ALGARVE
Geschiedenis

To read about ALGARVE in English - click here

Authentieke Reizen naar de Algarve

Populaire bestemmingen PORTUGAL

Algarve	Azoren	Costa de lisboa
Costa verde	Madeira

Geschiedenis

Portugal

Oudheid

advertentie

Dolmen van Cerqueira, Portugal_{Photo: João Carvalho CC 3.0 Unported no changes made}

De oudste sporen van mens en beschaving zijn uit 8000 voor Christus. Kelten en Lusitaniers zijn de eerste belangrijke bewoners geweest voor Portugal. De Romeinen kwamen aan het begin van de tweede eeuw voor Christus in Portugal en bleven er meer dan 600 jaar. Aanvankelijk ontmoetten ze veel tegenstand, vooral van de zijde van de weerbare Lusitani. In 27 voor Christus verdeelde Augustus het Iberisch Schiereiland in drie provincies. Tarraconensis (oosten en noorden), Baetica (zuiden) en Lusitania (westen). De laatstgenoemde provincie viel niet helemaal samen met het grondgebied van het huidige Portugal. Sporen van de Romeinen zijn er nog in de vorm van wegen en bruggen en plaatsen als Evora en Conimbriga. Ook de Portugese taal stamt af van het Latijn.

De Moren

advertentie

Moors kasteel van Sintra, Portugal_{Photo: Adam Jones CC 2.0 Generic no changes made}

Na een korte overheersing van de Germanen kwam de volgende inval van betekenis, die van de Moren. Gebruik makend van de verdeeldheid van de Germaanse overheersers stak de Moorse veldheer Tarik ibn-Ziyad in 711 naar Spanje over en even later ook het huidige Portugal. Binnen tien jaar waren de Moren meesters van het schiereiland, op enige onherbergzame streken van het bergachtige Asturië na. De heerschappij van de Moren heeft eeuwenlang geduurd en is in Portugal van grote betekenis geweest. Vooral in zuid- en midden-Portugal was de Moorse invloed groot. Algarve is een Moors woord wat het westen betekent. De Moren brachten de Islamitische cultuur met zich mee. Voedsel en bouwkunst vertonen nog steeds Moorse trekken.

Het Bourgondische Huis

advertentie

Alfonso I van Portugal_{Photo: Basillio CC 3.0 Unported no changes made}

Na veel strijd werd en met behulp van de kruisvaarders viel Lissabon in 1147 in handen van Alfonso I Henriques (1139-1185). Hij nam de koningstitel aan, die na veel strubbelingen door Castilië en Rome erkend werd. Zijn opvolgers, beurtelings Sancho en Alfons geheten, breidden het gebied uit en wisten zich als soevereine vorsten te handhaven. Alfons III veroverde in 1249 de laatste bolwerken van de Moren in de Algarve. Hiermee kreeg Portugal zijn huidige landsgrenzen. Het huis sterft uiteindelijk uit door een gebrek aan mannelijke troonopvolgers.

Het Huis van Avis

advertentie

Hendrik de Zeevaarder, Portugal_{Photo: Lacobrigo CC 3.0 Unported no changes made}

Tijdens de verwikkelingen na het uitsterven van het huis van Bourgondie lieten een aantal buren hun begerig oog vallen op Portugal. Maar zowel de burgerij als de adel lieten dit niet gebeuren. Veldheer Nuno Alvares Pereira zorgde ervoor dat in 1385 een bastaard op de troon kwam Joao, I. Met de nieuwe koning ontstond het huis van Avis.

Zijn zoon Hendrik de Zeevaarder (1394-1460) heeft de grondslag gelegd voor het Portugese imperium. Bij zijn dood waren Madeira en de Azoren al ontdekt en waren de Portugezen in Afrika al tot Siërra Leone doorgedrongen. Portugal was de voornaamste maritieme mogendheid van Europa geworden. De belangrijkste ontdekkingsreizigers waren Vasco da Gama (hij ontdekte de zeeweg naar India, waar hij in 1498 voet aan wal zette) en Pedro Alvares Cabral (hij ontdekte Brazilië in 1500. Dit vond plaats onder het bewind van Manuel I (1495-1521) Hierna raakte Portugal langzaam in verval. Na een mislukte veldtocht tegen de Moren in Marokko in 1578 namen de Spanjaarden in 1580 de macht over.

Spaanse overheersing

advertentie

Filips II van Spanje_{Photo: Publiek domein}

Filips II was vrij loyaal in de erkenning van de Portugese autonomie, maar de vijanden van Spanje, vooral de Republiek, gingen ertoe over Portugal eveneens als vijand te beschouwen. De Oost-Indische Compagnie veroverde grote delen van het Portugese imperium in het oosten, de West-Indische Compagnie nestelde zich in Noordoost-Brazilië. Ook was het noodlottig voor Portugal dat het betrokken werd in de talrijke oorlogen van Spanje met andere Europese mogendheden. Economisch en sociaal raakte het land steeds meer uitgeput, vooral onder Filips III en IV, die Portugal eenvoudig als een provincie van Spanje beschouwden. Maar het Portugese nationalisme kwam steeds meer in verzet tegen de onderdrukking en uitbuiting. Eind 1640 maakte een kleine groep van samenzweerders een eind aan de Spaanse overheersing. Dit werd door het overgrote deel van de bevolking geestdriftig toegejuicht. De hertog van Braganca werd tot koning Joao IV uitgeroepen.

Het Huis van Braganca

advertentie

Joao V, koning van Portugal van het huis Braganca_{Photo: Publiek domein}

In 1662 werden de banden met Engeland aangetrokken door het huwelijk van Catharina Braganca met Karel II. Dit kostte Portugal wel het bezit van Bombay. Van het Portugese imperium in het oosten waren slechts restanten overgebleven, maar de onafhankelijkheid van het land was verzekerd. Toch slaagde Portugal er niet in zich tot een moderne mogendheid op te werken. Het Braziliaanse goud, dat in de 18de eeuw naar Portugal begon te stromen, werd door de prachtlievende barokvorst Joao V (1707-1750) aan pompeuze bouwwerken besteed. Zijn opvolger liet de regering over aan zijn minister Pombal, een typische vertegenwoordiger van het verlicht despotisme. Hij liet Lissabon na de aardbeving in 1755 planmatig herbouwen.

Portugal was in de 19de eeuw een constitutioneel monarchie met een vrij liberale grondwet. Van de uitwerking kwam in de praktijk weinig terecht. De bevolking op het platteland leefde in vrijwel feodale omstandigheden en in grote onwetendheid. Financiële schandalen van regeringsleiders, onwil en onmacht van de leidende kringen om de situatie te verbeteren, en politieke wantoestanden in Afrika brachten de monarchie in diskrediet. Portugal bouwde in de tweede helft van de 19de eeuw een groot koloniaal rijk op in Afrika. Maar in conflicten met machtiger mogendheden trok het land steeds aan het kortste eind. In 1878 werd de Republikeinse Partij opgericht In 1908 werden koning Carlos I (1889-1908) en de troonopvolger gedood na een aanslag van republikeinen. De jonge Emanuel II moest na een militaire rebellie en volksopstand in 1910 de wijk nemen naar Engeland. Dezelfde dag werd de republiek uitgeroepen en Teófilo Braga werd de eerste president.

De Republiek

advertentie

Monument ter nagedachtenis aan de gesneuvelde Portugese soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog in Coïmbra_{Photo: Joao Miranda CC 3.0 Unported no changes made}

Het nieuwe regime bracht geen politieke stabiliteit. De financiële problemen, het analfabetisme, de economische en sociale vraagstukken bleven bestaan. Van 1910 tot 1926 telde Portugal niet minder dan 44 regeringen, maakte het land twintig staatsgrepen mee en wisselde het twaalf maal van president.

Onder zware Britse druk nam Portugal in 1916 aan de Eerste Wereldoorlog deel. Het leed aanzienlijke verliezen in Frankrijk, nederlagen in Mozambique en kwam financieel nog verder ontredderd uit de oorlog te voorschijn. Regeringscrises, internationale leningen op vernederende voorwaarden, stakingen en onlusten bepaalden het naoorlogse beeld. In 1926 brak een rechtse nationalistische revolutie uit. Generaal António Carmona, president van 1926 tot 1951, haalde in 1928 de econoom António de Oliveira de Salazar naar het ministerie van Financiën.

Salazar had absolute volmachten bedongen en saneerde de financiën met drastische maatregelen dankzij de generaalsdictatuur. De staatstekorten veranderden in overschotten.

Salazar

advertentie

António de Oliveira Salazar (1889-1970)_{Photo: Publiek domein}

In 1932 werd Salazar minister-president en een jaar later gaf hij het land met een nieuwe grondwet een corporatieve politiek-sociale grondslag (Estado Novo). Veertig jaar zou Salazar de Portugese politiek beheersen. In feite ging het om een mengeling van katholiek corporatisme en fascisme. De ideeënwereld van liberalisme en socialisme, van democratie met politieke vrijheidsrechten en de arbeidersbeweging werden als subversief onderdrukt. In de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) verleende Portugal velerlei diensten aan Franco. Na Franco's overwinning werd met hen een Iberisch Pact gesloten.

Portugal bleef buiten de Tweede Wereldoorlog Na de oorlog trad Portugal toe tot de Verenigde Naties en de NATO (1949) zonder dat het regime gewijzigd werd. Oppositie werd monddood gemaakt.

In 1951 kregen de koloniën de status van overzeese gebiedsdelen, maar zij bleven buiten het dekolonisatieproces dat zich in Azië en Afrika voltrok. India annexeerde na een militaire actie in 1961 de enclaves Goa, Daman en Diu. In Afrika begonnen bevrijdingsbewegingen een gewapende strijd (Angola 1961, Guinea 1963, Mozambique 1964). Portugal verzeilde in een drievoudige koloniale oorlog, waarin een leger van 100.000 dienstplichtigen betrokken was. Het regime raakte in een internationaal isolement en hoewel honderdduizenden Portugezen in West-Europa werkten, stagneerde de economie. Het verzet verdiepte en verbreedde zich. Een oppositiebeweging binnen de strijdkrachten, de Beweging der Strijdkrachten (MFA), greep tenslotte in.

De Anjerrevolutie en de democratie

advertentie

Anjerrevolutie Portugal_{Photo: IsmailKupeli CC 2.0 Generic no changes made}

De Anjerrevolutie van 25 april 1974, die zonder bloedvergieten verliep, deed de 'Nieuwe Staat' als een kaartenhuis uiteenvallen en bracht een revolutionaire ontwikkeling op gang in de Portugese samenleving. Deze ontwikkeling ging de opzet van de MFA verre te buiten. Oude en nieuwe partijen organiseerden zich. In de loop van enkele jaren zou de (sociaal)revolutionaire vloedgolf worden ingedamd en er ontstond, voor het eerst in de Portugese geschiedenis, een politieke democratie. De verkiezingen voor de grondwetgevende vergaderingen op 25 april brachten een grote overwinning voor de gematigde partijen, de socialisten (SP) onder Mario Soares (38%) en de Volkspartij (PPD) van Sá Carneiro (26%). De communisten (PCP) onder Cunhal behaalden 12,5% en de rechtse cdS 7,7%. De politieke spanningen stegen verder en op 25 november greep een 'groep van negen' militairen in. Het werd een keerpunt, de revolutionaire structuren verloren snel terrein, formele machtsstructuren werden hersteld. In 1976 werd de nieuwe grondwet van kracht. Soares werd premier en hield de PCP die getracht had zoveel mogelijk sleutelposities in handen te krijgen, buiten de nieuwe machtsstructuren.

Mario Soares bij de 40 jarige herdenking van de Anjerrevolutie_{Photo: FraLiss CC 3.0 Unported no changes made}

Soares richtte zich sterk op Europa, met name op de Duitse zusterpartij en trachtte het land, dat in grote economische moeilijkheden was, aan te passen aan zowel de nieuwe Portugese als de Europese verhoudingen In 1979 werd Sá Carneiro premier van een coalitieregering van PSD en rechts. Hij en zijn opvolgers Francisco Pinto Balsemão en sinds 1985 Anibal Cavaço Silva volgden de ingeslagen weg naar meer kapitalistische verhoudingen waarbij de populaire Cavaço Silva electorale successen behaalde. In 1987 kwam de liberale PSD aan het bewind. Ook de grondwet werd aangepast (1982 en 1989). Eanes werd in 1986 opgevolgd door de socialist Mario Soares, die in 1991 werd herkozen. In oktober 1992 behaalde de PSD bij verkiezingen de meerderheid in het parlement. Portugal, dat in 1977 het lidmaatschap van de Europese Gemeenschap had aangevraagd, werd in 1986 volwaardig lid. De ontevredenheid over de slechte economische toestand kwam duidelijk aan het licht bij de gemeenteraadsverkiezingen van dec. 1993. De linkse oppositiepartijen, de socialisten en de communisten boekten grote winst ten koste van de centrumrechtse regeringspartij.

Guterres Portugal_{Photo: Cancillería Argentina CC 2.0 Generic no changes made}

Deze uitslag bleek een vingerwijzing te zijn voor de parlementsverkiezingen van okt. 1995, die een grote overwinning opleverden voor de socialisten, wier voorman Guterres een regering vormde met de onafhankelijken. De presidentsverkiezingen eindigden in een zege voor de socialistische kandidaat Jorge Sampaio, de voormalige burgemeester van Lissabon, die zijn partijgenoot Soares opvolgde. Portugal, dat jarenlang de laagste levensstandaard had in democratisch Europa, liep in de jaren negentig deze achterstand geleidelijk in, dankzij een snelle economische groei.

José Socrates Portugal_{Photo: Antonio Cruz/ABr CC 3.0 Brazil no changes made}

Op 20 februari 2005 vonden (vervroegde) verkiezingen plaats in Portugal, waarbij de Partido Socialista (PS) met partijleider José Socrates met een absolute meerderheid won. De PSD (de vorige regering)leed de grootste nederlaag in haar geschiedenis bij deze verkiezingen. De 17de Portugese regering sinds de revolutie van 25 april 1974 werd op zaterdag 12 maart 2005 gevormd, met José Socrates als nieuwe premier. Staatshoofd is president Anibal Cavaco Silva (PSD) sinds begin 2006. In de tweede helft van 2007 was Portugal voorzitter van de EU en in april 2008 stemden de Portugezen massaal voor het nieuwe verdrag van de EU. In september 2009 wint de socialist Jose Socrates de verkiezingen, maar verliest de absolute meerderheid. Hij vormt in oktober een minderheidsregering. In maart 2010 ontstaan sociale onrusten vanwege het bezuinigingspakket dat is opgelegd als gevolg van de kredietcrisis.

Pedro Manuel Mamede Passos Coelho_{Photo: Cruks CC 3.0 Unported no changes made}

Premier is sinds 21 juni 2011 Pedro Passos Coelho. De crisis raakt Portugal hard in de jaren 2010 tot en met 2013 met steeds hardere bezuinigingen. Begin 2014 vertoont de economie tekenen van herstel.

Antonio Costa, Portugal_{Photo: Cruks CC 4.0 International no changes made}

In november 2015 vormt de socialistische leider Antonio Costa een centrumlinkse regering. In oktober 2016 wordt oud-premier Antonio Guterres benoemd tot secretaris generaal bij de VN. In februari 2017 trekt Portugal de klacht bij de EU in over het Spaanse plan om een opslagplaats voor nucleair afval te bouwen waarvan milieuactivisten vrezen dat ze de rivier de Taag, die naar Portugal stroomt, kunnen aantasten. In ruil daarvoor stemt Spanje ermee in milieu-informatie te delen en overleg te plegen over de faciliteit. De jaren 2018 en 2019 brengen verdere economische groei en de werkloosheid daalt flink tot onder de 8%, in 2013 bedroeg de werkloosheid nog 17%. Na de verkiezingen van oktober 2019 blijft de socialistische partij van Antonio Costa aan de macht. President Marcelo Rebelo de Sousa is herkozen als president in 2021.

ALGARVE LINKS

Advertenties
• Algarve Tui Reizen
• ANWB vakantie boeken Algarve
• Avontuurlijke & duurzame rondreizen voor reizigers tussen de 18 en 37 jaar
• Naar de Algarve met Sunweb
• Hotels Trivago
• Authentieke reizen naar de Algarve
• Alagarve Hotels
• Auto huren in Algarve
• Boeken, ook tweedehands, over ALGARVE bij Bol.com

Nuttige links

Algarve Foto's Kees Hulsen
Algarve Start Belgie (N+E)

Bronnen

Champion,N. / Portugal Corona

Dominicus, J. / Portugal Gottmer

Encarta Encyclopedie

Holisova, J. / Algarve ANWB

Keuning, T. / Portugal ANWB

Wakeren, B. van / Algarve, Zuid-Portugal, Lissabon Gottmer

CIA - World Factbook

BBC - Country Profiles

laatst bijgewerkt oktober 2024
Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems