honderd jaar later kreeg kapitein James Cook de opdracht van de Admiraliteit van Engeland om een groot gedeelte van het"Grote Zuidland" te claimen.
Op 29 april 1770 zeilde Cook met het schip de Endeavour de Botany Bay binnen en verklaarde alles wat te oosten van de 135e breedtegraad lag tot Brits grondgebied. Het enigszins op Wales gelijkende gebied werd door Cook New South Wales genoemd. De plantkundige Joseph Banks was met Cook meegevaren en zeer enthousiast over de aangetroffen flora en fauna en over het binnenland, wat hem zeer geschikt leek om te koloniseren.
Australië wordt strafkolonie
| advertentie |
|
|
James Cook AustralieFoto: Publiek domein
De Britse regering besloot door de positieve verhalen en rapporten van Cook en Banks om Australië te koloniseren. In eerste instantie werd Australië slechts geschikt geacht als strafkolonie nadat Amerika daarvoor was afgevallen na de onafhankelijkheidsstrijd. Straffen voor criminelen werden in die tijd vaak omgezet in verbanning naar strafkolonies door de overvolle Britse gevangenissen. Australië was natuurlijk bij uitstek geschikt hiervoor door zijn afgelegen ligging.
Op 13 mei 1787 vertrokken de eerste elf schepen richting Australië met aan boord ca. 600 zeelieden en militairen en 568 mannelijke criminelen, 191 vrouwen en 13 kinderen. Op 26 januari 1788 werd de Britse vlag gehesen in wat nu Port Jackson heet en kapitein Arthur Philip werd de eerste gouverneur van de nieuwe Britse kolonie. In de eerste jaren waren vijandige aboriginals en het gebrek aan voedsel een groot probleem. Daarom werden ex-gevangenen naar een nieuwe strafkolonie gebracht: Norfolk Island. Het was de bedoeling dat de ex-gevangenen het land zouden cultiveren en dat dwangarbeiders ze daarbij zouden helpen, maar dit liep even anders. Leden van de New South Wales Corps kregen de taak om erop toe te zien dat alles ordelijk verliep. Zij waren de vervangers van de militairen. Dit corps hield zich echter al snel alleen maar bezig met een lucratieve drankenhandel onder leiding van John Macarthur, die echter totaal uit de hand liep.
Gouverneur Bligh (die van muiterij op de Bounty) lukte het niet om aan deze toestand een einde te maken en werd in 1810 opgevolgd door Lachlan Macquarie. Hij stuurde het New South Wales Corps (Macarthur was al eerder naar Groot-Brittannië teruggekeerd) terug naar Engeland en probeerde een modelkolonie van New South Wales te maken door meer vrije kolonisten aan te trekken. Ook aan gevangenen werden goede baantjes aangeboden en met de aboriginals probeerde men in vrede samen te leven. Deze Macquarie, een echte volksfiguur, werd later zelfs"Vader van Australië" genoemd, maar was uiteraard niet zo populair bij de rijke kolonisten. Zij probeerden Macquarie in een kwaad daglicht te stellen bij de regering in Londen, o.a. via John Macarthur die weer terug in Australië was. Uiteindelijk nam Lord Brisbane het van Macquarie over in 1821.
Enkele jaren later hadden de Britten het vermoeden dat de Fransen een claim zouden leggen op West-Australië nadat het Indonesische Java al in handen van de Fransen gevallen was. Om dit te voorkomen werd in Albany in 1826 de Britse vlag gehesen en in 1829 werd West-Australië door kapitein Charles Fremantle tot Brits grondgebied verklaard en onder militair bestuur gesteld. In het spoor van ontdekkingsreizigers als Charles Sturt en Hamilton Hume kwamen er langzaamaan steeds meer vrije kolonisten naar Australië. Omdat iedereen zonder veel problemen landeigenaar kon worden was er een groot gebrek aan (land)arbeiders en daarom werden de minst gevaarlijke dwangarbeiders daarvoor ingezet. Later werd dit probleem opgelost door de prijs van de grond te verhogen waardoor niet iedereen zich de aanschaf van grond kon veroorloven.
Australië kolonie van Groot-Brittannië
| advertentie |
|
|
Australie GoudFoto: James St. John CC 2.0 Generic no changes made
Van grote betekenis voor de opkomst van Australië was de ontdekking halverwege de 19e eeuw van goud. Dit trok vele avonturiers en wekelijks duizenden immigranten naar Australië. Ondertussen raakte men in Groot-Brittannië ervan overtuigd dat het sturen van nog meer dwangarbeiders naar Australië geen goede zaak was. Men besloot om alleen nog maar kleine criminelen naar Australië te sturen.
De kolonisten leefden van schapenteelt en graanbouw. Andere koloniën werden opgericht in Western Australia, South Australia, Victoria, Queensland en het Northern Territory; deze koloniën werden echter door particulieren gesticht, buiten directe bemoeienis van de Britse regering. Het militaire bestuur werd het eerst in New South Wales vervangen door een burgerlijk bestuur met een volksvertegenwoordiging. In 1850 werden alle staten uitgenodigd een grondwet op te stellen.
In Australië zelf kwamen er ook steeds meer tegenstanders tegen de gevangenentransporten en in 1851 werd daarom de Australian League for the Abolition of Transporation opgericht waarna in 1853 Groot-Brittannië inderdaad stopte met het sturen van dwangarbeiders naar Oost-Australië. Voor West-Australië duurde het afschaffen tot 1868 vanwege een groot tekort aan arbeidskrachten. Om de economie te bevorderen wilde men vanaf eind 19e eeuw de afzonderlijke Australische koloniën onder brengen in een federatie. Ook zou men zich dan beter kunnen wapenen tegen buitenlandse invloeden en inmenging. Een pan-Australische ministersconferentie in 1891 had nog geen succes, maar een tweede in 1897 had een ontwerp-grondwet tot resultaat, die in 1900 door het Britse parlement werd goedgekeurd die aan de staten nog een zeer grote zelfstandigheid toekende.
Commonwealth of Australia
| advertentie |
|
|
Hughes AustralieFoto: WikiTownsvillian at en.wikipedia CC 3.0 Unported no changes made
Op 1 januari 1901 bleek er voldoende draagvlak voor het plan om een federatie te vormen en werd de Commonwealth of Australia uitgeroepen. Op 9 mei 1901 werd het eerste Australische parlement te Sydney geopend.
Tegelijkertijd werd de Restriction Bill aangenomen waarmee men de toestroom van niet-Europeaanse immigranten wilde indammen. Door potentiële Aziatische en Polynesische immigranten een test in het Engels af te leggen werd dit de"White Australia"-politiek genoemd. Deze mensen hadden natuurlijk geen enkele kans omdat ze geen Engels spraken! Ook de aboriginals hadden veel te lijden onder deze wet en kregen zelfs pas in 1967 stemrecht. Als gevolg van afspraken tussen Groot-Brittannië en Australië waren de Australiërs genoodzaakt deel te nemen aan de Eerste Wereldoorlog. De Australische en ook de Nieuw-Zeelandse soldaten werden o.a. ingezet bij de Slag bij Gallipoli. Na maanden strijd en vele slachtoffers moesten de geallieerden zich gewonnen geven aan de Turken, die de zijde van Duitsland hadden gekozen.
Vanaf 1910 was de Labor Party aan de macht met sinds 1915 als leider de markante W.H. Hughes als premier. Omdat hij de dienstplicht in 1917 niet mocht invoeren scheidde hij zich af van zijn partij en stichtte samen met de liberalen de National Party. De omstreden Hughes maakte in 1919 veel indruk op de Australiërs door op de vredesconferentie van Versailles het mandaat over het Duitse Nieuw-Guinea in de wacht te slepen. Onder de opvolger van Hughes, S.M. Bruce, werd in 1927 de nieuwe hoofdstad Canberra ingewijd.
De wereldwijde economische depressie in de jaren dertig van de vorige eeuw sloeg ook in Australië hard toe waardoor veel mensen hun baan verloren en er bittere armoede heerste, maar er ontstond tevens een grote behoefte aan een nationale regering. Onder leiding van J.A. Lyons behaalde de United Australian party, ontstaan uit een fusie tussen ontevreden socialisten en de National party, een meerderheidsregering die bijna tien jaar aanbleef. Na een aantal jaren ging het weer wat beter met de economie en nam de bedrijvigheid weer toe.
Tweede Wereldoorlog
| advertentie |
|
|
MacArthur AustralieFoto: Pubiek domein
Men kwam ook tot het besef dat Australië door zijn geïsoleerde ligging militair vrij kwetsbaar was en men ging zich in de jaren dertig daarom ook toeleggen op bewapening en wapenfabricage. Ook aan het begin van de Tweede Wereldoorlog bood Australië aan om de geallieerden in Europa te hulp te schieten, maar na de aanval van de Japanners op Pearl Harbor werden ze direct bij de oorlog betrokken.
Bij de val van Singapore leed ook het Australische leger zware verliezen en stortte het gehele Britse defensiesysteem voor het zuidwestelijke gedeelte van de Grote Oceaan ineen. De Japanners landden op Nieuw-Guinea en rukten in snel tempo op naar de zuidkust van dit eiland waarna de vlootbasis Darwin en andere plaatsen aan de noordkust van Australië voortdurend werden gebombardeerd. Bevreesd voor een invasie in dit nauwelijks onbewoonde gedeelte van Australië werd er nauwe aansluiting gezocht bij de strategie van het Amerikaanse opperbevel, dat Australië zag als uitgangspunt van een toekomstige tegenactie. Generaal MacArthur vestigde er zijn hoofdkwartier en Amerikaanse troepen landden op Australische bodem.
Intussen werden alle Australische troepen uit het Midden-Oosten teruggeroepen, een militaire en burgerlijke dienstplicht ingevoerd en allerlei bevoegdheden van de afzonderlijke staten werden in handen van de federale regering gelegd. Een gelijktijdige actie in Nieuw-Guinea, waar Australische en Amerikaanse troepen de vijand langzaam terugdrongen, en op de Solomoneilanden bracht de Japanse opmars tot staan. Vlak daarna kon tot de aanval worden overgegaan, zodat Australië reeds aan het einde van 1942 ruimer kon ademhalen. Door de verkiezingsuitslag van augustus 1943 werd de positie van de regering in het parlement zeer verbeterd.
Australië na de Tweede Wereldoorlog in rustig vaarwater
| advertentie |
|
|
John Howard AustralieFoto: R D Ward in het publieke domein
Bij de verkiezingen van september 1946 bleef de regering met een wat kleinere meerderheid aan de macht. Bij de verkiezingen in december 1949 behaalde de oppositie van liberalen onder Robert Menzies en de Country Party onder Fadden de overwinning. Menzies zou de komende zestien jaar Australië met vaste hand leiden in een veranderende wereld. De rechtse liberale meerderheid bleef tot 1972 aan de macht.
In de buitenlandse politiek bleef Australië trouw aan het Gemenebest, maar men was echter niet blind voor de toenemende verzwakking van Engeland en er werd voor Australiës veiligheid dan ook steeds meer aansluiting gezocht bij de Verenigde Staten. In de tweede helft van de jaren vijftig werd er samenwerking met Nederland gezocht bij de ontwikkeling van Nieuw-Guinea, waarvan het oosten door Australië en het westen door Nederland werd bestuurd. In 1962, toen over westelijk Nieuw-Guinea een oorlog tussen Nederland en Indonesië dreigde, onthield Australië Nederland echter zijn steun.
In 1972 won de Labor Party onder leiding van E. Gough Whitlam de verkiezingen voor het Huis van afgevaardigden. Men streefde in deze periode naar een meer neutrale en op de Derde Wereld en Azië gerichte buitenlandse politiek na.
Australisch Nieuw-Guinea kreeg in september 1975 onafhankelijkheid en werd Papoea-Nieuw-Guinea.
In november 1975 leidden economische en politieke problemen tot een crisis, die eindigde met het ontslaan van Whitlam door de gouverneur-generaal. Er volgden verkiezingen die werden gewonnen door de liberalen en hun partijleider Malcolm Fraser werd premier. Zijn economische politiek zorgde voor een aantal stakingsacties waaronder op 12 juli 1976 de eerste algemene werkstaking uit de geschiedenis van Australië. Zijn buitenlandse politiek richtte zich sterk op het Westen. Fraser regeerde tot 1983 en de verkiezingen in datzelfde jaar werden gewonnen door de Labor-party onder leiding van Robert Hawke. De regering-Hawke streefde middels een inkomens- en prijspolitiek naar economisch herstel. De economische problemen bleven echter voortduren waardoor de populariteit van de regering snel daalde. Hawke had echter geluk dat de verenigde oppositie uit elkaar viel en hij met een gerust hart vervroegde verkiezingen kon uitschrijven, die gewonnen werden door de Labor-party. De economische situatie bleef echter slecht en mede daardoor werd premier Hawke ten val gebracht en opgevolgd door zijn vice-premier Paul Keating. Keating joeg begin jaren negentig Groot-Brittannië tegen zich in het harnas door enkele zeer ondiplomatieke uitspraken en een weinig respectvolle houding ten opzichte de Australië bezoekende koningin Elizabeth.
In juni 1992 werden de aboriginals officieel als eerste bewoners van Australië erkend en in juni 1993 maakte de regering plannen bekend met betrekking tot de rechten van Aboriginals op bepaalde stukken grond.
De parlementsverkiezingen van maart 1996 eindigden in een zware nederlaag voor de Labor-Party van premier Paul Keating. De grootste partij werd nu de Liberal Party van John Howard, die, na dertien jaar Laborbewind, een coalitiekabinet vormde met de National Party. Keatings beleid had zich gericht op liberalisering van de economie en op een grotere toenadering tot Azië. Howard zette die politiek voort, maar versterkte tevens de banden met de Verenigde Staten. Tijdens de verkiezingen van oktober 2004 heeft de regerende coalitie van de Liberal Party van premier Howard en de Nationals van de toenmalige vicepremier Anderson een onverwacht grote overwinning behaald. Hoewel een nek-aan-nekrace met oppositiepartij Labor werd verwacht, wist de regeringscoalitie het aantal zetels in het Huis van Afgevaardigden verder uit te breiden. Bovendien behaalde de coalitie nu ook een absolute meerderheid in de Senaat. Het is voor het eerst in 20 jaar dat de regering een absolute meerderheid in beide kamers heeft en premier Howard veroverde hiermee zijn vierde opeenvolgende ambtstermijn als regeringsleider. Anderson is inmiddels als vicepremier en Nationale partijleider opgevolgd door Mark Vaile. Labor leider Mark Latham heeft na de verkiezingsnederlaag ontslag genomen en is opgevolgd door Kim Beazly. In november 2007 behaal labour een onverwachte overwinning bij de verkiezingen, Kevin Rudd komt aan de macht. In december ondertekent hij het verdrag van Kyoto over klimaatbeheersing. In februari 2008 maakt de regering excuses tegenover de oorspronkelijke bevolking en in juli 2008 breekt de Labourregering met het in detentie zetten van asielzoekers totdat hun zaak is gehoord. In september 2008 wordt Quentin Bryce de eerste vrouwelijke gouverneur-generaal van Australië. In mei 2009 moderniseert en versterkt Australië haar marine en luchtmacht.
| advertentie |
|
|
Julia Gillard AustralieFoto: Kate Lundy CC 2.0 Generic no changes made
In juni 2010 wordt Julia Gillard premier. In augustus 2010 zijn parlementsverkiezingen. De uitslag is onduidelijk. Premier Gillard vindt dat ze het recht heeft om de onderhandelingen met de resterende kandidaten te openen, omdat haar partij voorlopig 50,7 procent van de stemmen lijkt te halen, tegen 49,3 voor de oppositie. Het geheel hangt op de steun van een aantal onafhankelijke kandidaten.
In september 2010 kan de Australische premier Julia Gillard een regering gaan vormen. Dankzij de steun die twee onafhankelijke parlementsleden hebben toegezegd, kan de Laborleidster rekenen op 76 zetels in het parlement. De oppositie heeft er 74.
| advertentie |
|
|
Australie Tony AbbottFoto: Publiek domein
Bij verkiezingen in 2013 wint de liberale partij onder leiding van Tony Abbott de verkiezingen, hij wordt in september ingezworen als de nieuwe premier. In april 2014 bezoeken de hertog en hertogin van Cambridge Australië. In diezelfde maand sluiten Japan en Australië een handelsovereenkomst. In 2014 en 2015 neemt Australië anti-terrorisme maatregelen, zoals het mogelijk maken van het langer bewaren van telefoongegevens. In september 2015 is er een leiderschapswissel bij de liberale partij en wordt communicatieminister Malcolm Turnbull de nieuwe premier. In juli 2016 worden vervroegde verkiezingen gehouden na afwijzing van regeringsvoorstellen door de senaat, Turnbull's coalitie wint nipt. In december 2017 keurt het parlement het homohuwelijk goed.
In augustus 2018 stapt Malcolm Turnbull op na een mislukte rechtse coupe tegen zijn leiderschap, waardoor de conservatieve maar pragmatische minister van Financiën Scott Morrison de rol van premier en liberale partijleider kan overnemen. Scott Morrison leidt de liberaal/nationale coalitie naar een meerderheid in de parlementsverkiezingen van mei 2019. In 2020 veroorzaakt een ongekende hittegolf bosbranden die ten minste 25 mensen en miljoenen dieren doden en ongeveer 2000 huizen in het zuidoosten van het land vernietigen.
AUSTRALIE LINKS
Advertenties
• Australie verre reizen van ANWB
• Djoser Rondreis Australie
• Hotels Trivago
• Globetrotter reisverzekering, nu 10% korting!
• Autohuur Australië
• Australië Hotels
• Bouw je eigen Austra;lie Rondreis
• Auto huren in Australie
• Bezienswaardigheden Australie
• Rondreizen Australie
• Camperreizen Australie
• Boeken, ook tweedehands, over AUSTRALIE bij Bol.com
Nuttige links
Australië Foto'sAustralië Start Begië (N)
Australië Verzamelgids (N+E)
Backpacken Australie (N)
Campersite Australië (N)
Dieren in Australie (N)
Duiken, reizen, dieren, landschap, info, foto's Christmas Island Australië (N)
Reisinformatie Australië (N)
Reizendoejezo - Australië (N)
Rondreis Australie (N)
Rondreis door Australie (N)
Bronnen
Australië
Cambium
Blutstein, H. / Insider's guide Australië
Kümmerley & Frey
Dolce, L. / Australia
Chelsea House Publishers
Elder, B. / Australië
Van Reemst
Ivory, M. / Australië
Van Reemst
Jansen van Galen, B. / Reishandboek Australië
Elmar
Viedebantt, K. / Australië
Van Reemst
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt oktober 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems