AUSTRALIE

Basisgegevens
Officiële landstaal	Engels
Hoofdstad	Canberra
Oppervlakte	7.741.220 km²
Inwoners	25,788,215 (2021)
Munteenheid	Australische dollar (AUD)
Tijdsverschil	+7 tot +10
Web	.au
Code.	AUS
Tel.	+61

To read about AUSTRALIA in English - click here

Australie Verre Reizen met de ANWB

Steden AUSTRALIE

Adelaide	Brisbane	Canberra
Melbourne	Sydney

Geografie en Landschap

Geografie

Australië (Engels: Australia, van het Latijns australis = zuidelijk; oorspronkelijk werd Australië het"Terra australis incognita" genoemd = het Onbekende Zuidland), is het kleinste van de bewoonde continenten en ligt ten zuidoosten van Azië, o.a. 3000 kilometer van Singapore.

advertentie

Satellietfoto Australië_{Foto: Publiek domein}

Het dichtstbijzijnde andere land is Papoea Nieuw Guinea/Irian Jaya, dat op 200 kilometer ligt van Kaap York aan de andere kant van de Straat Torres. Behalve de Zuidpool is Australië het enige continent dat in zijn geheel op het zuidelijk halfrond ligt. Het continent grenst aan de oostzijde aan de Grote Oceaan (meer specifiek de Koraalzee en de Tasmanzee), aan de overige drie zijden aan de Indische Oceaan. Australië heeft een totale landoppervlakte van 7.682.300 miljoen km2 en een kustlijn van meer dan 36.000 kilometer. Australië is ongeveer net zo groot als de Verenigde Staten (zonder Alaska) en 240 keer zo groot als Nederland. De afstand oost-west bedraagt ca. 4000 kilometer en de afstand noord-zuid ca. 3200 kilometer. Het noordelijkste punt is Cape York, het zuidelijkste South East Cape, het westelijkste Steep Point en het oostelijkste Cape Byron.

Het continent Australië vormt het overgrote deel van het territorium van de Commonwealth of Australia, een zelfstandige staat binnen het Gemenebest van Naties. Direct door de Commonwealth of Australia bestuurd worden de twee interne territoria, Australian Capital Territory (ACT) en Northern Territory en de externe territoria Norfolk Island, Cocos (Keeling) Islands, Heard en McDonalds Islands, Coral Sea Islands Territory, Ashmore en Cartier Islands Territory, Christmas Island en Australian Antarctic Territory. De federale hoofdstad van Australië is Canberra.

Australië heeft een compacte en afgeronde vorm, met maar weinig sterke geledingen. Zo zijn er maar twee noemenswaardige schiereilanden: Cape York-schiereiland en Arnhemland. Verder zijn er nog wat grote zeebochten waaronder de Carpentariagolf, de Joseph Bonapartegolf en de Van Diemengolf in het noorden en de Grote Australische Bocht, de Spencergolf en de St.-Vincentgolf in het zuiden.

De gemiddelde hoogte van 360 meter is op die van Europa na de laagste van alle continenten. Slechts 6% ligt hoger dan 700 meter boven de zeespiegel.

advertentie

Landschap

Het Australische landschap is gevormd tijdens de vroegste geschiedenis van de aarde, en de ouderdom van sommige rotsen is op 3 miljard jaar vastgesteld. Australië wordt daarom wel het oudste continent genoemd. De laatste geologische veranderingen hebben zich in het Perm voorgedaan, zo'n 230 miljoen jaar geleden. Er ontstonden toen bergketens waarvan de toppen boven de sneeuwgrens liggen. Later zijn er op de westelijke en oostelijke uitlopers nog wat lagere plateaus ontstaan.

advertentie

Gondwana_{Foto: LennyWikidata CC 3.0 Unported no changes made}

Het huidige Australië is ca. 50 miljoen jaar geleden ontstaan toen het zich losmaakte van het grote zuidelijke continent Gondwanaland, een landmassa bestaande uit Afrika, Zuid-Amerika en India. Gedurende de laatste 100 tot 200 miljoen jaar is het continent langzaam geërodeerd, wat het landschap grotendeels vlak en de bodem betrekkelijk schraal hebben gemaakt.

In het oosten van het Australië ligt het bergland, dat met een steile rand afdaalt naar een vruchtbare kustvlakte die wisselend van breedte is. Vele rivieren doorbreken dit bergland en stromen door nauwe kloven naar de oceaan. Het bergland bestaat uit hoogvlakten, middelgebergten, bekkens en dalen, doorsneden door rivieren die deels diep ingesneden, deels brede, vlakke dalen vormen. De ruggengraat van het gebied is de Great Dividing Range, een bergketen die zich aan de andere kant van de Straat Bass voortzet in de bergen van Tasmanië. Het hoogste punt van Australië is de Mount Kosciusko (2230 m) in de Australian Alps (New South Wales) en andere hoge toppen in dit gebied zijn Mount Bogong in Victoria (1986 meter) en Mount Ossa op Tasmanië (1617 meter).

advertentie

Lake Eyre_{Foto: Publiek domein}

In New South Wales zijn sporen van vroeger vulkanisme te vinden (maren, explosiekraters). De laatste actieve vulkaan van Australië, gelegen in Victoria, kwam pas 6000 jaar geleden definitief tot rust. Richting het westen gaat het bergland zeer geleidelijk over in de grote vlakten van het centrale laagland. De gemiddelde hoogte bedraagt daar slechts 180 m en op de diepste punten komt men zelfs tot beneden de zeespiegel uit. Het wordt door lage heuvelruggen in drie grote bekkens verdeeld: het noordelijke Carpentariabekken waar rivieren stromen die via uitgestrekte mangrovemoerassen de Carpentariagolf bereiken; verder het grote centrale Eyrebekken (9620 km2), waarin het Eyremeer (-12 m) het laagste punt van het continent vormt. Het is een van de droogste gebieden van de aarde en bestaat deels uit zandwoestijnen waaronder de Simpson Desert; de rivieren die hier stromen verdwijnen op een gegeven moment in de roodachtige zand- en leembodem. Het grootste bekken is het Murray-Darlingbekken en wordt van het Eyrebekken gescheiden door de Grey Range en de Main Barrier Range. Hier stroomt ook de enige altijd watervoerende rivier van Australië, de Murray, waarvan het water afkomstig is van de Snowy Mountains. De Murray is het grootste rivierenstelsel van Australië en mondt na 2600 kilometer uit in een baai in South Australia. Tussen de Murray en de Darling ligt een kale, vrijwel boomloze, zouthoudende vlakte. Deze vlakte wordt alleen onderbroken door wat galerijwouden langs de droge beddingen van enkele rivieren, die uitsluitend in de regentijd water voeren.

Ook heel geleidelijk gaat het centrale laagland in het westen over in het grote westelijke plateau. Dit gebied is ca. 500-700 m hoog, zeer vlak met hier en daar wat bergen o.a. de Macdonnell Ranges die door het Amadeusmeer gescheiden worden van de Musgrave Ranges. In het uiterste westen ligt de Hamersley Range en in het noordwesten en noorden de lage tafelgebergten van Kimberley en Arnhemland.

Op het Kimberley-plateau bevindt zich Bungle Bungle, een gebied van 8000 km2 met duizenden 200 meter hoge bijenkorfachtige zandsteenmassa's met grotten erin. Daartussen liggen uitgestrekte, uit langgerekte roodachtige duinenreeksen bestaande zandwoestijnen (Tanami Desert, Great Sandy Desert, Great Victoria Desert), begroeid met wat woestijngras, woestijneiken en acacia's.

In dat gebied liggen vele zoutpannen en -meren en droge, bochtige rivierbeddingen.

advertentie

Kata Tjuta Australie_{Foto: Reflexio CC 3.0 Non-Portable no changes made}

Enkele bergen zoals Ayers Rock of Uluru (Moeder Aarde), een van de grootste monolieten op aarde (3,5 kilometer lang, 348 meter hoog en een omtrek van ca. 10 kilometer), en Mount Olgas of Kata Tjuta (veel hoofden) werden door hun typische vorm gekozen tot heilige plaatsen voor de aboriginals. De rotsformaties van Mount Olgas waren ooit een enkele monoliet zoals Ayers Rock, maar sleten later uit tot de huidige 36 koepels die van elkaar gescheiden worden door nauwe kloven en iets bredere dalen. Twee lager liggende gebieden dringen diep in dit plateaulandschap door: in het noorden het Canning Basin en in het zuiden de volstrekt vlakke Nullarbor Plain (Nullarbor is Latijn voor"geen bomen"). Het is een uitgestrekte kalksteenvlakte (200.000 km2 en daarmee het grootste aaneengesloten kalksteengebied ter wereld), de zeebodem van een 20 miljoen jaar oude zee, met grotten, gaten en ondergrondse rivieren, ontstaan door regenwater dat door het poreuze gesteente sijpelt. Het is er droog en er groeit bijna niets dan planten die goed tegen extreme droogte kunnen, zoals blauwe ganzenvoet en melde. Ook in het westen grenst het plateau met een steile rand aan de kustvlakte, die hier, in tegenstelling tot de oostkust, droog is met slechts weinige rivieren, die in zoute strandmeren uitmonden.

Langs de noordoostelijke kust strekt zich het 2000 kilometer lange Groot Barrière Rif uit, het grootste koraalrif ter wereld, bestaande uit meer dan 2000 met elkaar verbonden koraalriffen en 71 koraaleilanden met meer dan 400 soorten koraal. Het Groot Barrière Rif is het grootste door levende wezens gebouwde constructie ter wereld en bestrijkt een gebied dat ruim vijf keer zo groot is als Nederland.

advertentie

Great Barrier Reef Australie_{Foto: Kyle Taylor (CC BY 2.0) no changes made}

Dit levende en groeiende rif, opgebouwd uit algen en skeletten van minuscule koraalpoliepen, varieert in breedte van 15 kilometer in het noorden tot 300 kilometer in het zuiden, en biedt onderdak aan 1500 soorten vissen, schildpadden, doejongs (zeekoeien), haaien, kwallen, zeeslangen, dolfijnen en walvissen. Het Ningaloo Reef is het grootste kustrif ter wereld en volgt de kust over een lengte van 260 kilometer. De kust wordt tot op soms 100 meter genaderd.

Aan de zuidkust van Queensland ligt Frasier-eiland, met zijn lengte van 123 kilometer en gemiddelde breedte een van de grootste eilanden van Australië en tevens 's werelds grootste zandeiland. Het eiland is sinds 1992 opgenomen op de Werelderfgoedlijst van de Unesco.

In Shark Bay ligt het 110 kilometer lange Shell Beach. Dit strand is een van de enige twee stranden ter wereld die bestaan uit niet-gefossiliseerde schelpen. De laag schelpen kan een dikte van wel 10 meter bereiken.

De Millstream Falls bij Ravenshore is in de regentijd de grootste waterval van Australië. Het diepste meer van Australië, Lake St. Clair, ligt op Tasmanië en is 200 meter diep.

Tussen Barrow Creek en Tennant Creek in het Northern Territory liggen de Devil's Marbles, honderden granieten keien die over een aantal kilometers verspreid langs de kant van de weg liggen. Sommige van de grotere keien balanceren op andere.

Wave Rock is een bizarre rotsformatie in de buurt van de stad Hyden in Western Australië. De rots heeft de vorm van een brandingsgolf van 15 meter hoog en meer dan 100 meter lang. De kleurige, verticale strepen versterken de gelijkenis met een golf.

De Fitzroy-rivier is 600 kilometer lang en mondt uit in de zee bij King Sound, ten noorden van Derby. In de rivier zwemmen roggen, longvissen, en de zaagvis, maar ook ongevaarlijke krokodillen. In het natte zomerseizoen zwelt de Fitzroy-rivier op tot een machtige stroom, die het gehele gebied onder water zet.

advertentie

Bronnen

Australië

Cambium

Blutstein, H. / Insider's guide Australië

Kümmerley & Frey

Dolce, L. / Australia

Chelsea House Publishers

Elder, B. / Australië

Van Reemst

Ivory, M. / Australië

Van Reemst

Jansen van Galen, B. / Reishandboek Australië

Elmar

Viedebantt, K. / Australië

Van Reemst

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems

AUSTRALIE

To read about AUSTRALIA in English - click here

Australie Verre Reizen met de ANWB

Steden AUSTRALIE

Geografie en Landschap

Geografie

Landschap

AUSTRALIE LINKS

Nuttige links

Bronnen