ISRAEL
Bevolking
Bevolking
To read about ISRAEL in English - click here
| Israel verre reizen van ANWB |
Steden ISRAEL
| Eilat | Jeruzalem |
Bevolking
Joden: emigranten en immigranten
| advertentie |
|
|
Emigratie uit IsraelPhoto: Publiek domein
Al in de eeuwen rondom het begin van onze jaartelling trekken veel Joden uit Palestina weg. Ze vestigden zich in alle delen van de toenmaals bekende wereld: Klein-Azië, Griekenland, Italië, Egypte en Noord-Afrika. Deze joden houden zich vooral op in bloeiende en omvangrijke handelskolonies. Men vermoedt dat er in die tijd meer joden buiten Palestina leefden dan binnen haar grenzen. In de loop van de Middeleeuwen vestigden zich joden in de meeste Europese landen, maar ook in de landen van het Midden-Oosten, Azië tot aan China toe.
| advertentie |
|
Inmmigranten Israel net na de tweede wereldoorlogPhoto: Publiek domein
De eerste groepen immigranten in de 15e en 16e eeuw kwamen uit Spanje en Portugal, van waar ze om hun geloof verdreven werden. Het verband tussen vervolging en migratie zal zich tot de dag van vandaag blijven bestaan.
Immigratie per continent, 1948-2000:
| Europa | 1.718.000 |
| Afrika | 476.000 |
| Azië | 411.000 |
| Amerika en Oceanië | 215.000 |
| Onbekend | 32.000 |
Immigratie per periode:
| 1948-1951 | 688.000 |
| 1952-1959 | 272.000 |
| 1960-1969 | 374.000 |
| 1970-1979 | 346.000 |
| 1980-1989 | 154.000 |
| 1990-2000 | 969.000 |
| advertentie |
|
|
Samenstelling en spreiding
In de hele wereld wonen momenteel zo’n 15 miljoen joden, waarvan ongeveer de helft in Israël woont en een derde in de Verenigde Staten.
Israël telde in 2017 (inclusief Oost-Jeruzalem en de geannexeerde Golanhoogvlakte) 8,3 miljoen inwoners, van wie 75% joden en bijna 25% arabieren. Naar plaats van geboorte kan het volgende onderscheid gemaakt worden bij de joden: Israëlisch van geboorte 76,3%, Europees/Amerikaans van geboorte 16,2%, Afrikaans van geboorte 4,8% en Aziatisch van geboorte 2,7%. Op de Westelijke Jordaanoever wonen ca. 187.000 joden, in de Gazastrook ca. 5.000, op de Golanhoogvlakte ca. 20.000 en in Oost-Jeruzalem ca. 175.000. Tegenwoordig leven er meer dan 1,5 miljoen Arabieren in Israël, van wie 80% moslim is. De overige 20% bestaat uit christenen en Druzen. Op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem wonen ca. 1.7 miljoen Palestijnen.
| advertentie |
|
|
Bevolkingsdichtheid IsraelPhoto: Ynhockey CC 4.0 International no changes made
De bevolking is zeer ongelijk over het land verspreid: in het district Noord, ten noorden van Haifa, en in het district Zuid, ten zuiden van Jeruzalem, - tezamen 85% van de totale oppervlakte van het land - woont maar ca. 27% van de totale bevolking. Israël is dan ook een van de meest verstedelijkte landen ter wereld: ruim 90% van de bevolking woont in de steden, vooral in Jeruzalem, Tel Aviv en Haifa. De bevolkingsdichtheid voor geheel Israël bedraagt ca. 376 inwoners per km2. In de regio rond Tel Aviv bedraagt de gemiddelde bevolkingsdichtheid ca. 7000 inwoners per km2. Volgens schattingen is Israël in 2020 één van de dichtst bevolkte landen ter wereld. De bevolkingsdichtheid zal dan ongeveer 750 mensen per km2 bedragen.
De Palestijnen wonen voor het merendeel op het platteland en in de steden van de door Israël bezette gebieden. Het aantal bewoners van de collectieve kibboets is sinds 1948 aanzienlijk gedaald ten gunste van de coöperatieve mosjaviem. De mosjaviem is een agrarisch woonpatroon, waarin ongeveer 4% van de Israëlische bevolking woont. Het land is gemeenschappelijk bezit en er is sprake van gezamenlijk beheer.
De groei van de joodse bevolking in Israël is in een aantal periodes zeer groot geweest. In de periode van 1948 tot 1980 was er zelfs sprake van een groei van ruim 300%, tot begin van de jaren zeventig vooral een gevolg van de enorme immigratie. Hierna is de immigratie sterk verminderd (in 1987 overtrof het aantal emigranten dat van de immigranten). Vanaf het begin van de jaren negentig immigreerden vele joden uit de Sovjet-Unie. Sinds 1948 zijn er meer dan 2 miljoen mensen naar Israël geëmigreerd en men zegt daarom wel eens dat Israël één natie is, bestaande uit honderd nationaliteiten. Een globale tweedeling die gemaakt kan worden maakt een onderscheid tussen ashkenazische en sefardische Joden. De Ashkenazim komen voornamelijk uit de landen ten noorden van de Middellandse Zee. Sefardische joden komen uit de landen ten zuiden en oosten van de Middellandse Zee.
De samenstelling van de joodse bevolking is zeer divers. Naar de herkomst zijn over het algemeen acht groepen te onderscheiden:
-Een nogal heterogene categorie van joodse bewoners van Palestina van vóór de moderne immigratie (aliya). In 1882, het jaar waarin de moderne joodse emigratie naar Palestina in feite begint, woonden er ca. 24.000 joden in Erets Jisraël.
-De ca. 150.000 joden die in vier golven tussen 1882 en 1931 het land als kolonisten binnenkwamen, zijn vooral uit Oost-Europese landen afkomstig.
-Een aantal van meer dan 300.000 joden uit Midden-Europa, m.n. Duitsland en de door Duitsland bezette gebieden, die in de jaren dertig en veertig hun
geboorteland ontvluchtten.
-De joden die in de periode 1945-1948 het land legaal of illegaal binnenkwamen, overwegend joden die aan de nazi-vervolgingen waren ontkomen of de concentratiekampen hadden overleefd.
-De honderdduizenden joden van na 1948 die uit Irak, Jemen en Noord-Afrika het land binnenstroomden, in de jaren tachtig ook uit Iran en Ethiopië, de Falasja's. De emigratie van de Ethiopische joden gebeurde via de Operatie Mozes, waarbij in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw in twee fases ca. 30.000 mensen naar Israël gehaald.
-De Sabra's, de in Israël geboren joden (inmiddels veruit de meerderheid van de bevolking).
-Oost-Europese immigranten van na 1957, vooral veel uit de Sovjet-Unie na 1989.
-Zionisten uit de Europese landen, Noord- en Zuid-Amerika, Zuid-Afrika en Australië.
De bevolkingsgroei bedroeg in 2017 1,51% (geboortecijfer 18.1 per 1000 inwoners, sterftecijfer 5.2). Het geboortecijfer van de Palestijnse bevolking in Israël is groter dan dat van de joodse bevolkingsgroep, terwijl de sterftecijfers vrijwel gelijk zijn.
In 2017 was 27,5% van de bevolking jonger dan 15 jaar; slechts 11,3% was ouder dan 65 jaar. De gemiddelde levensverwachting was in 2017 voor mannen 80,6 en voor vrouwen 84,5 jaar.
De drie grootste steden van Israël:
| Tel Aviv / Jaffa | 3.608.000 |
| Haifa | 1.097.000 |
| Jeruzalem | 839.000 |
| advertentie |
|
|
Joodse gemeenschap in Nederland
| advertentie |
|
|
Auschwitzmonument van Jan Wolkers ion AmsterdamPhoto: Arthena CC 4.0 International no changes made
Uit onderzoek in 2000 gehouden blijkt dat er tussen de 40.000 en 45.000 joden in Nederland wonen. De meeste joden wonen in de Randstad, 45% in Amsterdam. Ongeveer 10.000 Nederlandse joden zijn in de loop der jaren naar Israël geëmigreerd.
Al in de vroege middeleeuwen woonden er kleine groepjes joden in de Nederlanden, onder andere in Limburg, Brabant en Gelderland ten oosten van de IJssel. Eind 16e eeuw was Amsterdam een centrum van joods leven en met 10.000 joden rond 1700 de grootste joodse gemeenschap in West-Europa.
De Franse Verlichting zorgde er aan het eind van de 18e eeuw voor dat de joodse gemeenschap zich sociaal, maatschappelijk en politiek beter kon integreren in de Nederlandse samenleving. De Nationale Vergadering van de Bataafse Republiek stelde in 1796 de joden in ons land volledig gelijk aan de onderdanen van andere (religieuze) gezindten.
De Franse koning Lodewijk Napoleon zorgde ervoor dat de joden tot de ‘Hollandse natie’, en dus niet meer als een aparte gemeenschap werden gerekend. De joodse gemeenten bundelde hij in 1808 door de instelling van het zogenaamde Opperconsistorie.
In de Tweede Wereldoorlog telden de Duitsers in Nederland ongeveer 140.000 joden. Zo’n 15.000 van hen waren al op de vlucht geslagen voor de Duitsers. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden in totaal 106.000 Nederlandse joden omgebracht door de Duitsers, het hoogste percentage van heel West-Europa. Veel Nederlanders gedroegen zich te passief jegens de anti-joodse maatregelen van de Nazi’s. Ca. 5000 joden wisten te overleven door onder te duiken bij niet-joodse Nederlanders.
Sinds 1997 heeft de joodse gemeenschap in Nederland het Centraal Joods Overleg, waarin de belangrijkste joodse organisaties vertegenwoordigd zijn en die de belangen van de gemeenschap naar de overheid vertegenwoordigd. Het CJO slaagde er in 1999 en 2000 in met de regering en de financiële sector een akkoord te bereiken over de restitutie van joodse eigendommen, die tijdens de Tweede Wereldoorlog waren gestolen en op een of andere wijze bij de overheid en de financiële instellingen waren blijven hangen.
| advertentie |
|
|
ISRAEL LINKS
Advertenties
• Authentieke reizen naar Israel
• Israel verre reizen van ANWB
• Djoser Rondreis Israel
• Israel Tui Reizen
• Hotels Trivago
• Naar Israel met Sunweb
• Israël Hotels
• Autoverhuur Sunny Cars Israël
• Rondreizen Israel
• Reisgidsen en kaarten Israel
Nuttige links
Israël Favorietje (N)Israël Verzamelgids (N+E)
Reisinformatie Israël (N)
Reizendoejezo - Israel (N)
Rondreis Israël (N)
Bronnen
Cahill, M.J. / Israel
Chelsea House Publishers
Gerhard, C. / Israël
Van Reemst
Griver, S. / Israël : inclusief de Palestijnse Autonome Gebieden
Kosmos-Z&K
Groeneveld, M. / Israël: een leesboek
Boekencentrum
Het Heilig Land
Standaard
Rauch, M. / Israël
ANWB
Sanger, A. / Israël
Van Reemst
Semsek, H.-G. / Israël : Westelijke-Jordaanoever, excursies naar Jordanië
Het Spectrum
CIA - World Factbook
BBC - Country Profiles
laatst bijgewerkt november 2024Samensteller: Arie Verrijp / Geert Willems