ARIZONA
Geschiedenis

To read about ARIZONA in English - click here

Hotels Arizona

Populaire bestemmingen VERENIGDE STATEN

Arizona	Californie	Florida
Hawaii	Utah

Geschiedenis

Geschiedenis Arizona tot de komst van de Spanjaarden

advertentie

230 miljoen jaar oude versteende bomen in Arizona_{Photo: Michael Gäbler CC 3.0 Unported no changes made}

Zo'n 25.000 jaar geleden, tijdens de laatste ijstijd, trokken de eerste mensen vanuit Azië via de Beringstraat Noord-Amerika binnen. Deze eerste Amerikanen waren geharde nomadische jagers, die met eenvoudige wapens mammoeten, holenberen en gigantische luiaards te lijf gingen. Door de opwarming van het klimaat trokken de gletsjers zich terug en trokken de nomaden verder zuidwaarts. De oudste archeologische vondsten van deze mensen in het zuidwesten van de latere Verenigde Staten dateren van ca. 11.000 jaar geleden. Doordat de grote zoogdieren uitgestorven waren joegen de nomaden op kleine zoogdieren als herten en konijnen, en bovendien werden er ook steeds vaker bessen, noten en fruit verzameld: de jager-verzamelaar was ontstaan.

Vanaf 3000 v.Chr. leidden contacten met boerengemeenschappen uit Centraal-Mexico tot het ontstaan van landbouw in Arizona. Maïs was zo ongeveer het eerste product wat geteeld werd, vanaf ca. 500 v.Chr. kwamen daar onder meer bonen en pompoenen bij.

Rond 100 n.Chr. ontstonden er drie belangrijke culturen in het zuidwesten van de Verenigde Staten, de Hohokam-cultuur in de woestijnen, de Mogollon-cultuur van de centrale bergketens en valleien en de Oude Pueblo-volkeren, daarvoor Anasazi genoemd, die leefden op het Colorado Plateau en dan met name in het gebied Four Corners, waar de huidige grenzen van vier Amerikaanse staten, Arizona, Colorado, New Mexico en Utah, samenkomen.

advertentie

Woningen in de rotsen van de Oude Pueblo-volkeren_{Photo: Lorax CC 3.0 Unported no changes made}

De onverschrokken Hohokam-indianen overleefden in de woestijnen van Arizona tussen 300 v.Chr. tot 1400 n.Chr. door een voor die tijd zeer geavanceerd door rivieren gecreëerd irrigatiesysteem. Andere activiteiten duidden op een grote verwantschap met culturen in Mexico en Guatemala.

De Mogollon, genoemd naar de bergachtige gebieden met dezelfde naam in het westen van New Mexico en het oosten van Arizona, vestigden zich van 200 v.chr. tot 1400 n.Chr. in de buurt van de Mexicaanse grens. De Mogollon leefden in kleine gemeenschappen en waren vooral jagers-verzamelaars. Men vermoedt dat de Mogollon in de 13de-14de eeuw geruisloos werden opgenomen in de Pueblo-indianenstammen.

De Oude Pueblo-volkeren hebben de meeste archeologische vondsten nagelaten. Het waren jagers-verzamelaars die langzaam ook landbouwactiviteiten ondernamen. Voedsel verzamelden ze in kunstig in elkaar gezette en sterke manden, de diverse te onderscheiden periodes werden door archeologen Mandenmakersperioden genoemd. Tegen het einde van de 3e Mandenmakersperiode (400-700 n.Chr.), werd aardewerk voor de Oude Pueblos steeds belangrijker. Vanf 1400 verlieten steeds meer Pueblos hun oude pueblo-nederzettingen, die in die tijd vaak uit grote bouwwerken bestonden met soms meer dan 100 kamers. De huidige indianen die het dichtst bij de Oude Pueblo-volkeren staan zijn de Hopi-indianen. Het Hopi-dorp Old Oraibi is al bewoond sinds de 12de eeuw en is daarmee waarschijnlijk de oudste nederzetting van Noord-Amerika, samen met Acoma Pueblo in New Mexico.

Er leefden nog wat kleinere culturen in de regio, waaronder de Sinagua, nu de Salado-cultuur.

advertentie

Overzicht van de drie vroegste culturen in Arizona_{Photo: Arkyan CC 3.0 Unported no changes made}

Veel van de indianenstammen in Arizona en nabijgelegen staten leven nog niet zolang in dit gebied. Nomadische stammen als Navajos en Apaches arriveerden pas tussen 1300 en 1600 en stammen van hen af. Deze stammen gingen niet de confrontatie aan met de aanwezige Pueblo- en Hopi-stammen, maar zochten min of meer samenwerking en leerden zaken van elkaar: de Pueblos leerden jagen en de Apaches en de Navajos leerden pottenbakken, weven en landbouwmethoden.

In de 16e eeuw zou de situatie voor de indianen met de komst van de Spaanse ontdekkingsreizigers totaal gaan veranderen, en niet ten goede!

De Spanjaarden

In 1536 en 1539 verschenen de eerste groepjes Spanjaarden in het gebied rond Arizona, maar in 1540 werd er voor het eerst een grote expeditie, vanuit Mexico City, georganiseerd door ontdekkingsreiziger Francisco Vásquez de Coronado (foto).

advertentie

Francisco Vásquez de Coronado (ca. 1510-1554) ontdekker van Arizona _{Photo: Billy Hathorn CC 3.0 Unported no changes made}

De eerste Spaanse ontdekkingsreizigers trokken het gebied in februari 1540 binnen. De expeditie, die tot ongeveer maart 1542 duurde, bestond uit enkele honderden Europeanen en meer dan duizend indianen. Ze hadden de opdracht gekregen om op zoek te gaan naar de rijkdommen van de 'Zeven mysterieuze steden van Cibola', een mysterieus en uiteindelijk niet bestaand koninkrijk. Wat wel ontdekt werd waren onder andere de Grand Canyon en de Rio Grande. De route die De Coronado volgde zou reiken tot het oosten van het huidige Kansas en zou later de Coronado Trail gaan heten.

advertentie

De Coronado-expeditie liep gedeeltelijk door Arizona_{Photo: Publiek domein}

De expeditie van De Coronado leverde dus niets op en had alleen maar veel geld gekost, het was dan ook niet vreemd dat de Spaanse zoektochten naar rijkdommen in het zuidwesten van de Verenigde Staten voor een periode van ca. 50 jaar werden gestaakt.

Pas in 1598 waren er weer wat Spaanse activiteiten in het zuidwesten van de Verenigde Staten. Juan de Oñate (ca. 1550-1626), een in Mexico geboren Spanjaard, trok vanuit Mexico weer naar het noorden met enkele honderden soldaten, ca. 400 kolonisten en een aantal franciscaner monniken. Hij claimde het gebied ten noorden van El Paso, waaronder het huidige Arizona, noemde het New Mexico en werd de eerste gouverneur van dat gebied. Het ging er in die tijd niet zachtzinnig aan toe, de Spaanse pogingen om zich in het vijandige indiaanse gebied te vestigen en de indianen te bekeren tot het katholieke geloof ging vaak gepaard met geweld en bloedvergieten. Veel indianen trokken weg uit het gebied en indiaanse opstanden kwamen ook regelmatig voor, onder andere in 1680 namen de noordelijke Pueblo-stammen het weer eens op tegen de Spanjaarden. Het lukte de Pueblos, met hulp van de Hopis, om meer dan 2000 Spanjaarden te verjagen via de Rio Grande naar El Paso.

advertentie

Standbeeld van Juan de Oñate, de eerste gouverneur van New Mexico_{Photo: Advanced Source Productions CC 2.0 Generic no changes made}

In 1692 vochten de Spanjaarden zich terug en veel Pueblos vluchtten naar Hopi nederzettingen. Minder gewelddadig ging het toe bij de jezuiet Eusebio Kino, die uiteindelijk een bijna mythische status kreeg als brenger van de boodschap van God in voornamelijk het zuiden van Arizona. Hij startte zijn bekeringstochten in 1687 in Mexico en bleef meer dan twintig jaar in het Arizona-Sonora gebied. Hij stichtte onder andere de zendingsposten Tumacácori en San Xavier del Bac ten zuiden van Tucson in Arizona. Naast het geweld en de moordpartijen brachten de Europeanen ook nieuwe ziektes naar Amerika, en dat leidde in de 16de eeuw tot de dood van ca. 80% van de indianen.

advertentie

Francisco Eusebio Kino (1645-1711)_{Photo: copyright vervallen}

Arizona onderdeel van de Verenigde Staten

De zogenaamde 'Louisiana Purchase' van 1803 zorgde ervoor dat de Verenigde Staten een groot stuk land, van Louisianan tot de Rocky Mountains, overnam van de Fransen. Het grondgebied van de Verenigde Staten verdubbelde door deze aankoop. De zuidgrens van de Verenigde Staten grensde nu aan de Spaanse kolonies, inclusief Arizona, in het zuidwesten. In 1821 wist Mexico zich los te maken van Spanje en werd zelfstandig. Meteen werd er een handelsroute geopend tussen de Verenigde Staten en Mexico, de befaamde ca. 1500 km lange Santa Fe Trail tussen Missouri en Santa Fe, de hoofdstad van de huidige staat New Mexico. Decennialang werd deze handelsroute intensief gebruikt, tot de aanleg van een spoorlijn in 1879.

In 1846 verklaarde de Verenigde Staten de oorlog aan Mexico, en na twee jaar van strijd werd al het land ten noorden van de Gila River, die dwars door Arizona loopt, geclaimd door de Verenigde Staten en opgenomen in de New Mexico Territory. Omdat de meest gunstige route vanaf de Mississippi tot Californië in het westen van de Verenigde Staten ten zuiden van de Gila River liep, kocht de Verenigde Staten op 30 december 1853 een gebied van 76.800 km2 ten zuiden van de Gila River en de huidige grens van Mexico, de zogenaamde Gadsden Purchase. Dit gebied liep grotendeels door Arizona (afbeelding) en de aankoop werd gesloten tussen de Amerikaanse gezant James Gadsden en de Mexicaanse dictator Antonio López de Santa Ana.

advertentie

Het gebied dat via de Gadsdenaankoop door de V.S. werd gekocht van Mexico_{Photo: Publiek domein}

Veel van de kolonisten die naar dit gebied trokken waren afkomstig uit de zuidelijke staten van de Verenigde Staten en toen de Amerikaanse Burgeroorlog in 1861 was het dan ook niet vreemd dat Arizona zich aansloot bij de Zuidelijke Staten die samen de Confederatie vormden. In Arizona werd de meest westelijke veldslag van de hele Burgeroorlog gevoerd, bij Picacho Peak in 1862. Een kleine groep Confederatieve soldaten werd verslagen door een veel grotere groep soldaten van de Noordelijke Staten, de Unie.

In 1863 kreeg Arizona de status als territorium toebedeeld, een gebied met beperkte vorm van zelfbestuur en in associatie met de andere 'Verenigde Staten'. Territoria mochten geen eigen senatoren en afgevaardigden kiezen voor het Amerikaanse Congres in Washington D.C. Het territorium Arizona werd geleid door een gekozen gouverneur, die echter weinig te zeggen had in Washington. Hoewel Tucson de grootste stad was, werd Prescott gekozen als de hoofdstad van het territorium omdat Tucson beschouwd werd als een loyaal bastion van de Confederatieven. Van 1867 tot 1877 werd Tucson toch weer de hoofdstad van het territorium, daarna werd het weer Prescott en in 1889 werd definitief gekozen voor weer een andere stad, Phoenix.

Ook in Arizona hadden de indianen het vanaf het begin van de 18de eeuw zeer moeilijk met Amerikaanse troepen, onder leiding van Kit Carson, die steeds verder naar het westen oprukten, ondertussen hele stammen uitoeiden of opjoegen die hun in de weg stonden. In Arizona was de meest vergaande actie het met geweld verplaatsen van de meeste Navajos in 1864 naar de afgelegen Canyon de Chelly in het noordoosten van Arizona. Grote hongersnood dwong ca. 9000 Navajos om naar het oosten te trekken, de Navajos noemden het 'The Long Walk', richting een kamp bij Bosque Redondo, in de buurt van Fort Summer in New Mexico.

Route van de 'Long walk' in Arizona_{Afbeelding: Günter Strube CC 3.0 Unported no changes made}

Honderden Navajos stierven onderweg aan honger, ziekte of werden neergeschoten. Maar ook het verblijf in Bosque Redondo werd een ramp, meer dan 2000 Navajos vonden de dood. Vier jaar later mochten de Navajos weer terugkeren naar hun land in het noordoosten van Arizona kregen een reservaat aangewezen van 13.000 km2. In 1868 werd het verdrag hieromtrent aangepast en het gebied vergroot tot 27.000 km2 in Arizona, New Mexico en Utah, en maakte het tot het grootste indianenreservaat in de Verenigde Staten. De Apaches bleven zich tot het laatste verzetten tegen de Amerikaanse troepen, onder het leiderschap van bekende indianenleiders als Mangas Colorados, Cochise, Victorio en als laatste Geronimo.

Geronimo (1829-1909) indianenleider van de Chiricahua-Apaches_{Photo: U.S. National Archives and Records Administration CC4.0 International no changes made}

Geronimo gaf zich uiteindelijk in 1886 over, nadat hem was verzekerd dat de Apaches na een opsluiting van twee jaar mochten terugkeren naar hun vroegere thuislanden. Maar ook deze belofte werd gebroken, de Apaches zouden uiteindelijk pas na 27 jaar vrijgelaten worden uit hun gevangenschap. De overgave van Geronimo betekende wel de beëindiging van de Amerikaans-indiaanse oorlogen.

In de jaren zestig van de 19de eeuw brachten het toenemend aantal veetransporten de cowboy- en ranchcultuur naar Arizona die nog steeds kenmerkend is voor deze Amerikaanse staat. Eerst werd het vlees nog verkocht aan de indianen, maar al snel kwam er een grote 'eigen' markt bij. Rond 1890 werd Arizona via spoorwegen verboden met de rest van het land en zorgde de vondst van onder andere goud, zilver en koper voor de komst van veel gelukszoekers en de oprichting van talloze mijnstadjes.

Aan het einde van de 19de eeuw diende Arizona een verzoekschrift in bij de federale regering om officieel als staat erkend te worden. De federale regering nam het verzoek echter niet erg serieus. Arizona werd beschouwd als een woest en wetteloos woestijngebied waar in het geval van een status als officiële staat van de Verenigde Staten een bodemloze financiële put zou ontstaan. Die opvatting begon te veranderen na een bezoek van Theodore Roosevelt aan Arizona in 1903, die vooral het indrukwekkende landschap zeer bewonderde. Hij beloofde ook dat er een begin zou worden gemaakt met het temmen van de rivieren die in de lente vaak grote verwoestingen aanrichtten als ze buiten hun oevers traden. Hij deed zijn belofte gestand en in 1911 werd de Salt River Dam No 1 (later de Theodore Roosevelt Dam) in gebruik genomen, die er voor zorgde dat de rivieren gereguleerd werden en er het hele jaar door geïrrigeerd kon worden en schoon drinkwater voorhanden was. Een jaar later, op 14 februari 1912, werd Arizona de 48e staat van de Verenigde Staten.

Het moderne Arizona heeft veel te danken aan de dammen die er in de loop van de 20e eeuw gebouwd zijn; met name de Hoover Dam (1936) in de Colorado-rivier, de Parker Dam (1938) en de Glen Canyon Dam (1966). De Glen Canyon Dam en de Hoover Dam zorgen voor elektriciteit en irrigatiewater vanuit de gigantische reservoirs Lake Powell en Lake Mead. De Roosevelt-dam is qua metselwerk de grootste dam ter wereld, die tussen 1904 en 1911 baksteen voor baksteen opgebouwd werd.

De Hoover Dam in Arizona werd in 1936 in gebruik genomen_{Photo: Ansalm Adams in het publieke domein}

In 1908 werd de Grand Canyon benoemd als een nationaal monument en in 1919 werd het een officieel Nationaal Park. Tijdens de Grote Depressie werd Arizona zwaar getroffen maar het herstel werd al vlug ingezet, met name door de zich ontwikkelende toeristenindustrie die tot op de dag van vandaag van belang is voor de staat. Het toerisme begon in de jaren '20 en '30 van de vorige eeuw met resorts voor de rijken in de omgeving van Phoenix. De groei van het toerisme was langzaam maar wel stabiel. Vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog kreeg het toerisme een boost door de toevloed aan militairen die in het warme klimaat van Arizona werden opgeleid om te vechten in klimatologisch moeilijke omstandigheden in Afrika en andere warme gebieden.

Na de oorlog kwamen veel veteranen terug naar Arizona en bleven daar wonen in wat een staat met veel mogelijkheden om een goede toekomst te hebben. De groei van het inwoneraantal was spectaculair, en steden als Phoenix en Tucson groeiden als kool en werden ook landelijk belangrijk, hoewel ook nadelen als luchtverontreiniging, criminaliteit en uitdijende arme wijken niet aan Arizona's grote steden voorbij gingen.

In 1959 werd Arizona getroffen door een vrij zeldzame krachtige aardbeving, met een kracht van 5.6 op de Schaal van Richter. Het epicentrum lag in de buurt van Fredonia, Noord-Arizona.

Twee illegale mannen proberen de Verenigde Staten binnen te komen in de buurt van Douglas, Arizona_{Photo: Publiek domein}

Maar over het algemeen wordt Arizona meer geassocieerd met spas en golfterreinen, behalve misschien aan de grens met Mexico, waar problemen met illegale immigranten bijna aan de orde van de dag zijn. In 2009 trokken nog zo'n 250.000 mensen illegaal de grens over vanuit Mexico. Hoewel dit aantal al veel lager was dan een aantal jaren eerder, werden er in 2010 toch zeer strenge anti-immigratiewetten aangenomen, veel strenger dan in de rest van de Verenigde Staten. Zo mag de politie iedereen aanhouden waarvan ze zelfs maar vermoeden dat die illegaal in Arizona is.

Op 18 juni 2002 brak in een gebied in Oost Centraal-Arizona de zogenaamde Rodeo-Chediski Brand uit, die pas definitief geblust werd op 7 juli. Op dat moment was dat de grootste brand die ooit in Arizona gewoed had. Oorspronkelijk waren er twee branden die na verloop van tijd naar elkaar 'groeiden' en uiteindelijk zou 190.000 ha voornamelijk bosgebied (gedeeltelijk) verwoest worden, inclusief ca. 300 woningen. Het ontstaan van de Chediski Fire was een ongeluk, de Rodeo Fire was aangestoken.

In 2008 werd de senator van Arizona, John McCain, de republikeinse kandidaat voor het presidentschap van de Verenigde Staten. Hij verloor de verkiezingen echter van Barack Obama.

John McCain, republikeins presidentskandidaat voor Arizona in 2008_{Photo:Publiek domein}

Op 29 mei 2011 brak in Oost-Arizona en een kleine gebied in West-New-Mexico een brand uit die de Rodeo-Chediski Brand van 2002 zou overtreffen. De brand zou de geschiedenis ingaan als de Wallow Fire, genoemd naar het gebied waar de brand uitbrak, de Bear Wallow Wilderness. De brand, ontstaan door een verlaten kampvuur, brak uit in de White Mountains in de buurt van de plaats Alpine. Bijna 218.000 ha natuurgebied, ongeveer net zo groot als de provincie Limburg, in de counties Apache, Greenlee, Graham en Navajo werd verwoest, evenals 72 gebouwen. Zestien mensen raakten bovendien gewond en 6000 werden er geëvacueerd door de grootste brand die ooit in Arizona uitbrak.

Satellietbeelden Nasa van de Wallow Fire op 8 juni 2011_{Photo: Publiek domein}

Op 15 januari 2015 ondertekende de nieuwe gouverneur van Arizona, John Ducey, een onderwijswet die het highschool-studenten verplichtte om een burgerschaptest met goed gevolg af te leggen voordat men kon afstuderen of een diploma kon krijgen. Arizona was de eerste staat die dit verplicht stelde.

In oktober 2015 werd ook Arizona opgeschrikt door een dodelijke schietpartij op een universiteitscampus, nu van de Northern Arizona University in Flagstaff. Een persoon kwam om het leven en drie raakten gewond bij een studentenhuis.

Zie ook de geschiedenis van de Verenigde Staten.

ARIZONA LINKS

Advertenties
• Bouw je eigen West Amerika Rondreis
• VliegenNaar | Vliegtickets Phoenix Arizona
• Rondreis Arizona
• AmerikaPLUS
• Hotels Trivago
• Autoverhuur Sunny Cars Arizona
• Arizona Hotels
• Camperreizen West Amerika
• Reisgidsen en kaarten Arizona

Nuttige links

Bronnen

Balfour, Amy C. / Arizona

Lonely Planet

Balfour, Amy C. / Southwest USA's best trips : 32 amazing road trips

Lonely Planet

BBC - Country Profiles

CIA - World Factbook

Elmar Landeninformatie

Fodor's Arizona & The Grand Canyon 2015

Fodor's Travel

Heetvelt, Angela / Zuidwestelijke staten van Amerika

Gottmer/Becht

Southwest USA

Lonely Planet

USA-Zuidwest & Las Vegas

Van Reemst

Ward, Greg / The rough guide to Southwest USA

Rough Guides

Wikipedia

Zuidwest-USA

Lannoo

 

laatst bijgewerkt november 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems